Arbeidsmiddelen en mAchineveiligheid 11 infORmA tie ARBO

1 ARBOinfORmAtie11 Arbeidsmiddelen en mAchineveiligheidmAchineveiligheidAfsche rmingen en beveiligingen 111-09-12 14:43 ArbO-inFOrmATieDe reeks Arbo-Informatie bestaat uit 60 thematische praktijkboeken. Elk deel biedt specifieke, praktische kennis over het toepassen van de regelgeving op het gebied van arbeidsveiligheid. Een compleet overzicht van de reeks is achterin deze uitgave opgenomen. De volledige inhoud is ook opgenomen in de online Arbozone: de deelreeks Arbeidsmiddelen en mAchineveiligheid zijn verschenen:Drukapparatuur (AI-35)dr.

2 Ir. Kops en ing. AbenElektrische veiligheid (AI-54)ing. Kluwen en van den EshofHijs- en hefmiddelen (AI-17)Vereniging Verticaal TransportMachineveiligheid: afschermingen en beveiligingen (AI-11)ir. P. HoogerkampMachineveiligheid: bij aanschaf en ingebruikname van nieuwe en gebruikte machines (AI-58)ir. P. Hoogerkamp en ing. GroenbosRolsteigers (AI-21)ing. 211-09-12 14:43mAchineveiligheidAFsCHErMINGEN EN BEVEIlIGINGENA uteur: P. Hoogerkamp (MECID )6e editie, 2012 ARBOinfORmAtie11 Arbeidsmiddelen en 311-09-12 14:43cOlOFOnDe reeks Arbo-Informatie wordt begeleid door een redactieadviesraad die bestaat uit NEN, TNO en NCvB.

3 De afzonderlijke delen verschijnen in boekvorm en als onderdeel van de prak-tijkinformatie op Arbozone: Abonnees ontvangen herziene en nieuwe delen van de reeks Arbo-Informatie direct bij verschijnen. Vanwege de aard van de uitgave, gaat sdu uit van een zakelijke overeen-komst; deze overeenkomst valt onder het algemene : P. Hoogerkamp (MECID )Figuren: Bram saeys / Hollandse Hoogte (foto omslag) NEN, Delft (figuur , , , en ) IrssT, Quebec (Canada) (figuur ) rOVC (tabel ) MECID CONsUlT (overige figuren en tabellen) Vormgeving: sD communicatie Zesde herziene drukIsBN 978 90 12 57681 9 sdu Uitgevers bv, 2012 Eerste druk, sdu Uitgevers bv, 1998 Bestellingen.

4 Sdu KlantenservicePostbus 200142500 EA Den Haagtelefoon (070) 378 98 80fax (070) 378 97 83e-mail Uitgevers zorgt met een selecte groep deskundige auteurs voor een hoge kwaliteit van de inhoud van de reeks Arbo-Informatie. Daarnaast zorgt Sdu Uitgevers, met de redactieadviesraad en meelezers, voor een deskundige beoordeling van de inhoud. Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij sdu Uitgevers de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomati-seerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopie n, opnamen of enige andere manier.

5 Zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16 h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de stichting reprorecht (postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, ). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compi-latiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de stichting PrO (stichting Publicatie- en reproductierechten Organisatie, postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, ).

6 Voor het overnemen van een ge-deelte van deze uitgave ten behoeve van commerci le doeleinden dient men zich te wenden tot de aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever des-wege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the publisher s prior every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their 411-09-12 14.

7 43inhOUdsOPgAve1 Inleiding mAchineveiligheid : afschermingen en beveiligingen Wijzigingen ten opzichte van de vorige druk 82 Risicobeoordeling en risico-evaluatie rol van risicobeoordeling 11 Methode van aanpak Enkele definities Opsporen van latente gevaren Inschatten van risico s risico-evaluatie risicoreductie Interactie tussen beveiligingsvoorzieningen en omgeving, bediener en werking 233 Afscherming van bewegende en gevaarlijke delen van machines Inleiding Functies van de afscherming Eisen te stellen aan afscherming schermen moeten stevig zijn uitgevoerd schermen mogen geen bijkomende gevaren met zich meebrengen schermen mogen niet op eenvoudige wijze worden omzeild of buiten werking worden gesteld schermen moeten het zicht op het verloop van het werk zo min mogelijk belemmeren schermen moeten voldoende ver van de gevarenzone verwijderd zijn

8 Schermen moeten de noodzakelijke handelingen mogelijk maken Enkele overwegingen bij de keuze van afschermingen 324 Beveiligingsinrichtingen aan machines Inleiding Nadere beschouwing van de functie van enkele beveiligings inrichtingen Bediening Noodstoppen nader beschouwd Tweehandenbediening Inloopbeveiliging Eisen te stellen aan de beveiligingsinrichting Achtergronden bij besturingen van beveiligingsinrichtingen Faalkansen kwantificeren Betrouwbaarheid, redundantie en bewaking nader beschouwd 505 Valkuilen bij toepassing van beveiligingsvoorzieningen Inleiding Functionele tekortkoming Omzeilen, overbruggen, saboteren van beveiligingen Niet correcte implementatie van de mutingfunctie Besturingsfouten Onderhoud en organisatie 511-09-12 14.

9 436 Praktische realisatie Enkele voorbeelden Verminderen van risico op beknelling lichtscherm Testen en onderhoud 647 Wijzigingen aan bestaande en nieuwe Arbeidsmiddelen 678 Wet- en regelgeving Inleiding Arbobesluit Tot slot 719 Overzicht van relevante normen en verwijzingen 73 Bijlage 1 Checklist gevarenidentificatie 75 Bijlage 2 Checklist latente gevaren bij bediener, werking van de afscherming, omgeving en beveiligingsinrichting 81 Bijlage 3 Checklist vaste en beweegbare afschermingen (op basis van EN 953/EN-ISO 14120)

10 85 Bijlage 4 Aandachtspunten bij het ontwerp en de bouw van beveiligingsinrichtingen 88 Bijlage 5 Voorbeelden van de gebruikte risicobeoordelingsformulieren 90 Bijlage 6 Enkele risicomodellen nader beschouwd 91 Bijlage 7 Toelichting op tabel uit norm EN 349 95 Bijlage 8 Toelichting op norm EN-ISO 13857 98 Bijlage 9 Indicatieve lijst van veiligheidscomponenten 104 Afkortingen 105 Nawoord 106 Adressenlijst 107 Trefwoordenregister 611-09-12 14:4371 mAchineveiligheid : AFschermingen en beveiligingenBij de intrede van machines in het arbeidsproces is niet erkend dat machines zowel voor de gebruikers als voor mensen in de directe omgeving gevaar opleveren.