EĞİTİCİ NOTLARI 1 - ilkyardim.org.tr

1 1 SA LIK BAKANLI I TEMEL SA LIK H ZMETLER GENEL M D RL LKYARDIM VE AC L SA LIK H ZMETLER DA RE BA KANLI I TEMEL LKYARDIM UYGULAMALARI E T M K TABI H. Faz l NAN* Z lfinaz KURT** lknur KUB LAY** ANKARA 2011 * lkyard m ve Acil Sa l k Hizmetleri Daire Ba kan ** lkyard m ube M d r ** Uzm. Y k. Hem. lkyard m ubesi 2 NS Z Ya ad m z s rece e itli nedenlerle yaralanmalar veya hastal klarla kar la mam z ka n lmazd r. Ya am m z n e itli d nemlerinde, bulundu umuz her ortamda kaza ve hastalanma riski ta maktay z. Bu gibi durumlarla kar la t m zda, m dahalede bulunanlar n ilkyard m e itimi alm olmalar , ya am n s rd r lmesinde, sakatlanmalar n nlenmesinde ve iyile me s recinin k salt lmas nda belirleyici rol oynayacakt r.

2 Lkemizde ev, i ya da trafik kazalar ve do al afetler nedeni ile ok say da vatanda m z ya am n kaybetmekte ya da sakat kalmaktad r. Bu gibi durumlarda olay yerinde her zaman bir sa l k g revlisi olamayaca i in olaydan etkilenen ya da ortamda bulunan ki ilerin kendilerine ya da ba kalar na yapacaklar ilkyard m uygulamalar son derece nemlidir. Toplumumuzda genel bir anlay olarak, ilkyard m ile acil yard m ifadeleri birbirlerinin yerine kullan lmaktad r. Oysa acil yard m, sa l k al anlar taraf ndan gerekli donan mla yap lan t bbi m dahaleleri kapsamas na ra men; ilkyard m, bu konuda e itim alm ki ilerce olay yerinde bulunan malzemelerle ila s z olarak yap lan, uygulamalard r.

3 Ancak ilkyard m e itimi almam ki ilerin, ilkyard m uygulamalar nda bulunmalar sak ncal sonu lar do urabilir. Bu nedenle ilkyard m uygulayacak olan ki ilerin, mutlaka ilkyard m e itimi alm olmalar , ncelikli ama lar n n ki ilere zarar vermemek oldu unu bilmeleri ve hayati tehlike olu turabilecek m dahalelerde bulunmamalar son derece nemlidir. Bakanl m z taraf ndan toplumda ilkyard m bilincinin geli tirilmesi, ilkyard m e itimi alm ki ilerin say s n n art r lmas ve konuya gereken duyarl l n g sterilmesi amac yla ilkyard m konusunda bir dizi yeni al ma ba lat lm t r. Bu nedenle retmen, polis, itfaiyeci, arama ve kurtarma hizmetlerinde g rev alan ki iler gibi ncelikli meslek gruplar ba ta olmak zere t m halk m z n ilkyard m konusundaki eksik ya da yanl bilgilerinin giderilmesi ve g ncelle tirilmesi amac yla lkyard m Temel Uygulamalar E itim Rehberi haz rlanm t r.

4 Bu ama la; Bakanl m z taraf ndan haz rlanan ve 22 May s 2002 tarih ve 24762 say l Resmi Gazete de yay nlanan lkyard m Y netmeli i er evesinde, n m zdeki y llarda ilkyard m e itimi alm sertifikal ilkyard mc lar n say lar n n ve niteliklerinin artmas na ve toplumumuzun ilkyard m konusunda bilin lendirilmesine katk sa layacak olan bu rehberin haz rlanmas nda eme i ge en lkyard m ve Acil Sa l k Hizmetleri Daire Ba kanl al anlar na te ekk r ederim. Temel Sa l k Hizmetleri Genel M d r 3 NDEK LER: 1-GENEL LKYARDIM B LG LER : lkyard m nedir? 8 Acil tedavi nedir? 8 lkyard mc kimdir?

5 8 lkyard m ve acil tedavi aras ndaki fark nedir? 8 lkyard m n ncelikli ama lar nelerdir? 8 lkyard m n temel uygulamalar nelerdir? 8 112 nin aranmas s ras nda nelere dikkat edilmelidir? 9 lkyard mc n n m dahale ile ilgili yapmas gerekenler nelerdir? 9 lkyard mc n n zellikleri nas l olmal d r? 9 Hayat kurtarma zinciri nedir? 10 lkyard m n ABC si nedir? 10 2-HASTA/YARALININ VE OLAY YER N N DE ERLEND R LMES : lkyard mc n n bilmesi gereken ve v cudu olu turan sistemler nelerdir? 11 V cutta nab z al nabilen b lgeler nelerdir?

6 12 Hasta/yaral n n de erlendirilmesinin amac nedir? 12 Hasta/yaral lar n ilk de erlendirilme a amalar nelerdir? 12 Hasta/yaral n n ikinci de erlendirmesi nas l olmal d r? 13 Olay yerini de erlendirmenin amac nedir? 14 Olay yerinin de erlendirilmesinde yap lacak i ler nelerdir? 14 3-TEMEL YA AM DESTE : Solunum ve kalp durmas nedir? 15 Temel ya am deste i nedir? 15 Hava yolunu a mak i in Ba - ene pozisyonu nas l verilir? 15 Yapay solunum nas l yap l r? 15 D kalp masaj nas l yap l r?

7 16 ocuklarda (1-8 ya ) Temel Ya am Deste i nas l yap l r? 17 Bebeklerde (0-1 ya ) Temel Ya am Deste i nas l yap l r? 17 Hava yolu t kan kl nedir? 18 Hava yolu t kan kl belirtileri nelerdir? 18 Tam t kan kl k olan ki ilerde Heimlich manevras nas l uygulan r? 18 K smi t kan kl k olan ki ilerde nas l ilkyard m uygulan r? 20 4-KANAMALARDA LKYARDIM: Kanama nedir? 21 Ka e it kanama vard r? 21 Kanamalarda ilkyard m uygulamalar nelerdir? 21 V cutta bask uygulanacak noktalar nelerdir? 22 Kanamalarda gen bandaj uygulamas nas l yap lmal d r?

8 22 4 Hangi durumlarda turnike uygulanmal d r? 23 Turnike uygulamas nda dikkat edilecek hususlar neler olmal d r? 23 El ve ayak kopmalar nda turnike nas l uygulan r? 23 ok nedir? 24 Ka e it ok vard r? 24 ok belirtileri nelerdir? 25 okta ilkyard m uygulamalar nelerdir? 25 ok pozisyonu nas l verilir? 25 5-YARALANMALARDA LKYARDIM: Yara nedir? 26 Ka e it yara vard r? 26 Yaralar n ortak belirtileri nelerdir? 26 Yaralanmalarda ilkyard m nas l olmal d r?

9 27 Ciddi yaralanmalar nelerdir? 27 Ciddi yaralanmalarda ilkyard m nas l olmal d r? 27 Delici g s yaralanmalar nda ne gibi sorunlar g r lebilir? 27 Delici g s yaralanmalar nda ilkyard m nas l olmal d r? 28 Delici kar n yaralanmalar nda ne gibi sorunlar olabilir? 28 Delici kar n yaralanmalar nda ilkyard m nas l olmal d r? 28 Kafatas ve omurga yaralanmalar neden nemlidir? 28 Kafatas yaralanmalar e itleri nelerdir? 29 Kafatas ve omurga yaralanmalar n n nedenleri nelerdir? 29 Kafatas ve omurga yaralanmalar nda belirtiler nelerdir?

10 29 Kafatas ve omurga yaralanmalar nda ilkyard m nas l olmal d r? 30 6-YANIK, DONMA VE SICAK ARPMASINDA LKYARDIM: Yan k nedir? 31 Ka e it yan k vard r? 31 Yan n ciddiyetini belirleyen fakt rler nelerdir? 31 Yan klar nas l derecelendirilir? 31 Yan n v cuttaki olumsuz etkileri nelerdir? 31 Is ile olu an yan klarda ilkyard m i lemleri nedir? 32 Kimyasal yan klarda ilkyard m nas l olmal d r? 32 Elektrik yan klar nda ilkyard m nas l olmal d r? 32 S cak arpmas belirtileri nelerdir? 33 S cak arpmas nda ilkyard m nas l olmal d r?