ERGENLĐK DÖNEMĐ DĐN EĞĐTĐMĐ - ebsad.org

1 ERGENL K D NEM D N E T M . Yard. Do . Dr. Turgay G ND Z. Uluda niversitesi lahiyat Fak ltesi retim yesi ERGENL K NED R? ERGENL K A ININ GENEL ZELL KLER NELERD R? Ergenlik, ocuklukla yeti kinlik aras nda kalan bir ara d nem Gen lik belirli ya larla s n rl olmayan bir hayat d nemidir. Bununla birlikte gen lik kelimesi ergenlik yerine kullan labilir. Milli E itim Bakanl na g re 12 ile 24 veya UNESCO'nun tan m na g re 15-25, Birle mi Milletler rg t n n tan m na g re 12-25 ya lar aras nda kalan kesim gen olarak adland r lmaktad r. nsan, do umu ile l m aras nda farkl d nemlerde ge mekte ve beden yap s na, i inde bulundu u ya a g re bu d nemlerde farkl zellikler g stermektedir.

2 Nsan hayat . genel olarak ocukluk, gen lik, yeti kinlik, ya l l k gibi d nemlere ayr l r. Bu d nemlerden di erine ge i te kesin ya s n rlar yoktur. Ki isel farkl l klar, b lgesel zellikler bu ya . d nemlerinin daha erken veya daha ge ortaya kmas na neden olabilir. Ergenlik veya gen lik d nemi i in genellikle bulu olay ba lang kabul edilir. Bulu a erme, genel olarak ocukluktan ergenli e ge i in bir i areti olarak kabul edilir. ocukluk d neminin sonlar nda ve ergenlik d neminin ba lar nda g r len boy art n n gen lik d nemine ge i te nemli bir belirti oldu u kabul edilirse, boy art h z n n en y ksek oldu u ya lar k zlar i in 11-12, erkekler i in 13-15'tir.

3 Bu d nemde, gencin v cudunda, boyunu ve bedensel yap s n de i tiren h zl . de i iklikler olur. Zihinsel yap s nda ve ilgilerinde geli me g r l r; her iki cins de fiziksel ve fizyolojik (hormonal) olarak cinsel geli melerini tamamlarlar. Bulu dan sonra k zlar i in 14-16, erkekler i in 15-17 ya lar aras ergenli in ortalar . olarak d n lebilir. Bu ya lar aras ndaki gen ler bulu daki h zl de i meleri k smen arkada b rak rlar ve 16-17 ya lar na do ru hem ya lar hem de okuduklar s n f seviyesi itibariyle gelecekleri ile ilgili nemli kararlar almak durumunda kal rlar.

4 16-17 ya lar ndan sonra ergenlik d neminin sonlar ya an r. niversite y llar na denk gelen 18-19 ya lar , art k gencin kendi kendisiyle ve evresiyle bir denge d neminin ya and y llard r. o unlukla ergenlik y llar f rt nal ge en bir d nem olarak tan mlan r. Ergenlik d neminde sorunlar ve at malar birbirinden ok farkl nedenlere ba l olarak ortaya kar. Bununla beraber, bu sorunlar n bir k sm n n ergenlik s ras nda meydana gelen bedensel, cinsel, duygusal, sosyal ve ki isel geli melerin gen te yaratt farkl la maya ba l olarak ortaya kt s 1.

5 Kulaks zo lu, Adnan, Ergenlik Psikolojisi, Remzi Kitabevi, stanbul, 1998, s. 29. 2. Kulaks zo lu, Adnan, age, s. 17. 1 / 23. ERGENL K D NEM GEL M ZELL KLER VE D N E T M . Ergenlik, fiziksel geli menin ve fizyolojik de i imlerin ya and bir d nemdir. Gerek erkek gerekse k zda boy ve kiloda h zl bir art g r l r; zellikle v cudun baz k s mlar di erlerine oranla daha ok b y r. rne in Erkek ocuklarda kollarda ve bacaklardaki b y me ocu un ge ici bir s re sakarl k ya amas na neden olabilir. Ayr ca k zlarda da v cudun farkl k s mlar nda cinsel kimli i a a karacak geli meler g r l r.

6 Somut d nmeden soyut d nmeye ge ildi i bir d nemdir. 11-12. ya lar ndan itibaren somut d nmenin yerini soyut d nme almaya ba lar. Bulu . ncesi bu d nemde dini konulardaki duygu ve d nceler de i meye ba lar. Ger ek dini uyan ve dini hayat filizlenmeye ba lar. Dini uurun uyand d nemdir. Ergenli e yak n y llarda zihin ve d nce hayat her bak mdan b y k bir kapasite kazan r. Bu d nemle birlikte ba layan soyut d nme kabiliyeti ergeni farkl varsay mlar zerinde d nmeye g t r r. Dini uurun uyan nda zihin kadar duygular nda geli iminin b y k nemi vard r.

7 Bu d nemde duygu hassasiyeti ve kapasitesi de zirveye ula maktad r. Bu bak mdan as l anla lan ve kavran lan bir dini hayat 12-13 ya lar nda g r lmeye ba lar. Onun i in bu ya lar, dini uyan ve geli im ya lar olarak kabul Ergenlik, cinsellik duygusunun uyand ve geli ti i bir d nemdir. Genel anlamda cinsellik, cinsel zelliklerin, cinsel karakterin ve ona e lik eden duygular n, tutumlar n ve davran lar n b t n n ifade etmek zere kullan lan bir kelimedir. Cinsellik duygusu da, cinsel hayata imk n veren b t n arzular , heyecanlar ve g d leri ifade eder.

8 Nsan, yakla k 12-24 ya lar aras ndaki geli im d nemi boyunca zellikle kendini belli eden iki nemli g ce sahip olur: Akl melekeler ve cinsellik duygusu. Bu iki g , gizemli bir ekilde birbiriyle ili kilidir; fakat ayn zamanda birbirine z t zellikler ta r. nsan do as n n st ve alt olmak zere iki kutbundaki bu iki g aras nda ergenlik d neminde ya anan gerginlikten, pek ok din , ahl k ve insan zellikler do Bu nedenle ergenlik d nemindeki cinsel duygular n, genel olarak insanl n, zelde bu duygular yo un bir ekilde ya ayan gencin st n insan zelliklerini ortaya koyabilmesi i in hayat derecede nemi bulunmaktad r.

9 E er insanlar cinsel i g d lerinden yoksun olsalard , insanl k i in belki de ne ahl ktan, ne edebiyattan, ne felsefeden ve ne de sanattan s z etmek m mk n Modern psikolojinin b y k l de Freud'un psikanalitik yorumu etkisi alt nda ekillenen anlay na g re cinsellik, k kenleri ocuklu un ilk y llar na kadar giden temel cinsel enerjinin (libido veya ya am i g d lerinin enerjisi) insan geli iminin de i ik a amalar nda farkl ekillerde bilin d zeyinde ortaya karak kendini belli etmesini ifade 3. H kelekli, Din Psikolojisi, s. 268. 4. Bkz. Gardner, age, s.

10 68-69. 5. Bkz. Sunar, Cavit, A k' n Terbiye'de Rol , A FD, c. XXV, s. 107. Ayr ca bkz. Freud, Sigmund, Psikanaliz Nedir ve Be Konferans, ( ev. K muran ipal), Bozak Yay. stanbul, 1975, s. 191-194; Carrel, Alexis, nsan Denen Me hul, ( ev. Refik zdek), Ya mur Yay. stanbul, 1990, s. 113. Genellikle ruhsal rahats zl bulunan insanlar inceleyerek psikanalitik kuram n . geli tiren Freud, baz psikolojik bozukluklar n ve nevrotik vakalar n temelinde cinsel i g d lerin bast r lmas n g rm , daha genel bir ifadeyle, heyecanlar n bo al mdan yoksun b rak lmas n n ruhsal travmalar etkin duruma ge irdi ini tespit etmi Fakat Freud'un bu g r ne kar g n m zde, cinselli in bast r ld ndan ok, modern biyo- iktidar taraf ndan retilip bedene n fuz etmek i in bireylere dayat ld ndan s z Bu tart ma bir yana.