Transcription of Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ) - turkpsikolojiyazilari.com
1 T rk Psikoloji Yaz lar , Haziran 2008, 11 (21), 15-25 Ebeveyn Tutum l e i (ET )Evren Karabulut DemirG l endilOyun Evimiz stanbul niversitesi zetBu al man n amac , anne ve babalar n, 2-6 ya aras ndaki ocuklar n yeti tirirken g sterdikleri ebeveynlik tutumlar n n belirlenmesini sa layacak bir l ek geli tirmektir. Bu ama la, demokratik , otoriter , a r koruyucu ve izin verici olmak zere d rt boyuttan olu an 62 maddelik bir l ek olu turulmu tur. l e in ge erlik g venirlik al mas i in verilerin topland rneklem grubu, 2-6 ya aras nda ocu a sahip, d k, orta ve y ksek sosyo-ekonomik d zeylerde olan 420 anne ve babad r.
2 L e in yap ge erli ini s namak i in ise l ek, Ebeveyn tutumlar n l en bir di er l ekle birlikte 56 anne ve babaya uygulanm t r. Ge erlik al malar er evesinde yap lan Temel Bile enler ve Varimax D nd rmesi analizleri sonucunda 16 madde l ekten kar lm t r. Bu ekilde l ek 46 maddeyle son halini alm t r. Yap lan g venirlik analizleri sonucunda Cronbach alfa de erleri demokratik boyut i in .83, otoriter boyut i in .76, a r koruyucu boyut i in .75 ve izin verici boyut i in ise .74 olarak bulunmu tur. Ge erlik ve g venirlik analizleri sonu lar , bu al ma ile olu turulan Ebeveyn Tutum l e i nin (ET ), yeterli d zeyde psikometrik zellliklere sahip oldu unu g stermi tir.
3 Anahtar kelimeler: Ebeveyn Tutum ve davran lar , Ebeveyn - ocuk ili kisi, Ebeveyn Tutum l e i, l ek geli tirmeAbstractThe purpose of the present study was to develop a scale which determines parenting attitudes towards children aged between 2 and 6. For this purpose, a scale with 62 items was developed. The scale consisted of four dimensions: democratic, authoritarian, overprotective, and permissive. Data were collected from a sample of 420 participants who were parents of children aged from 2 to 6 to test reliability and validity of the scale. Participants were selected from three different types of socioeconomic levels: low, middle, and high.
4 The scale was also given to 56 parents to test the construct validity. According to the results of the principal component analysis with varimax rotation, 16 items were excluded from the scale. The fi nal version of the scale consisted of 46 items. Internal consistencies for the democratic, authoritarian, overprotective, and permissive subscales were calculated and Cronbach s alpha values were found as .83, .76, .75, and .74 respectively. The results of the validity and reliability analyses showed that Parents Attitude Scale (PAS) has sound psychometric words: Parenting styles and attitude, parent-child relationship, parenting attitude scale, scale developmentYaz ma Adresi: Yrd.
5 Do . Dr. G l endil, stanbul niversitesi Edebiyat Fak ltesi Psikoloji B l m , Geli im Psikolojisi Anabilim Dal , 34459, Beyaz t-Emin n , : T rk Psikoloji Yaz lar Sosyalle me, ocuklar n, kendi k lt rlerinde ka-bul edilen de erleri, inan lar ve davran standartlar n edinme s recidir (Mussen, Conger, Kagan ve Huston, 1984). Anne ve babalar, ocuklar n sosyalle me s -recinde tek kaynak olmamas na ra men bu s re te en temel fakt r olarak g r lmeye devam edilmektedir. nk ocu un sosyal becerilerini, ki ilik zelliklerini ve sosyal uyumlar n ve de erlerini edindi i hayat n n bu d neminde ilk etkile im, ailede ba lar.
6 Son y llarda, Ebeveyn - ocuk aras ndaki ili ki, ebeveynden ocu a do ru olan tek tarafl bir etkilenmeden ok, ocu un ve ebeveynin kar l kl olarak birbirilerini etkiledi i bir s re er evesinde de erlendirilmektedir. Bu kar- l kl etkile ime ra men ebeveynler, zellikle de erken geli im d nemlerinde ocuklar n n bak m ve e itiminden sorumlu olmalar nedeniyle daha fazla etkiye sahiptirler (Maccoby, 2002). Geli im ile ilgili kuram ve yakla mlar, ocuklar n erken fi ziksel ve sos-yal evresini belirlemedeki bu d nemlerini g z n ne alarak, ebeveynlik rol n vurgulamaktad r (Maccoby, 2002; Miller, 1983).
7 Dolay s yla ebeveynlerin, zellikle de okul ncesi d nemde ocuk yeti tirme tutumlar n n de erlendirilmesi nemlidir. 1930 lardan bu yana, Ebeveyn do as n tan mla-ma abas yla ara t rmac lar taraf ndan farkl Ebeveyn zellikleri ortaya konmu tur (Holden, 1997). Bu ara t rmac lar n nde gelen isimlerinden biri olan Baumrind (1966), okul ncesi d nemdeki ocuklarla yapt al mas nda Ebeveyn kontrol n n modeli olarak demokratik, otoriter ve izin verici Ebeveyn tu-tumlar n tan mlam t r. Baumrind e g re demokratik ebeveynler, ocuklar ndan olgun davran beklerler ve ayn zamanda gerekli oldu unda kurallara uymalar n isterler.
8 Ncelikle s cak ve ilgilidirler, sab rl ve duyarl bir ekilde ocuklar n dinlerler, aile i inde verilecek olan kararlarda ocuklar n n g r lerini al rlar. Otoriter ebeveynler, koyduklar kurallara ocuklar n n ko ul-suz uymalar n ve itaat etmelerini beklerler. Bu t r ailelerde ocuklar kurallara uymad klar nda ceza uy-gulan r ve ebeveynler ocuklar yla pek fazla g r al veri inde bulunmazlar, daha ok ocuklar n n s y-ledi i her eyi sorgulamadan kabul etmesini beklerler (Baumrind, 1966). Otoriter ebeveynler, otoritenin sa -lanmas na olduk a nem verirler ve ocuklar n bunu de i tirme abalar n hemen bast r rlar (Maccoby ve Martin, 1983).
9 Zin verici ebeveynler ise, ocuklar na ok fazla zg rl k verirler, ocuklar n hi bir ekilde kontrol etmezler ve bazen de ihmale varan bir ho g r ile davran rlar (Baumrind, 1966). Maccoby ve Martin (1983), ebeveynli i, ilgi/kabul (responsiveness) ve ta-lep (demandingness) olmak zere iki boyut zerindenele alm lard r. lgi/kabul ve talep boyutlar n n bir-birleriyle kesi tikleri noktalara g re d rt b l ml k bir Ebeveyn zellik plan tan mlam lard r. Talep ve kabul etmede y ksek olan ebeveynleri demokratik; talepte y ksek fakat kabul etmede d k olan ebeveynleri otoriter; talepte d k, fakat kabulde y ksek olanlar izin verici; talepte de kabulde de d k olan ebeveynler ihmalkar ebeveynler olarak nitelendirmi lerdir.
10 Bu al man n amac , Baumrind (1966; 1971) ve Maccoby ve Martin in (1983) ileri s rd kleri Ebeveyn Tutum zelliklerinden yararlanarak, 2-6 ya lar aras nda ocu a sahip olan ebeveynlerin ocuk yeti tirme tutumlar n de erlendiren bir l ek geli tirmektir. Yukar da bu ara t rmac lar taraf ndan ne s r len ilgi/kabul boyutu, bir ebeveynin ocu unu kabul etme, ocu unun ihtiya lar yla ilgilenme ve s cakl k derece-siyle ilgilidir. Talep boyutu ise, bir ebeveynin talepler-de bulunmas veya ocu unu kontrol etmeye al ma-s n n derecesi ile ilgilidir ve ocuklar n davran lar n disipline ve kontrol etmeyi i erir.
