GENEL MUHASEBE 1 - alaettinimamoglu.com

1 1 D ZCE N VERS TES SOSYAL B L MLER MESLEK Y KSEKOKULU GENEL MUHASEBE 1 DERS NOTU Dr. Alaettin MAMO LU & Dr. Nuri Sait ALTUN Ekim 2012 2 NS Z Bu kitap Tekd zen MUHASEBE sistemi er evesinde Meslek Y ksekokullar m fredat g z n nde tutularak haz rland . GENEL MUHASEBE ile ilgili n bilgiler karar nca verilmeye al ld . Konunun teorik anlat m ndan sonra problemler verilerek peki tirme hedeflendi. Mevzuattaki de i iklikler de i lenerek son ekil verilmi oldu.

2 Kinci kitab m z n haz rlanmas na n ayak olaca na inand m z bu kitab m z n ilave yard mc kitaba gereksinim duymaks z n rencilerimize olduk a yararl olaca na inanmaktay z. Kitab n haz rlanmas nda te viklerini esirgemeyen Rekt r m z Sn. Prof. Dr. Funda S VR KAYA ER FO LU na, mesai arkada lar m z ve yaz mda eme i ge en rencimiz Ali Serhat AH N 'e te ekk r ederiz. D zce, 2012-10-01 r. G r. Dr. Nuri Sait ALTUN Yard. Do . Dr. Alaettin MAMO LU 3 KATKI b l mler Dr. Alaettin MAMO LU, b l mler ile b l mlerin ve kitab n sonundaki problemler Dr.

3 Nuri Sait ALTUN taraf ndan haz rlanm t r. 4 B R NC B L M G R I. GENEL B LG LER 1. TANIM: MUHASEBE , finansal karakterli, para ile ifade edilebilen i lem ve olaylar n kaydedilmesi, s n fland r lmas , zetlenerek raporlar halinde sunulmas ve yorumlanmas tekni i olarak tan mlan r. MUHASEBEN N TAR HSEL GEL M Yap lan ara t rmalarda, Babil mparatorlu u nda kil tabletler, Eski M s r da; papir s zerinde hesaplama metinleri, hesap icmalleri yap ld anla lm t r.

4 Eski Yunan medeniyetinde tap naklara ve bankalara ait hesaplar n tutuldu u saptanm t r. lk a lar n sonlar na do ru Romal lar, hesap tutma tekni i bak m ndan en ileri noktaya ula m lard r. Orta a n ba lar ndaki b y k siyasal ve ekonomik sars nt lar sonucu, ilk a lar n sonlar na do ru Yunanl lar ve Romal lar taraf ndan geli tirilen hesap tutma tekni i gerilemi , daha sonra ticaret geni lemesi, kredili i lemlerin artmas ve irketlerin kurulmaya ba lamas ile yeniden geli me s recine girmi tir.

5 Ayn d nemde slam D nyas nda matematik alan ndaki ilerlemelerin sonucu Arap Uygarl na ili kin say m cetvelleri, cari hesaplar, e itli hesap zetleri ve y netim hesaplar Bat da da kullan lmaya ba lam t r. Bug nk MUHASEBE teorisinin temelini olu turan ift tarafl kay t y nteminin (muzaaf MUHASEBE metodu) zy ldan itibaren talya da kullan lmaya ba land , 1296 tarihinde Floransa da tutulmu kay tlardan anla lmaktad r. Ancak bu kay t sistemine daha nceleri Do u da kullan lm olmas ihtimalide mevcuttur.

6 Uygulamalar sonucu olgunla an ift tarafl kay t y ntemi, din adam ve matematik i Luca Pacioli taraf ndan yaz l bir metin haline getirilerek 1494 y l nda Venedik te yay mlanm t r. Luca Pacioli Summa Arithmetica adl eserinin Particularis di Compitus e Scripturis (defter tutma ve ona ait evrak zerine bir et d) ba l kl b l m n ift tarafl kay t y nteminin esaslar n a klamaya ay rm t r. Eserin yaz lmas ndan nce iki y zy la yak n s re boyunca uygulanan y ntem, ad ge en kitapta, bir d zen alt nda anlat lm t r.

7 S z konusu eser, bu konudaki ilk al ma olarak kabul edilmekle birlikte, bu d nceyi de i tirebilecek bir ba ka yay n n daha varl bilinmektedir. Abdullah bn Muhammed bn Kiya Al M zandarani taraf ndan 1363 y l nda Fars a dilinde kaleme al nan Risale-i Felekiye/Kitab-us Siyagat isimli el yazmas kitapta da bug n uygulad m z muhasebenin esaslar g r lmektedir. ns z nde, 5 esere Ris le-i Felekkiye ad n n verildi i a klanmakta, son sayfada ise Kitab-us Siyagat n tamamland belirtilmektedir. Hesap tutma tekni i lkemizde de, Bat daki gibi ekonomik hayata paralel bir geli me g stermi tir.

8 Lkemizde MUHASEBE ilk kez 1850 tarihli Kanunname-i Ticaret ile bir d zene ba lanm t r. Ad ge en kanun, Frans z Ticaret Kanunu nun terc mesi niteli inde oldu undan MUHASEBE uzun s re Frans z MUHASEBE literat r n n etkisinde kalm t r. Halen kulland m z bir ok MUHASEBE terimi (aktif, pasif, sukont, provizyon vb.)dilimize Frans zca dan ge mi tir. Bu arada MUHASEBE orta retimde baz okullar n program na girmi , 1883 y l nda a lan stanbul Ticaret Mekteb-i lisi nin esasl derslerinden biri olarak okutulmaya ba lanm t r. 1926 y l nda y r rl e giren 856 say l Ticaret Kanunu nun Alman Ticaret Kanunu na dayanmas nedeniyle, bir s re, Alman MUHASEBE literat r n n etkisi g zlenmi tir.

9 T rkiye Sanayi ve Maden Bankas ve fabrikalar ndaki organizasyon al malar ile S merbank ta yap lan maliyet muhasebesi al malar MUHASEBE alan nda yeni ve nemli geli melerin ba lamas nda en nemli etken olmu tur. 1950 y l nda yap lan GENEL vergi reformu ile y r rl e giren Gelir Vergisi ve Vergi Usul Kanunlar n n, 1956 y l nda y r rl e giren 6752 say l Ticaret Kanunu nun, MUHASEBE konusunda nemli geli melerin ger ekle mesini sa lad g r lmektedir. Pl nl kalk nmaya ge i le birlikte MUHASEBE alan nda yeni geli meler olmu tur.

10 1964 y l nda y r rl e giren 440 say l ktisadi Devlet Te ekk lleri ve tirakleri Hakk nda Kanun, i letme hesaplar ve b t eleri i in yeni d zenlemeler getirmi ve kamu iktisadi te ebb slerinin MUHASEBE usul ve esaslar n n tek d zen hale getirilmesini yasal zorunluluk saym t r. S z konusu kanun gere ince kurulan ktisadi Devlet Te ekk llerine Yeniden D zenleme Komisyonu b y k l de Amerikan MUHASEBE teori ve uygulamas na dayanan, yer yer de Frans z GENEL Hesap Plan n n etkisi g r len Tekd zen MUHASEBE sistemi ni nermi tir.