D A N I T A Y İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU

1 DAN I TAY. DAR DAVA DA RELER KURULU . Esas No : 2015/2933. Karar No : 2016 /326. Temyiz Eden (Daval lar) : 1- Vekili : 2- Vekili : Kar Taraf (Davac lar) : 1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10- 11- 12- 13- 14- 15- 16- Vekilleri : stemin zeti : stanbul 4. dare Mahkemesi'nin 16//12/2014 g nl , E:2014/1350, K:2014/2266 say l srar karar n n temyizen incelenerek bozulmas . daval idareler taraf ndan istenilmektedir. Savunman n zeti : Savunma verilmemi tir. Dan tay Tetkik Hakimi : DAN I TAY. DAR DAVA DA RELER KURULU . Esas No : 2015/2933. Karar No : 2016 /326. D ncesi :Temyiz isteminin kabul ile srar karar n n bozulmas . gerekti i d n lmektedir. T RK M LLET ADINA. H k m veren Dan tay dari Dava Daireleri Kurulunca dosya incelendi, gere i g r ld : Dava, 20/11/2003 tarihinde stanbul li, Beyo lu l esinde bulunan ngiltere Konsoloslu u n nde meydana gelen bombal ter r sald r s sonunda davac lardan ..'nun yaralanmas nedeniyle olu tu u ileri s r len ,00 TL. maddi, ,00 TL manevi zarar n yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi istemiyle a lm t r.

2 Stanbul 4. dare Mahkemesince, olay nedeniyle u ran ld ileri s r len zarar n tazmini istemiyle davac lar taraf ndan 24/08/2004 tarihinde yap lan ba vuruya, daval idarelerce bir cevap verilmemesi zerine g r lmekte olan bu davan n a ld , meydana gelen ter r sald r s nedeniyle u ran lan zarar n sosyal risk ilkesi uyar nca daval idarelerce tazmin edilmesi gerekti i sonucuna var larak Mahkemece yapt r lan bilirki i incelemesi sonucunda d zenlenen bilirki i raporunda, davac lardan ..'nun %95 oran ndaki maluliyeti dikkate al narak maddi zarar n n ,14 TL olarak hesapland , olay n meydana geli ekli ve davac lar n ektikleri elem ve zd rap g z nde bulundurularak manevi tazminata h kmedilmesi gerekti i gerek esiyle istemle ba l kal narak maddi tazminat isteminin kabul yle ,00 TL maddi zarar n ve manevi tazminat isteminin k smen kabul yle toplam ,00 TL manevi zarar n idareye ba vuru tarihinden itibaren i leyecek yasal faiziyle birlikte davac lara denmesine, manevi tazminat isteminin fazlaya ili kin k sm n n reddine karar verilmi tir.

3 Daval idarelerin temyiz istemi sonucunda Dan tay Onuncu Dairesinin 12/02/2013 g nl , E:2008/4932, K:2013/1006 say l karar yla; 27/07/2004 tarihinde y r rl e giren 5233 say l Yasan n, yarg sal ve bilimsel i tihatlarla kabul edilen "sosyal risk" ilkesinin yasala m hali oldu u, an lan Yasan n uygulama alan n n DAN I TAY. DAR DAVA DA RELER KURULU . Esas No : 2015/2933. Karar No : 2016 /326. yaln zca ter r nedeniyle "sosyal risk ilkesi" uyar nca tazmini m mk n olan uyu mazl klarla s n rl bulundu u, bu Yasan n y r rl e girdi i tarihten sonra yarg sal i tihat yoluyla sosyal risk ilkesinin uygulanmas n n m mk n olmad belirtilerek olayda, davac lar n zarar n n ter r eylemi sonucu ger ekle ti i sabit ise de; ter r eylemiyle ilgili olarak herhangi bir ihbar ya da istihbari bilgi intikal edip etmedi i, meydana gelen zarar n olu umuna herhangi bir kamu idaresinin katk s n n bulunup bulunmad , di er bir ifadeyle; olu an zararda idarenin hizmet kusurunu veya kusursuz sorumlulu unu gerektirecek herhangi bir i lem ya da eyleminin olup olmad n n ara t r lmas gerekti i, Mahkemece yap lacak inceleme ve ara t rma sonucunda, davac lardan.

4 'nun yaralanmas na neden olan olay n meydana gelmesinde daval idarelerin hizmet kusuru veya kusursuz sorumlulu unun bulunmad n n saptanmas halinde davan n reddi gerekti i; dare Mahkemesince, olayda daval idarelerin hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkesi er evesinde sorumlulu u olup olmad ara t r lmaks z n sosyal risk ilkesine g re tazminata h kmedilmesinde hukuki isabet g r lmedi i gerek esiyle karar n kabule ili kin k sm . bozulmu ise de, dare Mahkemesi bozma karar na uymayarak ilk karar nda srar etmi tir. Daval idareler, stanbul 4. dare Mahkemesinin 16//12/2014 g nl , E:2014/1350, K:2014/2266 say l srar karar n temyiz etmekte ve bozulmas n . istemektedir. Dosyan n incelenmesinden; 20/11/2003 tarihinde stanbul li, Beyo lu l esindeki ngiltere Konsoloslu u n nde meydana gelen bombal ter r sald r s . sonucu yaralanan .. ve yak nlar taraf ndan, olay nedeniyle u rad klar n ileri s rd kleri maddi ve manevi zarar n tazmini istemiyle 2577 say l dari Yarg lama Usul Kanunu'nun 13. maddesine g re daval i leri Bakanl 'na ve stanbul Valili i'ne 24/08/2004 tarihli dilek e ile ba vuruda bulunuldu u, ba vurunun z mnen reddi zerine olay nedeniyle meydana gelen zararlar n n tazmini istemiyle 21/12/2004.

5 Tarihinde bak lmakta olan davan n a ld , daha sonra davac .. taraf ndan ilgili idareye yap lan bila tarih ve say l ba vuru zerine ayn olay nedeniyle 5233 say l . Yasa uyar nca olu turulan stanbul Valili i Zarar Tespit Komisyonunun 25/02/2005. DAN I TAY. DAR DAVA DA RELER KURULU . Esas No : 2015/2933. Karar No : 2016 /326. tarih ve 5 say l karar yla ,04 TL'nin denmesine karar verildi i, yine an lan davac taraf ndan 08/11/2004 tarih ve 92 s ra nolu dilek e ilgili idareye yap lan ba vuru zerine, stanbul Valili i Zarar Tespit Komisyonunun 13/06/2005 tarih ve 14. say l karar yla daha nceki ba vurusunda isteminin sonu land r lm oldu u belirtilerek iki ba vurusunun birle tirilmesine karar verildi i, ancak idarece haz rlanan sulhnamenin imzalanmamas zerine 22/12/2006 tarih ve 1064 say l uyu mazl k tutana n n d zenlendi i anla lmaktad r. Maddi tazminat isteminin kabul y n nden;. Anayasa'n n2. maddesinde, T rkiye Cumhuriyetinin, toplumun huzuru, milli dayan ma ve adalet anlay i inde, insan haklar na sayg l , Atat rk milliyet ili ine ba l , ba lang ta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti oldu u; 5.

6 Maddesinde, devletin temel ama ve g revlerinin, T rk milletinin ba ms zl n ve b t nl n , lkenin b l nmezli ini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, ki ilerin ve toplumun refah, huzur ve mutlulu unu sa lamak;. ki inin temel hak ve h rriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle ba da mayacak surette s n rlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kald rmaya, insan n maddi ve manevi varl n n geli mesi i in gerekli artlar haz rlamaya al mak oldu u; 125. maddesinde, idarenin her t rl eylem ve i lemlerine kar yarg . yolunun a k oldu u belirtildikten sonra, ayn maddenin son f kras nda, idarenin eylem ve i lemlerinden do an (maddi ve manevi) zarar demekle y k ml oldu u h kme ba lanm t r. darenin hukuki sorumlulu u, kamusal faaliyetler sonucunda, idare ile bireyler aras nda bireyler zarar na bozulan ekonomik dengenin yeniden kurulmas n , idari etkinliklerden dolay bireylerin u rad maddi zararlar yan nda manevi zararlar n da idarece tazmin edilmesini sa layan bir hukuksal kurumdur.

7 Bu kurum, kamusal faaliyetler nedeniyle bireylerin malvarl nda ortaya kan eksilmelerin ya da o alma olana ndan yoksunlu un giderilebilmesini, yine bu surette olu an manevi zararlar n kar lanabilmesi i in aran lan ko ullar , uygulanmas gereken kural ve ilkeleri i ine almaktad r. dare, Anayasam z n 125. maddesinde de belirtildi i zere, kural olarak DAN I TAY. DAR DAVA DA RELER KURULU . Esas No : 2015/2933. Karar No : 2016 /326. y r tt kamu hizmetiyle nedensellik ba kurulabilen zararlar tazminle y k ml . olup; idari eylem ve/veya i lemlerden do an zararlar idare hukuku kurallar . er evesinde, hizmet kusuru veya kusursuz sorumluluk ilkeleri gere i tazmin edilmektedir. Bunun yan nda, idarenin faaliyet alan yla ilgili, nlemekle y k ml . oldu u halde nleyemedi i bir tak m zararlar da nedensellik ba aramadan tazmin etmesi gerekmektedir. darenin kusura dayal ya da kusursuz sorumlulu u yan nda, Anayasan n ng rd sosyal hukuk devleti anlay na uygun olarak ve bu temel zerinden, kollektif sorumluluk anlay er evesinde bilimsel ve yarg sal i tihatlar ile geli tirilen sosyal risk ilkesi, Anayasan n yukar da ng rd ama lar n ger ekle tirilmesine y neliktir.

8 Esasen bilimsel ve yarg sal i tihatlara dayal olarak geli tirilmi olsa da, Anayasan n 6. maddesinde ng r ld zere, hi bir organ kayna n Anayasadan almayan bir Devlet yetkisini kullanamayaca na g re, sosyal risk ilkesi de tazminat hukukunun temel prensiplerine kaynak olu turan Anayasa h k mlerine dayan larak kabul edilmi tir. Daha a k bir ekilde vurgulamak gerekirse, ter r olaylar ndan zarar g ren bireylerin maddi ve manevi zararlar n n idari yarg mercilerinin toplumsal risk ilkesi uyar nca tazminine ili kin kararlar , konuyu d zenleyen genel bir yasa olmad ndan, do rudan Anayasan n ng rd ilkelere dayanm ; bu ilkeler Dan tay taraf ndan yorumlanarak ilkeye uygulanabilirlik kazand r lm t r. Sosyal risk ilkesi ile toplumun i inde bulundu u ko ullardan kaynaklanan, idarenin faaliyet alan nda meydana gelmekle birlikte, y r t len kamu hizmetinin do rudan sonucu olmayan, toplumsal nitelikli riskin ger ekle mesi sonucu olu an, salt toplumun bireyi olunmas nedeniyle u ran lan zel ve ola and zararlar n da topluma pay edilerek giderilmesi ama lanm t r.

9 Genel bir ifade ile "ter r olaylar ". olarak nitelenen eylemlerin, Devlete y nelik oldu u, Anayasal d zeni y kmay . ama lad , bu t r olaylarda zarar g ren ki i ve KURULU lara kar ki isel husumetten kaynaklanmad bilinmekte ve g zlenmektedir. S z edilen olaylar nedeniyle zarara u rayan ki iler, kendi kusur ve eylemleri sonucu de il, toplumun bir bireyi olmalar . nedeniyle zarar g rmektedirler. Belirtilen ekilde ortaya kan zararlar n ise, zel ve DAN I TAY. DAR DAVA DA RELER KURULU . Esas No : 2015/2933. Karar No : 2016 /326. ola and nitelikleri dikkate al n p, ter r olaylar n nlemekle y k ml oldu u halde nleyemeyen idarece, yukar da a klanan sosyal risk ilkesine g re, topluma pay edilmesi suretiyle tazmini hakkaniyet gere i olup, sosyal devlet ilkesine de uygun d ecektir. te yandan, ter r eylemleri ma durlar na tazminat denmesi amac yla, Avrupa Birli i M ktesebat n n stlenilmesine li kin T rkiye Ulusal Program n n, Adalet ve i lerine ili kin 24. ba l n n Yarg n n levselli i ve Kapasitesinin Artt r lmas Suretiyle Etkin Bir Yarg Sisteminin Tesis Edilmesi alt ba l nda Ter r ve Ter rle M cadeleden Do an Zararlar n Kar lanmas Hakk nda Kanun Tasar s n n 2004 y l nda kart laca n n taahh t edilmi olmas ve "Akd var - T rkiye".

10 Davas ndaki durumun s k a ya anmas zerine gerek Devletin itibar n n zedelenmesi, gerek y kl miktarlarda tazminata mahk m olunmas , gerekse ger ekten ma dur olan bireylerin zararlar n n sulh yoluyla denebilmesi amac yla 5233 say l Ter r ve Ter rle M cadeleden Do an Zararlar n Kar lanmas Hakk ndaki Kanun 27/07/2004. tarihinde y r rl e girmi tir. Kanunun y r rl e girmesinin ard ndan A HM nezdinde a lan davalarda h k metin yapt itirazlar yerinde g r lm ve 5233 say l Kanunun etkin bir ba vuru yolu oldu u belirtilmi tir. An lan Kanunun gerek esinde, "Devletin anayasal d zenini y kmay . ama layan ter r eylemlerine hedef olan ki iler kendi kusur ve fiilleri sonucu de il, toplumun bir bireyi olarak zarar g rmektedirler.. Ortaya kan bu zarar n payla t r lmas , toplumun di er kesimleri ile zarara u ram ki iler aras nda fedak rl n denkle tirilmesi, hakkaniyet ve sosyal hukuk devleti ilkelerinin bir gere idir.. darenin nlemekle y k ml oldu u halde nleyemedi i bu zararlar n, nedensellik ba ve kusur ko ulu aranmadan kar lanmas n kabul eden objektif sorumluluk anlay na dayal sosyal risk ad verilen bu ilke, bilimsel ve yarg sal i tihatlarla da kabul edilmi tir.