8049 TÜRK MEDENİ KANUNU - Mevzuat

1 8049. T RK MEDEN KANUNU . Kanun Numaras : 4721. Kabul Tarihi : 22/11/2001. Yay mland Resm Gazete : Tarihi : 8/12/2001 Say : 24607. Yay mland D stur : Tertip : 5 Cilt : 41. Durumu: 3/12/2001 tarih ve 4722 say l T rk Meden Kanununun Y r rl ve Uygulama ekli Hakk nda Kanun un 22 nci Maddesi uyar nca; yeni d zenlemeler yap l ncaya kadar, y r rl kteki t z k ve y netmeliklerin T rk Meden KANUNU 'na ayk r olmayan h k mlerinin uygulanmas na devam edilece inden, gerekti inde T z kler K lliyat ile Y netmelikler K lliyat n n kanunlara g re (743 say l Kanuna g re) d zenlenen n merik fihriste, 4721 say l . Kanuna dayan larak y r rl e konulan t z k i in ise 4721 say l Kanuna g re d zenlenen n merik fihriste bak n z. Y r rl kten kalkm olan 17/2/1926 tarih ve 743 say l Kanunun h k mleri i in Y r rl kteki Baz Kanunlar n M lga H k mleri K lliyat n n 2. cilt, 1299 uncu sayfas ve devam na 4721 say l . Kanunun y r rl kten kald r lan h k mleri i in ise 1304-135 nolu sayfa ve devam na bak n z. BA LANGI . A. Hukukun uygulanmas ve kaynaklar.

2 Madde 1 - Kanun, s z yle ve z yle de indi i b t n konularda uygulan r. Kanunda uygulanabilir bir h k m yoksa, h kim, rf ve det hukukuna g re, bu da yoksa kendisi kanun koyucu olsayd nas l bir kural koyacak idiyse ona g re karar verir. H kim, karar verirken bilimsel g r lerden ve yarg kararlar ndan yararlan r. B. Hukuk ili kilerin kapsam . I. D r st davranma Madde 2 - Herkes, haklar n kullan rken ve bor lar n yerine getirirken d r stl k kurallar na uymak zorundad r. Bir hakk n a k a k t ye kullan lmas n hukuk d zeni korumaz. II. yiniyet Madde 3- Kanunun iyiniyete hukuk bir sonu ba lad durumlarda, as l olan iyiniyetin varl d r. Ancak, durumun gereklerine g re kendisinden beklenen zeni g stermeyen kimse iyiniyet iddias nda bulunamaz. III. H kimin takdir yetkisi Madde 4 - Kanunun takdir yetkisi tan d veya durumun gereklerini ya da hakl sebepleri g z n nde tutmay emretti i konularda h kim, hukuka ve hakkaniyete g re karar verir. KANUNLAR, N SAN 2018 (Ek-101). 8050. C. Genel nitelikli h k mler Madde 5 - Bu Kanun ve Bor lar Kanununun genel nitelikli h k mleri, uygun d t l de t m zel hukuk ili kilerine uygulan r.

3 D. spat kurallar . I. spat y k . Madde 6 - Kanunda aksine bir h k m bulunmad k a, taraflardan her biri, hakk n dayand rd . olgular n varl n ispatla y k ml d r. II. Resm belgelerle ispat Madde 7 - Resm sicil ve senetler, belgeledikleri olgular n do rulu una kan t olu turur. Bunlar n i eri inin do ru olmad n n ispat , kanunlarda ba ka bir h k m bulunmad k a, her hangi bir ekle ba l de ildir. B R NC K TAP. K LER HUKUKU. B R NC KISIM. GER EK K LER. B R NC B L M. K L K. A. Genel olarak I. Hak ehliyeti Madde 8 - Her insan n hak ehliyeti vard r. Buna g re b t n insanlar, hukuk d zeninin s n rlar i inde, haklara ve bor lara ehil olmada e ittirler. II. Fiil ehliyeti 1. Kapsam . Madde 9 - Fiil ehliyetine sahip olan kimse, kendi fiilleriyle hak edinebilir ve bor alt na girebilir. 2. Ko ullar . a. Genel olarak Madde 10 - Ay rt etme g c ne sahip ve k s tl olmayan her ergin ki inin fiil ehliyeti vard r. b. Erginlik Madde 11 - Erginlik onsekiz ya n doldurulmas yla ba lar. Evlenme ki iyi ergin k lar. c.

4 Ergin k l nma Madde 12 - Onbe ya n dolduran k k, kendi iste i ve velisinin r zas yla mahkemece ergin k l nabilir. 8051. d. Ay rt etme g c . Madde 13- Ya n n k kl y z nden veya ak l hastal , ak l zay fl , sarho luk ya da bunlara benzer sebeplerden biriyle akla uygun bi imde davranma yetene inden yoksun olmayan herkes, bu Kanuna g re ay rt etme g c ne sahiptir. III. Fiil ehliyetsizli i 1. Genel olarak Madde 14- Ay rt etme g c bulunmayanlar n, k klerin ve k s tl lar n fiil ehliyeti yoktur. 2. Ay rt etme g c n n bulunmamas . Madde 15- Kanunda g sterilen ayr k durumlar sakl kalmak zere, ay rt etme g c . bulunmayan kimsenin fiilleri hukuk sonu do urmaz. 3. Ay rt etme g c ne sahip k kler ve k s tl lar Madde 16- Ay rt etme g c ne sahip k kler ve k s tl lar, yasal temsilcilerinin r zas . olmad k a, kendi i lemleriyle bor alt na giremezler. Kar l ks z kazanmada ve ki iye s k s k ya ba l . haklar kullanmada bu r za gerekli de ildir. Ay rt etme g c ne sahip k kler ve k s tl lar haks z fiillerinden sorumludurlar.

5 IV. H s ml k 1. Kan h s ml . Madde 17- Kan h s ml n n derecesi, h s mlar birbirine ba layan do um say s yla belli olur. Biri di erinden gelen ki iler aras nda stsoy-altsoy h s ml ; biri di erinden gelmeyip de, ortak bir k kten gelen ki iler aras nda yansoy h s ml vard r. 2. Kay n h s ml . Madde 18- E lerden biri ile di er e in kan h s mlar , ayn t r ve dereceden kay n h s mlar . olur. Kay n h s ml , kendisini meydana getiren evlili in sona ermesiyle ortadan kalkmaz. V. Yerle im yeri 1. Tan m Madde 19- Yerle im yeri bir kimsenin s rekli kalma niyetiyle oturdu u yerdir. Bir kimsenin ayn zamanda birden ok yerle im yeri olamaz. Bu kural ticar ve s na kurulu lar hakk nda uygulanmaz. 2. Yerle im yerinin de i tirilmesi ve oturma yeri Madde 20- Bir yerle im yerinin de i tirilmesi yenisinin edinilmesine ba l d r. nceki yerle im yeri belli olmayan veya yabanc lkedeki yerle im yerini b rakt h lde T rkiye'de hen z bir yerle im yeri edinmemi olan kimsenin h len oturdu u yer, yerle im yeri say l r. 3.

6 Yasal yerle im yeri Madde 21- Vel yet alt nda bulunan ocu un yerle im yeri, ana ve babas n n; ana ve baban n ortak yerle im yeri yoksa, ocu un kendisine b rak ld ana veya baban n yerle im yeridir. Di er h llerde ocu un oturma yeri, onun yerle im yeri say l r. Vesayet alt ndaki ki ilerin yerle im yeri, ba l olduklar vesayet makam n n bulundu u yerdir. KANUNLAR, N SAN 2018 (Ek-101). 8052. 4. Kurumlarda bulunma Madde 22- Bir retim kurumuna devam etmek i in bir yerde bulunma ya da e itim, sa l k, bak m veya ceza kurumuna konulma, yeni yerle im yeri edinme sonucunu do urmaz. B. Ki ili in korunmas . I. Vazge me ve a r s n rlamaya kar . Madde 23- Kimse, hak ve fiil ehliyetlerinden k smen de olsa vazge emez. Kimse zg rl klerinden vazge emez veya onlar hukuka ya da ahl ka ayk r olarak s n rlayamaz. Yaz l r za zerine insan k kenli biyolojik maddelerin al nmas , a lanmas ve nakli m mk nd r. Ancak, biyolojik Madde verme borcu alt na girmi olandan edimini yerine getirmesi istenemez; madd ve manev tazminat isteminde bulunulamaz.

7 II. Sald r ya kar . 1. lke Madde 24- Hukuka ayk r olarak ki ilik hakk na sald r lan kimse, h kimden, sald r da bulunanlara kar korunmas n isteyebilir. Ki ilik hakk zedelenen kimsenin r zas , daha st n nitelikte zel veya kamusal yarar ya da kanunun verdi i yetkinin kullan lmas sebeplerinden biriyle hakl k l nmad k a, ki ilik haklar na yap lan her sald r hukuka ayk r d r. 2. Davalar Madde 25- Davac , h kimden sald r tehlikesinin nlenmesini, s rmekte olan sald r ya son verilmesini, sona ermi olsa bile etkileri devam eden sald r n n hukuka ayk r l n n tespitini isteyebilir. Davac bunlarla birlikte, d zeltmenin veya karar n nc ki ilere bildirilmesi ya da yay mlanmas isteminde de bulunabilir. Davac n n, madd ve manev tazminat istemleri ile hukuka ayk r sald r dolay s yla elde edilmi olan kazanc n vek letsiz i g rme h k mlerine g re kendisine verilmesine ili kin istemde bulunma hakk sakl d r. Manev tazminat istemi, kar taraf a kabul edilmi olmad k a devredilemez; mirasb rakan taraf ndan ileri s r lm olmad k a miras lara ge mez.

8 Davac , ki ilik haklar n n korunmas i in kendi yerle im yeri veya daval n n yerle im yeri mahkemesinde dava a abilir. III. Ad zerindeki hak 1. Ad n korunmas . Madde 26- Ad n n kullan lmas eki meli olan ki i, hakk n n tespitini dava edebilir. Ad haks z olarak kullan lan ki i buna son verilmesini; haks z kullanan kusurlu ise ayr ca madd zarar n n giderilmesini ve u rad haks zl n niteli i gerektiriyorsa manev tazminat denmesini isteyebilir. 2. Ad n de i tirilmesi Madde 27- Ad n de i tirilmesi, ancak hakl sebeplere dayan larak h kimden istenebilir. Ad n de i tirildi i n fus siciline kay t ve il n olunur. Ad de i mekle ki isel durum de i mez. 8053. Ad n de i tirilmesinden zarar g ren kimse, bunu rendi i g nden ba layarak bir y l i inde de i tirme karar n n kald r lmas n dava edebilir. C. Ki ili in ba lang c ve sonu I. Do um ve l m Madde 28- Ki ilik, ocu un sa olarak tamam yla do du u anda ba lar ve l mle sona erer. ocuk hak ehliyetini, sa do mak ko uluyla, ana rahmine d t andan ba layarak elde eder.

9 II. Sa olman n ve l m n ispat . 1. spat y k . Madde 29- Bir hakk n kullan lmas i in bir kimsenin sa veya l oldu unu veya belirli bir zamanda ya da ba ka bir kimsenin l m nde sa bulundu unu ileri s ren kimse, iddias n ispat etmek zorundad r. Birden fazla ki iden hangisinin nce veya sonra ld ispat edilemezse, hepsi ayn anda lm say l r. 2. spat ara lar . a. Genel olarak Madde 30- Do um ve l m, n fus sicilindeki kay tlarla ispat olunur. N fus sicilinde bir kay t yoksa veya bulunan kayd n do ru olmad anla l rsa, ger ek durum her t rl kan tla ispat edilebilir. b. l m karinesi Madde 31- Bir kimse, l m ne kesin g zle bak lmay gerektiren durumlar i inde kaybolursa, cesedi bulunamam olsa bile ger ekten lm say l r. III. Gaiplik karar . 1. Genel olarak Madde 32- l m tehlikesi i inde kaybolan veya kendisinden uzun zamandan beri haber al namayan bir kimsenin l m hakk nda kuvvetli olas l k varsa, haklar bu l me ba l olanlar n ba vurusu zerine mahkeme bu ki inin gaipli ine karar verebilir. Yetkili mahkeme, ki inin T rkiye'deki son yerle im yeri; e er T rkiye'de hi yerle memi se n fus sicilinde kay tl oldu u yer; b yle bir kay t da yoksa anas n n veya babas n n kay tl bulundu u yer mahkemesidir.

10 2. Yarg lama usul . Madde 33- Gaiplik karar n n istenebilmesi i in, l m tehlikesinin zerinden en az bir y l veya son haber tarihinin zerinden en az be y l ge mi olmas gerekir. Mahkeme, gaipli ine karar verilecek ki i hakk nda bilgisi bulunan kimseleri, belirli bir s rede bilgi vermeleri i in usul ne g re yap lan il nla a r r. Bu s re, ilk il n n yap ld g nden ba layarak en az alt ayd r. 3. stemin d mesi Madde 34- Gaipli ine karar verilecek ki i, il n s resi dolmadan ortaya kar veya kendisinden haber al n rsa ya da ld tarih tespit edilirse gaiplik istemi d er. KANUNLAR, N SAN 2018 (Ek-101). 8054. 4. H km . Madde 35- l ndan sonu al namazsa, mahkeme gaipli e karar verir ve l me ba l haklar, aynen gaibin l m ispatlanm gibi kullan l r. Gaiplik karar l m tehlikesinin ger ekle ti i veya son haberin al nd g nden ba layarak h k m do urur. K NC B L M. K SEL DURUM S C L . A. Genel olarak I. Sicil Madde 36- Ki isel durum, bu ama la tutulan resm sicille belirlenir. Bu sicilin tutulmas na ve zorunlu bildirimlerin yap lmas na ili kin esaslar, ilgili kanunda g sterilir.