1) Yüzde çözelti - bekircol.com

1 1 ZELT LER VE HAZIRLANMASI . 1) Y zde zelti: a) A rl k a y zde zelti (A rl k/a rl k esas na g re = w/w): zeltinin 100g. ndaki daki z nm maddenin miktar n n g olarak ifade edildi i zeltilerdir. %w/w=[ z nen maddenin a rl (g)/ z nen madde (g)]х100 2 rnek: 500 ml %50 lik (w/w) NaOH zeltisi nas l haz rlan r? %50=[X/X+(500-X)]х100 X: 250 g z nen 250 g NaOH temiz bir balon jojeye konulur, zeri 250 ml ye kadar saf su ile doldurulur. b) Hacimce y zde zelti (konsantrasyon) (Hacim/hacim esas na g re = v/v): zeltinin 100ml. sindeki z nm maddenin miktar n n ml olarak ifade edildi i s v -s v zeltileridir. %v/v= [( z nen s v n n hacmi(ml)/ zeltinin hacmi(ml)]х100 rnek: 150 ml %28 lik (v/v) sulu etil alkol zeltisi nas l haz rlan r?

2 %28=(X/150 ml)х100 X:42 ml 42 ml etil alkol al n r ve son konsantrasyon 150 ml ye saf su ile tamamlan r. c) Hacimde a rl k a y zde (A rl k/hacim esas na g re=w/v): zeltinin 100ml. sindeki z nm maddenin miktar n n g olarak ifade edildi i zeltilerdir. Kat maddelerin seyreltik s v zeltilerinin haz rlanmas i in kullan l r. %w/v=[ z nen maddenin a rl (g)/ zeltinin hacmi (ml)] х100 rnek: 250 ml %20 lik (w/v) NaCl zeltisi haz rlamak i in ka g NaCl gereklidir? %w/v=(w1/v)х100 %20=(w1/250) х100 w1:50g 50 g NaCl tart l r saf suda z lerek son hacim 250 ml ye tamamlan r. 3 2) Molarite (M): Bir litre zeltide bulunan z nen maddenin molek l say s n ifade eder. K saca M: istenen molarite g: al nmas gereken miktar m: molek l a rl V: hacim rnek: 500 ml 0,1 M NaOH zeltisi haz rlamak i in ka g NaOH tart lmal d r?

3 (MA NaOH:23+16+1:40g/mol) M=n/V n:m/MA 0,1 mol/l:n/0,5(l) 0,05:m/40 n:0,05 mol m:2 g 2 g NaOH tart larak son hacim 500 ml ye saf su ile tamamlan r. Soru 1: M 500ml NaCl zeltisi i in ne kadar NaCl almam z gerekir? (Na:23g, ) Soru 2: zerinde %95 lik yazan ve d= g/cm3 olan s lfirik asitten zelti haz rlay n z. (H:1g, O:16g, S:32g) Soru 3: zerinde %98 lik yazan ve d= g/cm3 olan s lfirik asitten 4M 300ml lik zelti haz rlay n z. (H:1g, O:16g, S:32g) 3) Molalite (m): 1000g z c i inde z nen maddenin mol say s d r. mol say s m= m= m: istenen molalite zelti miktar g1: mol a rl g2: al nmas gereken a rl k Soru 1: , 700g KOH zeltisi i in ne kadar KOH almam z gerekir?

4 (K:39g,O:16g, H:1g) 4) Normalite(N): Bir litre zelti i indeki z nen maddenin e de er gram d r. Di er bir ifade ile; mol say s M = Hacim (l) madde a rl Mol say s = Molek l a rl M= 4 E de er g. N= zelti miktar Not: Asitler de hidrojen iyonu, bazlarda hidroksil iyonu, tuzlarda ise anyon ve katyon say lar arp m dikkate al narak tesir de erli i hesaplan r. Soru 1: , 650ml NaOH zeltisi i in nekadar NaOH almam z gerekir? (N:23g,O:16g,H:1g) Soru 2: , 200ml H2SO4 zeltisi haz rlay n z. (O:16g,H:1g,S:32g, %95 lik ) 5) Seyreltme (Dil syon): Molek l a rl E de er gram (equvalent gram) = Tesir de erli i 5 C1: ilk zeltinin konsantrasyonu V1: ilk zeltinin hacmi C2: istenilen zeltinin konsantrasyonu V2: istenilen zeltinin hacmi Soru 1: % 96l k alkolden %60 l k 500ml.

5 Yeni bir alkol zeltisi haz rlay n z. Soru 2: % 60l k alkolden %30 l k 50ml. yeni bir alkol zeltisi haz rlay n z. Soru 3: % 70l k alkolden %35 l k 80ml. yeni bir alkol zeltisi haz rlay n z. 6) ppm(parts per million): z c madde daima sudur aksi takdirde yo unlu un hesaplanmas gerekmektedir. Bir litrede ki 1mg z nen madde miktar na denir. z nen madde miktar (mg) ppm= zeltinin hacmi (l) Soru 1: 100ppm lik 500ml NaOH zeltisi haz rlay n z. Soru 2: 25ppm lik 75ml KCl zeltisi haz rlay n z Soru 3: 350ml 70ppm lik MgSO4 zeltisi haz rlay n z. 6 ppm: parts per million (milyonda bir). Bir litrede veya bir kiloda erimi madde mg olarak.

6 Ppb: parts per billion (milyarda bir). Bir litrede veya bir kiloda erimi madde g olarak. % Vol: hacim olarak y zde. 100 ml zeltide erimi halde bulunan madde ml olarak. 7 LABORATUVARDA KULLANILAN ARA VE GERE LER N TANITILMASI CAM MALZEMELER T p: Deney t p : ap 1,5 ile 1,8 cm; boyu 15-18 cm aras nda olan cam malzemedir. Besiyeri olarak kullan lan kat ve s v vasatlar n konuldu u t plerdir. Serolojik t p : ap 1-2 cm, boyu 8-10 cm'dir. Titrasyon i lemlerinde ve biyokimyasal deneylerde kullan l r. Santrif j t p : Santrif jlere s acak boyda amaca g re u lar sivri veya yuvarlak 10-100 cm3 hacminde sa lam camdan veya plastikten yap lm t plerdir.

7 Fermentasyon t p (D rham t p ): Geni ce bir t p n i ine ters olarak yerle tirilmi k k bir t pt r. Amac , besiyerinde reyen bakterilerin karbohidratlardan meydana getirdi i gaz n te ekk l n incelemektir. Vidal kapakl t p : zellikle doku k lt rlerini haz rlamakta kullan l r. Ayr ca uzun s re saklanacak k lt rler i in de kullan l r. Balon : V cudu k re eklindeki alt d z olan, dar silindir eklinde boynu olan cam kaplard r. 50 ml den 10 lt. kadar hacmi olabilir. Besiyeri ve zeltilerin saklanmas nda kullan l r. Balon joje ( Volumetrik balon, dereceli balon): zelti haz rlanmas nda kullan l r. Erlenmayer: V cudu koni eklinde ve taban d z olan k sa silindir eklinde bir boynu olan cam kapt r.

8 Balonlar n kullan ld yerlerde kullan l r. Beher : zelti ve s v lar n haz rlanmas nda ve titrasyon i in kullan l r. i e : a) Damlal kl : Kaliteli camdan yap l rlar ve 2-1000 cm3 e kadar hacimde olurlar. Boya ve ay ra lar n kondu u i elerdir. b) Vidal kapakl : Besiyerlerinin ve baz zeltilerin sakland i elerdir. Y zeyleri d z olanlar doku k lt rlerinin haz rlanmas nda kullan l r. Sterilizasyonda kapaklar gev ek bir ekilde sterilizasyona verilir. Petri Kutusu : Y ksekli i 1-2 cm olan, 5-8 cm ap nda camdan yap lm kapak ve kutudan ibarettir. zellikle kat besiyerlerinin haz rlanmas nda kullan l r. Bakteri, k f vs. retiminde kullan l r. Mezur (Dereceli silindir) : Silindir eklinde dereceli cam malzemedir. S v lar n l lmesinde kullan l r.

9 8 Pipet : Dereceli pipet : stenilen miktarda s v y bir yerden bir yere ta mada kullan l r. Pasteur pipeti : zerinde derecesi bulunmayan ok az s v maddeyi bir ba ka yere aktarmaya yarayan pipetlerdir. Otomatik pipet : K k miktardaki ( l.) s v lar n ekilmesinde kullan lan ayarlanabilir pipetlerdir. Baget-D z : Ezme ve kar t rma i leminde kullan lan cam ubuktur. Cam huni : S v lar a z dar kaplara bo alt rken ve s zme i lemi ba lad zaman kullan l r. Lam ve lamel : Mikroskopta objeyi incelemede kullan lmaktad r. B ret : Titrasyon i lemlerinde titre edilecek s v ya damla damla di er s v y damlatmakta kullan lmaktad r. Ay rma Hunisi : ki farkl faz birbirinden ay rmada kullan lmaktad r. Laboratuarda Kullan lan Cam Malzemenin Temizlenmesi: Genel ama lar i in kullan lan malzemelerin kaba temizli i deterjanl su ile ve sonras nda bolca su ile durulanarak yap l r.

10 Ard ndan saf (distile) su ile muamele edilir. zellikle pipetler, kullan ld ktan sonra kan, serum ve kimyasal zelti kal nt lar n n i erisinde kurumamas i in hemen musluk suyu ile dolu bir mez re konulmal d r. erisinde kan p ht s , serum art kalan cam malzemeler %10 luk potasyum hidroksit zeltisi i inde 12 saat b rak l rlar. Ya ve protein art kalan cam malzemeler, bikromat temizleme zeltisinde 12-24 saat b rak l rlar. Sodyum, potasyum, kalsiyum, kur un, civa gibi metal iyonlar n n miktar tayinlerinde kullan lan cam malzeme temizlendikten sonra %20 lik nitrik asit zeltisinde 12-24 saat b rak l r; 3-4 defa saf su ile y kan r, sonra s cak et ve konularak kurutulur. Bikromat Temizleme zeltisinin Haz rlanmas : a.