genelge ust yazi - saglik.gov.tr

1 SA LIK bakanli I temel Sa l k Hizmetleri Genel M d rl DA M genelge K-Q TSE-ISO-EN 9000 Say : B100 TSH0110005 Konu : Geni letilmi Ba klama Program Genelgesi 6111 genelge 2008 / 14 Ba klama hizmetlerinde temel ama ; toplumda, zellikle bebek ve ocuklarda a ile korunulabilir hastal klar n ortaya k n engellemek, dolay s yla bu hastal klardan kaynaklanan l mlerin ve sakatl klar n n ne ge mektir. temel hedefin a s z ocuk b rakmamak oldu u unutulmamal d r. Sa l k Bakanl n n Te kilat ve G revleri Hakk nda 181 say l Kanun H km nde Kararname ile lkemizde y r t lecek ba klama hizmetlerini d zenleme yetkisi Bakanl m za verilmi tir.

2 Bu d zenlemeler yap l rken d nyadaki e itli geli meler takip edilmekte ve akademisyenlerden olu an Ba klama Dan ma Kurulu nun tavsiyeleri dikkate al nmaktad r. Geni letilmi Ba klama Program (GBP) kapsam nda Bo maca, Difteri, Tetanoz, K zam k, K zam k k, Kabakulak, T berk loz, Poliomyelit ve Hepatit-B ile Hemofilus influenza tip b ye ba l hastal klar n ve bu hastal klardan kaynaklanan bebek ve ocuk l mlerinin ve sakatl klar n engellenmesi hedeflenmektedir. lkemizde y r t len Geni letilmi Ba klama Program nda son d nemde nemli geli meler kaydedilmi tir. 2006 y l ndan itibaren a takvimine yeni antijen (K zam k k, Kabakulak ve Hemofilus influenza tip b) eklenmi ve 2008 y l ba ndan itibaren de DaBT- PA-Hib be li a s n n kullan m ba lat lm t r.

3 Ba klama hizmetlerinin il d zeyinde y netilmesi s ras nda uyulmas gereken kurallar i eren Geni letilmi Ba klama Program na ili kin Daimi genelge ekte g nderilmektedir. Bu Daimi genelge yay nland tarihte y r rl e girer. Bu genelge ile tarih ve 18607 2006/120 say l Daimi genelge y r rl kten kald r lm t r. GBP al malar nda temel ba vuru kayna olan bu Daimi genelge her d zeyde tan t lmal , zel sekt r dahil t m sa l k al anlar n n uygulamadaki de i iklikleri yak ndan izlemeleri sa lanmal d r. Ekte g nderilen GBP Daimi Genelgesinin t m sa l k kurulu lar na (T p Fak lteleri, Hastaneler, zel Sa l k Kurulu lar ve Muayenehaneler d hil) ve birinci basamak sa l k personeline imza kar l tebli ini ve il d zeyinde yap lacak uygulamalar n genelgeye uygun olarak y r t lmesi hususunda gere ini nemle rica ederim.

4 Prof. Dr. Recep AKDA Bakan EK: Daimi genelge DA ITIM: A Plan DA M genelge 1 GEN LET LM BA I IKLAMA PROGRAMI Ba klama hizmetleri, bebekleri, ocuklar ya da eri kinleri enfeksiyona yakalanma riskinin en y ksek oldu u d nemden nce a layarak bu hastal klara yakalanmalar n nlemek amac ile y r t len nemli bir temel sa l k hizmetidir. Geni letilmi Ba klama Program (GBP), Bo maca, Difteri, Tetanoz, K zam k, K zam k k, Kabakulak, T berk loz, Poliomyelit, Hepatit B ve Hemofilus influenza tip b ye ba l hastal klar n morbidite ve mortalitesini azaltarak, bu hastal klar kontrol alt na almak ve hatta tamamen ortadan kald rmak amac ile hassas ya gruplar na enfeksiyona yakalanmalar ndan nce ula p ba klanmalar n sa lamak i in yap lan a lama hizmetlerini i erir.

5 temel ama ; do an her bebe in a takvimine uygun olarak yukar da say lan on hastal a kar ba k k l nmas d r. Geni letilmi deyimi ise a s z veya eksik a l bebek ve ocuklar n tespit edildi i anda a lanmas n n sa lanmas ve bu uygulaman n lke genelinde her yerde e it olarak yap lmas anlam n vurgulamak i in kullan lmaktad r. GBP akademisyenlerden olu an Ba klama Dan ma Kurulu nun (BDK) bilimsel deste i ve nerileri do rultusunda y r t lmektedir. BDK y lda en az iki kez toplanarak g ncel geli meleri g r mekte ve nerilerde bulunmaktad r. GBP HEDEFLER : Her bir antijen i in etkinli i korunmu a ile lke genelinde %95 a lama oran na ula mak ve devaml l n sa lamak, 12 23 ayl k bebeklerin %90 n tam a l hale getirmek, 5 ya alt (0 59 ayl k) a s z ya da eksik a l ocuklar tespit edip a lamak, Okul a ocuklar n n rapel a lar n tamamlamak, Tespit edilen t m gebelere uygun tetanoz difteri a s dozunu uygulamak, lkenin poliomyelitten ar nd r lm durumunu s rd rmek, Maternal ve Neonatal Tetanozu elimine etmek, 2010 y l na kadar yerli k zam k vir s n elimine etmek, K zam k k ve Konjenital Rubella Sendromunu kontrol alt na almak, Difteri, Bo maca, Hepatit-B, T berk loz, Kabakulak ve Hemofilus influenza tip b ye ba l hastal klar kontrol alt na almak, A g venli ini s rd rmek, Kay t bildirim sistemini g lendirmek, Toplumun kat l m n sa lamak olarak belirlenmi tir.

6 Tam a l ocuk; 1 er doz BCG ve KKK, 3 er doz DaBT/DBT, Polio, Hep B ve Hib a lar n n tamam n alm ocuk olarak tan mlanmaktad r. Bu hedeflere ula mak i in a lama hizmetleri herkese ula abilecek ekilde rutin hizmetler i inde sunulmal , gerekli durumlarda h zland rma (sabit ve gezici ekipler olu turarak), yerel a g nleri, kampanya gibi destekleyici aktiviteler yap lmal d r. Biriken duyarl n fuslar koruma kapsam na almak ( zellikle poliomyelit ve k zam kta) ve salg n nlemek i in duyarl ya gruplar nda yakalama (catch-up) ya da takip (follow-up) gibi ek a lama programlar y r t lmelidir. DA M genelge 2 A-) A I TAKV M : 1) ocukluk D nemi A lama Takvimi A ) Okul ncesi A lamalar: Do umda ( lk 72 saat i inde) Hep B 1 1.

7 Ay n bitiminde (4 haftal k) Hep B 2 2. Ay n bitiminde (8 haftal k) DaBT- PA-Hib 1, BCG 4. Ay n bitiminde (16 haftal k) DaBT- PA-Hib 2 6. Ay n bitiminde (24 haftal k) DaBT- PA-Hib 3, OPA, Hep B 3 12. Ay n bitiminde (52 haftal k) KKK Rapel doz (18 24 ayl k) DaBT- PA-Hib R, OPA (DaBT- PA-Hib 3 den 1 y l sonra) B ) Okul A lamalar : lk retim 1. s n fta OPA, KKK, Td lk retim 8. s n fta Td ocukluk d nemi a lama takvimi Hep B: Hepatit B a s BCG: Bacille Calmette-Guerin a s DaBT- PA-Hib: Difteri, asel ler Bo maca, Tetanoz, naktif Polio, Hemofilus influenza tip b a s (Be li Karma a ) KKK: K zam k, K zam k k, Kabakulak a s OPA: Oral Polio a s Td: Eri kin Tipi Difteri-Tetanoz a s R: Rapel (Peki tirme) Do umda n sonu n sonu n sonu n sonu 12.

8 Ay 18 24 ay lk retim n f lk retim n f Hep B I II III BCG I DaBT- PA-Hib I II III R KKK I R OPA Td DA M genelge 3 2) 1 Ya st Hi A lanmam ocuklarda A lama emas TCT: T berk lin Cilt Testi A takviminde belirtilen aral klara g re a lar tamamlanamam ocuklarda nceki a dozlar n n tekrar yap lmas na gerek yoktur. Aradan uzun bir s re ge mi olsa bile, a lamaya b rak lan yerden devam edilir, eksik a l ocuk saptand nda ya na uygun olarak yukar daki emalara g re a lar tamamlan r. 3- Do urganl k a Kad n/Gebe A lamalar Do urganl k a (15- 49 Ya ) /Gebe Kad nlardaki Tetanoz A Takvimi Doz say s Uygulama zaman Koruma s resi Td 1 Gebeli in 4.

9 Ay nda - lk kar la mada Yok Td 2 Td 1 den en az 4 hafta sonra 1-3 y l Td 3 Td 2 den en az 6 ay sonra 5 y l Td 4 Td 3 den en az 1 y l sonra ya da bir sonraki gebelikte 10 y l Td 5 Td 4 den en az 1 y l sonra ya da bir sonraki gebelikte Do urganl k a boyunca Hi a lanmam gebelerin en az iki doz Td a s almalar sa lanmal d r. kinci doz do umdan en az iki hafta nce tamamlanmal d r. Yeterli s re sa lanamad ysa tek doz Td alm gebenin ve bebe inin tetanoz hastal a s ndan risk alt nda oldu u dikkate al nmal d r. Temiz do um artlar n n sa lanmas ve bebe in g bek bak m n n do ru yap lmas daha da nem kazanmaktad r. Kay tl tetanoz toksoid dozu olanlar: GBP kapsam nda 1980 y l ve sonras nda do an ocuklar n b y k b l m ne erken ocukluk d neminde veya okul a nda tetanoz a s uygulamas yap lm ve bu ocuklar n bir k sm do urganl k a na ula m t r.

10 1980 den sonra do an kad nlar n a kay tlar n n bulunmas durumunda, uygun aral klarla yap lm en az 3 doz DBT/Td/TT, do urganl k a nda yap lm 2 doz TT/Td dozu yerine say l r ve a takvimine kal nd yerden devam edilir. A ) 6 ya ndan k k ve ya am n n ilk y l nda hi a lanmam ocuklarda a lama emas (12-71 ay): lk kar la ma DaBT- PA-Hib, Hep B, ppd ile TCT lk kar la madan 2 g n sonra KKK, TCT sonucuna g re gerekiyorsa BCG lk kar la madan 2 ay sonra DaBT- PA-Hib, Hep B lk kar la madan 8 ay sonra DaBT- PA-Hib, Hep B, OPA ocukluk a a lama takvimine okul a lar ile devam edilecektir. B ) 6 ya zerinde ve daha nce hi a lanmam ocuklarda a lama emas (72 ay ve zeri): lk kar la ma Td, OPA, Hep B, KKK lk kar la madan 1 ay sonra Td, OPA, Hep B, KKK lk kar la madan 8 ay sonra Td, OPA, Hep B DA M genelge 4 B-) A I UYGULAMALARINDA GENEL KURALLAR: Sa l k kurumuna herhangi bir nedenle ba vuran ba ta bebek, ocuk ve gebeler olmak zere t m bireylerin a lanma durumu kontrol edilmeli, a takvimine g re a lanmas gerekenler ve eksik a l lar tespit edilip a lamak i in her f rsat de erlendirilmelidir.