Femoroasetabuler sıkışma - totbid.org.tr

1 T rk Ortopedi ve Travmatoloji Birli i Derne iTOTB D DergisiTOTB D Dergisi 2010;9(2):107-114 Femoroasetabuler s k maFemoroacetabular impingement nder Ersan, Yasin Y ld z, Yal m Ate D kap Y ld r m Beyaz t E itim ve Ara t rma Hastanesi 2. Ortopedi ve Travmatoloji Klini i, AnkaraFemoroasetabuler s k ma son y llarda tan mlanm gen eri kin bireyleri etkileyen a r l bir kal a rahats zl d r. A r n n nedeni femur ba -boyun bile kesi ile asetabulum kenar aras nda kal a eklemi hareketinde zellikle fleksi-yonda olu an anormal temast r. Bu anormal ve tekrarla-y c temas n tedavi edilmeyen hastalarda labrum hasar , k k rdak harabiyeti ve tedavi edilmeyen olgularda kal a ekleminde osteoartrit ile sonu land d n lmektedir. u anki bilgiler nda erken d nemde mekanik proble-me y nelik yap lan cerrahi tedavinin hastal n ilerleme-sini durdurdu u veya geciktirdi i d n s zc kler: Kal a a r s ; s k ma; gen eri kin.

2 Leti im adresi: Dr. nder Ersan. D kap Y ld r m Beyaz t E itim ve Ara t rma Hastanesi 2. Ortopedi ve Travmatoloji Klini i, 06110, D kap , Ankara. Tel: 0312 - 596 22 73 Faks: 0312 - 318 00 60 e-posta: Geli tarihi: 17 Mart 2010 Kabul tarihi: 29 Mart 2010 Femoroasetabuler s k ma (FAS) veya femoroase-tabuler impingement son y llarda g ndeme al nm mekanik bir kal a rahats zl d r. Daha ok gen eri -kinlerde g zlenen bu durumun kal a a r s ,[1-5] neden-lerinden biri oldu u a rl kl olarak kabul g rmeye ba lam t s k mada a r n n nedeni, femur ba ve asetabulum aras nda eklem hareke-ti s ras nda zellikle fleksiyonda olu an, anormal temast r. Anormal temas n nedeni femur, asetabu-lum veya her ikisi birden olabilir. Femur ve aseta-bulum kenar aras nda olu an bu anormal temas n labrum hasar na ve k k rdak harabiyetine neden oldu u, bu durumun da hastal ilerlemi olgularda eklemde osteoartritle[1,3,6,7] sonu land d n l-mek s k man n klinik ve radyolojik bulgular , olu mekanizmas ve cerrahi tedavisi ilk olarak Ganz ve ark.

3 [3,6] taraf ndan 600 olguluk bir al -ma zerinden tan mlanm t makalede literat r bilgileri nda klini imiz-de takip ve tedavi edilen olgular g zden ge s k ma olu umunda e itli hipotezler ileri s r lm olmas na ra men etyopato-genez hen z netlik kazanmam t r. Bununla birlikte en ok kabul g ren etyolojik fakt rler;[1] proksimal femurdan kaynaklanan anormallikler, asetabulum nedenli bozukluklar ve ge irilmi ocukluk a has-tal klar d ba nda osteonekroz, k t kaynam femur boyun k r klar ,[5] ge irilmi femoral osteotomiler gibi prok simal femurdan kaynaklanan nedenler, asetabuler retroversiyon,[8] koksa profunda,[9] periasetabuler osteotomiler, protrusio asetabuli gibi Femoroacetabular impingement is a newly defined pain-ful hip pathology that affects young adults. The pain is due to mechanical impingement between the femoral head-neck junction and the acetabular rim during hip movement, especially in flexion.

4 This abnormal and recur-ring impingement results in destruction of the labrum and cartilage, which is thought to result in osteoarthritis of the hip in untreated patiens. In the current literature, it seems that early surgical treatment of this mechani-cal problem stops or delays the advancement of this hip words: Hip pain; impingement; young D Dergisi108asetabulum kaynakl nedenler ve Legg-Calve-Perthes hastal , femur ba epifiz kaymas gibi ge irilmi ocukluk a hastal klar etyolojide en s k kar la -lan ve bilinen nedenlerdir. Anatomik bozukluk olma-dan olu an Femoroasetabuler s k ma ise hastalar n ya am ekliyle ba da t r lm t r. Patogeneze bakt - m zda femur ba ve asetabulum kenar aras nda olu an anormal ve tekrarlay c temas n; asetabuler k k rdakta hasara, labrum hasar na ve tedavi edil-meyen olgularda ilerleyici eklem dejenerasyonuna (kal a osteoartriti) neden oldu u d n lmektedir ( e k i l 1).

5 T PLER Femoroasetabuler s k man n tan mlanm tipi vard r; (i) Prok simal femurdan kaynaklanan tip cam impingement (kam-t msek s k ma), (ii) asetabulumdan kaynaklanan tip pincer impinge-ment (k ska s k ma) ve (iii) hem asetabulum hem de proksimal femurdan kaynaklanan miks (cam-pincer) impingement(Anormal anteriyor femoral boyun)S k man n nedeni proksimal femurun asetabulum hacminden b y k kenarl olmas d r. K resel olmayan femur ba veya femur ba ap ndaki art sonucu femur ba -boyun bile kesinde anormallik s z konusu-dur. Bu anormallik fleksiyonda asetabuler k k rdakta abrazyona, asetabulum st- n duvar ndaki labrumda av lziyona neden olur.[1,2] Gen erkeklerde daha s k g r l Legg-Calve-Perthes hastal , femur ba epifiz kaymas ,[7] femur ba nda osteonekroz, k t kaynam femur boyun k r klar ve ge irilmi femoral osteotomiler gibi nedenler vard impingement (K ska s k ma)S k man n nedeni k saca anormal yap daki aseta-bulumdur.

6 Anormal derin veya retrovert asetabulu-mun femur ba zerine a r rt nmesi sonucu pincer impingement olu ur ve orta ya bayanlarda daha s k g r l r[1,2]Pincer impingementte lezyon ncelikle labrumda ba lar ve erken d nemde k k bir alanla s n rl d r, asetabulum kenar ve femur ba aras ndaki temas devam ettik e labrumda dejeneratif de i iklikler ba -lar ve tekrarlay c temas, labrum i inde gangliyon olu- umuna, asetabulum kenar nda ise ossifikasyon olu- umuna neden olur. Ayn zamanda kar t (contrecoup) mekanizmalarla asetabulum alt-i eklem k k rda nda hasara neden olur.[1, 3]Etyolojide asetabuler retroversiyon, koksa profun-da, periasetabuler osteotomiler, protrusio asetabuli gibi nedenler vard impingement Asetabulum ve femur ba -boyun bile kesindeki anormalli in birlikte g r ld N KFemoroasetabuler s k ma genellikle gen eri kin-lerde yava ba layan kas k a r s yla kendini g sterir.

7 [2,4] A r uzun s reli y r y ler veya uzun s re oturma sonucu ortaya kabilir. Min r travmalar a r olu umu-na neden olabilir. Baz hastalarda ise diz, s rt a r lar gibi beklenmeyen yak nmalar olabilir.[1]Bizim Femoroasetabuler s k ma tan s koydu u-muz hastalarda a r , namaz k larken veya alaturka tuvalet kullan m sonras ortaya k yordu. Hastalarda kal a eklem hareketleri zamanla k s t-lan r. lk etkilenen eklem hareketi i rotasyon ve adduksiyondur. mpingement testi Femoroasetabuler s k maya zg olmasa da tek fizik muayene bulgusu-dur ve hastalarda genellikle impingement testiHasta muayene masas na s rt st pozisyonda yat r l r, kal a ve diz eklemine 90 fleksiyon, kal a eklemine adduksiyon ve i rotasyon yapt r ld nda hastan n yak nmalar n n tekrar ortaya kmas testin pozitif oldu unu ve anteriyor impingementi g sterir ( ekil 2).

8 [1, 3]Posteriyor impingement testiHasta muayene masas n n ucuna bacaklar serbest olacak ekilde s rt st pozisyonda yat r l r. Hastan n ekil 1. Otuz ya nda erkek hasta; n-arka pelvis grafide sol femur ba boyun bile kesinde g zlenen n-yan d zle -me (Cam impingement).109 Femoroasetabuler s k makal a eklemine ekstansiyon ve d rotasyon yapt r l-d nda hastan n yak nmalar n n ortaya kmas testin pozitif oldu unu ve posteriyor impingementi g sterir ( ekil 3).[1]RADYOLOJ Direkt grafiFemoroasetabuler s k ma oldu u d n len bir hastada do ru teknikle ekilmi n-arka pelvis grafisi ve proksimal femur aksiyel yan grafisinin olmas gere-kir. Ayr ca bacaklar i rotasyondayken ekilen n-arka pelvis grafisi de erken d nemde direkt grafide g z-lenmeyen lezyonlar n saptanmas nda klinisyene yar-d mc d d nemde direkt grafi normal olabilir ancak ilerlemi olgularda asetabuler a r rt n-me, retrover t asetabulum ve femur ba -boyun bile kesinin n-yandaki d zle meler direk t graf ide g r lebilir.

9 [1, 3]Normal bir kal ada asetabuler fossa ilioiskial iz-ginin yan ndad r ve asetabulum femur ba n tama-men rtmez, asetabulum n duvar asetabulum arka duvar na g re daha medialdedir ve epifizyal skar ark femur ba n n dairesel cidar i inde s k mada ise radyoloji bozulur. Retrovert yerle imli bir asetabulumda asetabulum arka duvar n duvara g re medial yerle im g sterir, protrusio asetabuli gibi asetabulum derinli inin artt - durumlarda ilioiskial izgi asetabuler halkan n daha yan nda seyreder ve femur ba asetabulum taraf n-dan tamamen rt l impingementte ise femur ba -boyun bile ke-sininin n-yandaki d zle meye ba l olarak epifizyal skar ark yana do ru yay l m g sterir ve bu pistol grip deformitesi olarak adland r l r.[10] Pistol grip deformite-sin prognostik oldu u d n lmektedir ( ekil 4).Bilgisayarl tomografiHer d zlemde de (koronal, sagittal, aksiyel) g r nt ler elde edilmesini sa lar.

10 Zellikle asetabuler retroversiyonun ve asetabuler a r rt nmenin daha detayl incelenmesini sa tomografi-artrografiEklem i ine kontrast madde verildikten sonra koronal, sagittal, aksiyel ve aksiyel transvers planlarda g r nt al nmas yla yap l r. Eklem b t nl n n ve yumu ak dokular n ideal g r n m n sa lar ancak invaziv bir y ntem olmas ve deneyim gerektirmesi dezavantajlar d k ni k : Eklem i i radyoopak madde ( rn: 15 cc ultra-vist) enjeksiyonu sonras d rt ayr d zlemde g r nt ler al n r.[11] S periyor labrum ve k k rdak hasar en iyi koro-nal planda, n-arka hasarlanmalar ve asetabuler versi-yon ise en iyi aksiyel transvers planda g zlenir. Sagittal plan asetabuler k k rdak hasar n n yerinin tespitinde faydal d r. Aksiyel planda ise alfa (a) a s l m ve femur ba -boyun anteriyor offset l m yap l r.