Grondwerk, putten en sleuven - Van Ham Milieu

1 grondwerk , putten en sleuven putten en sleuven worden gegraven voor onder andere het leggen van leidingen of het maken van funderingen, kelders en tunnels. Uitkomende grond kan tijdelijk in depot worden opgeslagen. De grootste risico s zijn het inkalven van het talud en het bezwijken van grondkerende constructies. Welke maatregelen moeten worden genomen is afhankelijk van de te benutten ruimte, de samenstelling van de grond en het grondwaterpeil. Op terreinen van chemische industrie n kunnen zich in de ontgraving door lekkages gassen en dampen verzamelen die zwaarder zijn dan lucht. De risico s van werken in verontreinigde grond worden behandeld in Abomafoon Normen en regels structuur heeft (zonodig sonderingen maken);. - Voordat men met graafwerkzaamheden begint, moet trillingen, bijvoorbeeld veroorzaakt door een graaf- er worden nagegaan of zich ter plaatse of in de machine, een heistelling, zwaar verkeer of nabijheid van te graven putten of sleuven gas-, verdichtingsapparatuur.

2 Water- of elektriciteitsleidingen bevinden (via het Kabels- en Leidingen Informatie Centrum, KLIC). Praktische invulling - Er moet rekening worden gehouden met industri le - Taluds en grondkerende constructies moeten transportleidingen (informatie over mogelijk vrij- dagelijks en in ieder geval na onderbreking door komende schadelijke of explosieve gassen/dampen slecht weer of bij uitvallen van een bronnering of moet worden verkregen van de eigenaar of bemaling, worden gecontroleerd en zo nodig beheerder). hersteld. - Het is aan te raden vooraf met de hand een proef- - De breedte van de sleuf moet zijn afgestemd op de sleuf te maken. uit te voeren werkzaamheden, maar in ieder geval - Indien de diepte van een put of sleuf meer bedraagt voldoen aan de minimale sleufbreedtes zoals vermeld dan 1 m, moeten er stempelingen, bekistingen of in tabel 2.

3 Damwanden worden toegepast, of er moet onder een - Grondkerende constructies mogen pas worden weg- veilig talud worden ontgraven. Tabel 1 geeft daarover gehaald als het gevaar voor instorten van de grond is informatie. geweken. Diepte in m Talud niet Grondsoort onder het steiler dan maaiveld Zand of leem: vast, ongeroerd 1,00 - 1,50 3 :1. vast, ongeroerd 1,50 - 2,50 1,5 :1. vast, ongeroerd 2,50 - 4,00 1,25 :1. los of geroerd 1,00 - 4,00 1 :1. Klei: zeer vast, ongeroerd 1,00 - 1,50 te lood zeer vast, ongeroerd 1,50 - 2,50 2 :1. zeer vast, ongeroerd 2,50 - 4,00 1,25 : 1. vast, ongeroerd 1,00 - 1,50 te lood vast, ongeroerd 1,50 - 2,50 1,5 :1. vast, ongeroerd 2,50 - 4,00 1 :1. los of geroerd 1,00 - 1,50 1,50 : 1. - Graafmachines en dergelijke dienen een zodanige Tabel 1 Grondsoorten en taluds afstand tot de sleuf of put aan te houden dat geen gevaar voor instorten of inkalven van het talud - Van geval tot geval moet vooraf door een deskundige aanwezig is.

4 In de regel is bij geringe worden bepaald en zo nodig berekend, welke ontgravingsdiepte (< 1 m) 0,50 tot 1 m afstand maatregelen noodzakelijk zijn. Daarbij moet rekening voldoende. Bij grotere ontgravingsdiepten is meer worden gehouden met de eventueel te verwachten afstand nodig. Graafmachines en draglines dienen ongunstige invloeden, zoals: daarom te worden opgesteld met het rijwerk/de waterbezwaar door de hoogte van de grondwater- rupsen loodrecht op de lengterichting van de sleuf. spiegel of door regen, vorst en dooi, lekkages, - Als de insteek van een talud zich in of bij een weg- enz.; verharding bevindt, moet de bestrating over een zware bovenbelasting bij of langs de sleuf of put, afstand van minstens 50 cm worden verwijderd door opslag van grond, materiaal of materieel, door (tenzij een gesloten sleufbekisting is toegepast die belendende bebouwing of door een weglichaam; ten minste 5 cm boven het wegdek uitsteekt).

5 Grond die niet homogeen is of die een gelaagde - Naast een talud dat dieper is dan 1 m, moeten Oktober 2009 Blad 1 van 2. Minimale sleufbreedte (m) in relatie tot buisdiameter - Afhankelijk van de uit te voeren werkzaamheden dienen de van toepassing zijnde persoonlijke Uitwendige diameter Sleuf met grond- Sleuf met beschermingsmiddelen te worden gedragen buis (D) in meters kerende constructie talud ( helm, veiligheidsschoenen of veiligheidslaarzen, of talud groter dan 60 kleiner dan veiligheidsvest en reddingsvest). 60 - Bij het plaatsen van rioolbuizen, putten , bekistingen, < 0,23 D + 0,40 D + 0,40. enzovoort mag de werknemer zich niet onder de - 0,35 D + 0,50 D + 0,40. buis, put of bekisting bevinden of binnen bereik 0,35 - 0,70 D + 0,70 D + 0,40.

6 Daarvan. Plaatsen moet zo gebeuren dat men op 0,70 - 1,20 D + 0,85 D + 0,40. veilige afstand kan blijven, door gebruik te maken > 1,20 D + 1,00 D + 0,40. van bijvoorbeeld geleidetouwen of speciale hijsgereedschappen, zoals een rioolhaak. NB. sleuven met een diepte tussen 1 en 1,75 m hebben een - sleuven worden gelijkgesteld met besloten ruimten minimale breedte 0,80 m; ligt de diepte tussen 1,75 en 4 m als het om elektravoorzieningen gaat. In een sleuf dan bedraagt de minimale breedte 0,90 m en is de diepte dient uitsluitend gebruik te worden gemaakt van meer dan 4 m dan is de breedte minimaal 1 m. gereedschap dat werkt op een veilige spanning: 50 V wisselspanning of 120 V gelijkspanning. Het kan Tabel 2 Minimale sleufbreedte ook via een beschermings- of scheidingstrafo buiten de sleuf.

7 Hierop is slechts n 220 V-aansluiting toegestaan (dus hier geen haspel op aansluiten). Dit stroken van ten minste 50 cm worden vrijgehouden kan ook door middel van een aggregaat. van de opslag van grond en materialen. Als een - Bij werken rondom grondverzetmachines is goede gesloten sleufbekisting is toegepast die tenminste zichtbaarheid voor personeel en materieel een 15 cm boven het wegdek uitsteekt, kan van deze vereiste (denk bijvoorbeeld aan kleding, verlichting, regel worden afgeweken. zwaailichten en bebording). - De put of sleuf moet zijn voorzien van voldoende veilige toe- en uitgangen, bijvoorbeeld door middel Verwijzing van ladders. sleuven breder dan 80 cm moeten zijn - Arbobesluit art. voorzien van deugdelijke overgangen.

8 - CROW Publicatie 250 - Graafschade voorkomen aan - Als zich in of in de nabijheid van putten en sleuven kabels en leidingen. leidingen bevinden van gas of andere licht ontvlam- - KLIC Kabels en Leidingen Informatiecentrum bare stoffen is roken of ander gebruik van open vuur (4 regiokantoren verspreid over Nederland, nadere (bijv. lasbranders) verboden, tenzij maatregelen zijn informatie via Bouwend Nederland). genomen die garanderen dat de bewuste werkzone - NEN-EN 1610 Buitenriolering-Aanleg en beproeving gasvrij is en blijft. van leidingsystemen. - Langs werkvloeren, bordessen en andere locaties - Abomafoons: waar gewerkt of gelopen wordt, dient leuning- of Tijdelijke verkeersmaatregelen rondom hekwerk van minstens 1 m hoog te worden bouwplaatsen.

9 Aangebracht, zodanig uitgevoerd dat ook het gevaar Wegafzettingen en verkeersvoorzieningen. van in de put of sleuf vallende voorwerpen wordt Achteruitrijdende voertuigen. voorkomen. Hijswerk met hydraulische graafmachines. - Vanzelfsprekend moet worden voorkomen dat tijdens Veiligheidssignalering op hijskranen en werkzaamheden mensen en/of voertuigen in de put grondverzetmachines. of sleuf terechtkomen. Goede afzettingen en zo Werken in verontreinigde grond. nodig verlichting zijn van groot belang. - Op en langs openbare wegen dienen afzettingen te Uitgave: Aboma+Keboma worden uitgevoerd overeenkomstig de wettelijke Galvanistraat 1. bepalingen inzake verkeersbebording. Postbus 141. - Bij nat grondverzet (ontgraving onder water) dienen 6710 BC Ede reddingsmiddelen in de nabijheid van de tel.

10 0318 69 19 20. werkzaamheden te zijn aangebracht. fax 0318 69 19 21. - Bij hydraulisch grondverzet (het opspuiten van grond) e-mail zijn naast de deugdelijke afzettingen ook waarschuwingsborden noodzakelijk vanwege de kans op drijfzand. Wijzigingen ten opzichte van vorige uitgave - Indien er sprake is van vervuilde grond, moet - Verwijzing geactualiseerd. (voordat met de werkzaamheden wordt begonnen) - Toolbox toegevoegd. worden bepaald welke voorzorgsmaatregelen of beschermende maatregelen en voorzieningen nodig zijn (zie Abomafoon ). Blad 2 van 2. Controlelijst grondwerk , putten en sleuven Project/locatie: Ingevuld door: Datum: opmerking / maatregel actie gereed aandachtspunt v= akkoord; x = tekortkoming; - = niet van toepassing 01 Aanwezige kabels en leidingen Bekend met locatie gas/water/elektriciteit/telecom, KLIC-melding, proefsleuven, kabels en leidingen gemarkeerd en beschermd 02 Aanwezige verontreinigingen Toxiciteitsklasse vastgesteld, asbesthoudend puin, verontreinigde grond en/of grondwater 03 Waterbezwaar Hoogte grondwater, werking bemaling, regen, vorst, dooi, lekkages damwand 04 Gevaar voor bedelving Trillingen, stempelingen, bekistingen of damwanden intact, ontgraving onder veilig talud 05 Gevaar voor elektrocutie/ontploffing Voorsteken bij ontgraving, gebruik van veilige span- ning, rookverbod in de ontgraving 06 Bovenbelasting Geen opslag nabij ontgraving, vrije strook van ten- minste 50 cm.