De rekening-courant van vennoten - BIBF

1 De rekening courant is een staat waarop de wederzijdse schuldenen vorderingen vermeld worden tussen de vennoten en de ven-nootschap waarvan zij meestal het bestuur de creditzijde registreert men de voorschotten gedaan aande vennootschap, de te betalen bedragen: bezoldigingen, huurgel-den, interesten op creditsaldo, betaalde facturen met persoonlijkegelden. De debetzijde registreert de opnemingen, de facturenvan voordelen van alle aard, interesten op bekeken ontstaat er een wettelijke compensatie tussende schulden en de vorderingen zodat enkel het saldo de positieweergeeft van de rekening-courant : debetsaldo = vordering vande vennootschap op de vennoten , creditsaldo = schuld van devennootschap de vennoten . Op financieel vlak kan de reke-ning-courant gebruikt worden om de financi le toestand van devennootschap tijdelijk te fiscaal recht bekijkt de rekening-courant met argusogen enbestraft het oneigenlijk gebruik moet rekening gehouden worden met het wetboek vanvennootschappen: de rekening-courant mag slechts gebruikt wor-den met inachtname van de bepalingen van het wetboek dat zeke-re procedures bespreken wij het gebruik van de rekening-courant in wel-bepaalde omstandigheden met de nadruk op de wettelijke regelsdie hiervoor De onderneming in Mag de R/C gebruikt worden om verliezen ten laste tenemen?

2 Door de R/C te debiteren voor het bedrag van het door de ven-nootschap geleden verlies, zou men zonder een euro in de zaak testoppen, het eigen vermogen doen verhogen. Dit geeft een beterbeeld aan de balans. De schulden verhogen uiteraard ook, maareen schuld een vennoot blijkt niet zo erg als een derde,zij het een leverancier of een zou dat ook interessant kunnen zijn vermits de vennoothet verlies zou kunnen aanrekenen op zijn de fiscus is helaas niet bereid een ten laste genomen verlieszo maar als beroepskosten te beschouwen. Daarom bepaalt arti-kel 53-15 WIB/92 dat niet als beroepskosten worden aange-merkt:"Verliezen van vennootschappen ten laste genomen doornatuurlijke personen, behoudens indien het gaat om bedrijfs-leiders die deze tenlasteneming verwezenlijken door de onher-roepelijke en onvoorwaardelijke betaling van een som voor hetbehoud van beroepsinkomsten welke die leiders periodiek uitde vennootschap verkrijgen en de aldus betaalde som door devennootschap volledig wordt gebruikt voor de aanzuiveringvan haar verliezen.

3 "Deze bepaling houdt drie voorwaarden in voor de aftrekbaarheidte bekomen: werkelijke betaling; behoud van beroepsinkomsten; aanwending van de betaalde som voor de aanzuivering van deverliezen. Er is voldoende stof voor de fiscus om de aftrekbaarheid te betwis-ten of te BIBF-IPCF15 SEPTEMBER20021 BULLETIN VAN HETBEROEPSINSTITUUT VAN ERKENDEBOEKHOUDERS ENFISCALISTENA fgiftekantoor Luik X Tweewekelijks De rekening-courant van vennoten1 Flash fiscal3 - Fraudes sp cifiques4 S minaires7 Contact8 INHOUDDe rekening-courant van vennoten15 SEPTEMBER2002 PACIOLINR126 Mag men door R/C de vennootschap onbeperktfinancieren?Het maatschappelijk kapitaal is een borg voor de schuldeisers vande vennootschap. Meerdere bepalingen van het wetboek van ven-nootschappen hebben als doel de werkelijkheid en het behoudvan het kapitaal te verzekeren ten einde de schuldeisers tebeschermen. Om die reden zijn er beperkingen gesteld aan devermindering van het patrimonium in volgende omstandig-heden: vermindering van het kapitaal door vrijstelling van storting(art.)

4 , aflossing of uitkering van het kapitaal kanslechts met uitkeerbare winst (art. 615 en 617 ). Ook deverplichting tot het vormen van de wettelijke reserve, tot beloopvan 10 % van het kapitaal, is een maatregel om de borg der-den te grond van al deze maatregelen kan men zich de vraag stellenof de vennoten de wettelijke beperkingen van kapitaaluitkering ende beveiliging van derden kunnen omzeilen door voorschotten tedoen langs de R/C?Op die manier blijft de verantwoordelijkheid van deze personenbeperkt tot hun inbreng en daarenboven vallen zij bij faillissementin de massa van de gewone schuldeisers. Maar de rechtspraakleert ons dat de hoven en rechtbanken in vele gevallen de beperk-te aansprakelijkheid doorprikken en de voorschotten van de ven-noten beschouwen als een achtergestelde lening. Het speciaalkarakter van deze laatste is het omgekeerde van een voorrang: devoorschotten worden laatst in rang geplaatst bij mogelijke Hoe kan de voorstelling van de balans verbeterdworden?

5 Zoals reeds aangetoond is er een mogelijkheid om de vennoot-schap in moeilijkheden te financieren door voorschotten in deze toestand tijdelijk is en er geen discontinu teit van debedrijvigheid dreigt, kan het opportuun zijn (soms op aanvraagvan de kredietinstellingen) dat de R/C zou beschouwd worden alsachtergestelde lening. Deze lening, gedaan door de aandeelhou-ders, kan in zekere zin beschouwd worden als verlengstuk van heteigen vermogen. Let wel dat het eenvoudig verplaatsen van de R/Cnaar de balansrubriek "Achtergestelde lening" geen juridischeverbintenis inhoudt. Men zal dus een overeenkomst tekenen tus-sen de vennootschap en de houder(s) van de R/C om duidelijk testellen dat het om een achtergestelde lening gaat. Op de balansneemt de R/C dan plaats in de rubriek passiva VIII A. Financi leschulden Achtergestelde leningen. De te gebruiken rekeningis nummer Mag men onbeperkt opnemingen doen doorde R/C?

6 Een minderheidsaandeelhouder zou bezwaren kunnen hebbenindien n of meer meerderheidsaandeelhouders bovenmatig gelduit de vennootschap opnemen langs de R/C. Indien er aanwijzingenzijn dat de belangen van de vennootschap hierdoor op ernstige wijzein gevaar komen of dreigen te komen, kunnen de minderheids-aandeelhouders aan de rechtbank een deskundig onderzoek vragen(art. 168 ). Om dit onderzoek te vorderen moeten de aan-deelhouders minstens 1 % van het geheel aantal stemmen bezittenof voor minstens ,00 EUR effecten bezitten. De deskundi-ge ziet de boeken en de rekeningen van de vennootschap na alsookde verrichtingen gedaan door de organen leidt dat deskundig onderzoek tot een De R/C en het vormen van Kan een R/C gebruikt worden voor een kapitaalver-hoging ?Om de rekening-courant te gebruiken om het kapitaal te verho-gen dient men de procedures, voorzien door het wetboek van ven-nootschappen, na te leven.

7 Het betreft een kapitaalverhoging bijwijze van inbreng in natura, geregeld door artikelen 313(BVBA) 423 (CUBA) 602 ( ) en 657 (Comm. ). Hiervoor iseen algemene vergadering nodig, gehouden voor notaris, en vol-gens de regels gesteld voor de wijziging van de statuten. De com-missaris of een aangestelde bedrijfsrevisor maakt een verslag open het bestuursorgaan stelt eveneens een bijzonder verslag principe wordt de R/C voor de inbreng gewaardeerd aan denominale waarde. Maar voor welk bedrag moet de R/C gewaar-deerd worden in geval de vennootschap op wie de houder van deR/C een vordering heeft, zware financi le problemen heeft en negatief eigen vermogen heeft? Het is duidelijk dat de kapi-taalverhoging in het aangehaalde geval als doel heeft de onderne-ming financieel te herstructureren of te saneren. Verschillendehypothesen moeten nagegaan worden:a) de kapitaalverhoging gebeurt in dezelfde verhouding tot hunaandelenbezit door alle bestaande aandeelhouders : hier heeftde waardering geen belang vermits niemand benadeeld, nochbevoordeeld wordt.

8 Logischerwijze gebeurt de waardering aannominale ) de kapitaalverhoging gebeurt niet in dezelfde verhouding tothun aandelenbezit door bestaande aandeelhouders. Indien deR/C ingebracht wordt aan nominale waarde, zien de niet of bui-ten verhouding inbrengende aandeelhouders de boekwaardevan hun aandelen verhogen. Zij zijn bevoordeeld en de ande-ren ) de kapitaalverhoging gebeurt deels door bestaande aandeel-houders in een ongelijke verhouding tot hun aandelen of/endoor situatie is vergelijkbaar met die beschreven onder b. Wat gaat de bedrijfsrevisor in zijn verslag verklaren?De bedrijfsrevisor moet de werkelijke economische en financi lebeweegredenen van de verrichting achterhalen. In het vorige ven-nootschapsrecht moest de bedrijfsrevisor zich uitspreken over debillijkheid van de vergoeding ontvangen als tegenprestatie van deinbreng. Nu vraagt het dat niet meer. De bedrijfsrevisormoet wel in zijn verslag verklaren of de inbrengende aandeelhou-ders volledig en correct werden ingelicht door zijn verslag en doordat van het Mag men met de R/C het kapitaal volstorten ?

9 Stel dat het geplaatst kapitaal nog niet volledig volstort is en hetbestuursorgaan beslist tot opvraging van het nog niet volstortegedeelte. Kan de R/C gebruikt worden om te voldoen aan deze vol-stortingsvordering?Omtrent deze vraag is er heel wat discussie zijn de principes die aan de basis liggen van het antwoord? Krachtens het Burgerlijk Recht is er schuldvergelijking vanrechts-wege tussen twee schulden die beide een geldsom totvoorwerp hebben en vaststaand en opeisbaar zijn. Deze schuld-vergelijking grijpt plaats zodra de schulden tegelijk bestaan enten belope van hun werderkerig bedrag (artikelen 1289, 1290 en1291 Burgerlijk Wetboek). de voorschriften van het de volstorting van hetkapitaal zijn niet enkel vormelijk maar ook inhoudelijk en zijnbedoeld om effectief middelen te bezorgen aan de vennootschapvoor haar bedrijfsvoering (Rechtbank van Koophandel Gent 29januari 1996). het bestuursorgaan is strafrechterlijk aansprakelijk indien hetstortingen op aandelen als gedaan erkent, die niet werkelijkgedaan zijn op de voorgeschreven wijze (art.)

10 347-3 BVBA ; 387-1 CVBA ; 648-5 Wetboek van vennootschappen).Uit wat voorafgaat zijn reeds gevolgen te trekken: de volstorting van een aandeel dat door compensatie met eenschuldvordering gebeurt, wijzigt de aard van de inbreng niet ineen inbreng in natura ; de schuldvergelijking heeft slechts plaats ten belope van hetwederkerig bedrag van de vordering wat veronderstelt dat hetcreditsaldo van de R/C van de aandeelhouder ten minste over-eenstemt met het te storten bedrag. Onaanvaardbaar is zeker datde volledige of een gedeelte van de volstorting zou gebeuren doorverhoging van het debetsaldo van de gans andere vraag is of de volstorting door compensatie met deR/C door het bestuursorgaan als werkelijk gedaan op de voorge-schreven wijze kan erkend worden? (zie hierboven)Hier lopen de meningen in de rechtsleer sterk uiteen. In het alge-meen wordt de schuldvergelijking die van rechtswege plaatsgrijptaanvaard.