Handboek Enteralia VU medisch centrum - …

1 Handboek Enteralia VU medisch centrum Inleiding Voorwoord Het komt in het ziekenhuis regelmatig voor dat pati nten door slikklachten of door aanwezigheid van een sonde orale medicatie ( Enteralia ) niet goed meer kunnen innemen. De meest voor de hand liggende oplossing lijkt dan om tabletten te verpulveren en capsules te openen, en het geneesmiddel als poeder toe te dienen. Dit kan echter tot verschillende problemen leiden. Dit Handboek is bedoeld om duidelijkheid te verschaffen over het optimaal doseren van orale geneesmiddelen aan bovengenoemde groep pati nten. In het eerste deel van dit Handboek wordt algemene informatie gegeven over het op juiste wijze toedienen van orale medicatie.

2 In het tweede deel van het Handboek is een geneesmiddellijst opgenomen met praktische informatie over de meest gangbare orale geneesmiddelen, die in het formularium van het VUmc zijn opgenomen. Per geneesmiddel wordt informatie gegeven over de mogelijkheden bij het oraal toedienen hiervan: het wel of niet mogen verpulveren van tabletten en het wel of niet openen van capsules. Indien van toepassing worden alternatieve doseervormen of farmacotherapeutische alternatieven genoemd. Daarnaast worden specifieke toedieninstructies gegeven. Hierbij wordt verwezen naar procedures en methoden.

3 Voor vragen en opmerkingen kunt u contact opnemen met de consulent ziekenhuisapotheker (*986011), s avonds en in het weekend de dienstdoende ziekenhuisapotheker via de meldkamer (44330). De informatie in deze eerste druk is ontleend aan de lijst Sonde en Geneesmiddelen die sinds 1999 op het Intranet is gepubliceerd en het Handboek Enteralia van de Isala klinieken (Zwolle). Veel gebruiksgemak toegewenst namens de ziekenhuisapotheek van het VUmc. Augustus 2005, Bram Wilhelm, ziekenhuisapotheker/klinische farmacoloog Beheergegevens Beheerder: Bram Wilhelm Eerste versie: 01-11-2005 Laatste wijziging: geen Een print van deze monografie is alleen geldig indien de datum vermeld na "Laatste wijziging" gelijk is aan de datum op het intranet.

4 Overzicht wijzigingen bij Monografie 'Voorwoord' Datum Wijziging Handboek Enteralia VUmc geprint op 28 januari 2014 pagina 1 Verantwoording Dit Handboek is gebaseerd op de tweede druk van het Handboek Enteralia uit de Isala klinieken te Zwolle en de informatie die sinds 1999 op het Intranet beschikbaar was. De informatie is gecontroleerd en geactualiseerd. Bij het schrijven van de inleiding is ondermeer gebruik gemaakt van: WINAP/LNA procedures over sondevoeding en geneesmiddelen (2002) Medicatiebegeleiding/ medisch farmaceutische achtergronden van verantwoord geneesmiddelen gebruik (WinAp/KNMP, 1990) Nutricia brochure sondevoeding en geneesmiddelen (maart 2000) Bij het opstellen van de Enteralialijst is gebruik gemaakt van de volgende informatiebronnen.

5 Nutricia brochure sondevoeding en geneesmiddelen 2000 Handboek Enteralia Isala klinieken Zwolle, 2004 Het Farmacotherapeutisch Kompas 2005 IB teksten ( ) Lijst Geneesmiddelen en Sonde VUmc Artikelen: Engle KK et al. Techniques for administering oral medications to critical care patients receiving continuous enteral nutrition. Am J Health-Syst Pharm 1999 (56): 1441-44. Baghus WM et al.: Important effect of food on the bioavailability of oral testosterone undecanoate. Pharmacotherapy 2003; 23(3): 319-325. White CM et al: Delivery of esomeprazole magnesium enteric-coated pellets through small calibre and standard nasogastric tubes and gastronomy tubes in vitro.

6 Am J Health-Syst Pharm 2002 (59): 2085-88. Dit Handboek is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld; desondanks is het mogelijk dat er fouten in de tekst aanwezig zijn. De apotheek ontvangt daarom graag reacties op dit Handboek . Mail uw op- en aanmerkingen en voorstellen ter verbetering naar Met dank aan Eke Bakker, ziekenhuisapotheker Pierre Bet, ziekenhuisapotheker Monique den Brok, ziekenhuisapotheker Peer de Graaf , ziekenhuisapotheker Arie van Loenen, ziekenhuisapotheker/klinisch farmacoloog Noortje Swart , ziekenhuisapotheker/klinisch farmacoloog Rolf Toornvliet, ziekenhuisapotheker Agnes Veldkamp, ziekenhuisapotheker Beheergegevens Beheerder: Bram Wilhelm Eerste versie: 01-11-2005 Laatste wijziging.

7 Geen Een print van deze monografie is alleen geldig indien de datum vermeld na "Laatste wijziging" gelijk is aan de datum op het intranet. Overzicht wijzigingen bij Monografie 'Verantwoording' Datum Wijziging Handboek Enteralia VUmc geprint op 28 januari 2014 pagina 2 Handboek Enteralia VUmc geprint op 28 januari 2014 pagina 3 Belangrijkste punten Algemeen Bekijk bij pati nten met een sonde die orale geneesmiddelen krijgen de (on)mogelijkheden zorgvuldig. Gebruik hiervoor de procedure geneesmiddelen via de sonde en de enteralialijst. Voorkom verpulveren van tabletten en het openen van capsules zoveel mogelijk.

8 Bij een andere toedieningsweg is de dosering per toediening en/of het doseerinterval vaak anders. Lees voor het toedienen van geneesmiddelen via een sonde, de procedure geneesmiddelen via de sonde. Geneesmiddelvormen Tabletten en capsules met gereguleerde afgifte niet verpulveren of openen. Pas bij het omzetten naar normale tabletten de keerdosis en doseerfrequentie aan. Tabletten en capsules met maagsapresistente coating niet verpulveren of openen, tenzij toegediend via een duodenumsonde. Voorkom bij oraal toedienen van injectievloeistoffen verwarring met parenteraal toedienen.

9 Het geneesmiddel zelf Risicovolle stoffen: Reproductietoxische stoffen: verpulveren is mogelijk, ook voor zwangeren. Blootstelling zo laag mogelijk houden (maatregelen beschreven in ) Kankerverwerkkende stoffen en mutagene stoffen: blootstelling voorkomen. Verpulveren, openen of delen is niet toegestaan. Bij slikklachten een slechte smaak desgewenst maskeren met een zoete smaak. Invloed van voedsel Voedsel vertraagt de opnamesnelheid van een geneesmiddel. Het effect van voedsel op de beschikbaarheid van het geneesmiddel varieert. Dit is afhankelijk van de eigenschappen van het geneesmiddel.

10 Voorkomen verstopping van de sonde Houdt de volgende regels aan: Zo min mogelijk geneesmiddelen door de sonde geven. Geneesmiddelen niet met sondevoeding mengen, tenzij de enteralialijst aangeeft dat dit kan. Tijdens het toedienen van geneesmiddelen de voeding altijd stopzetten. Dikke dranken verdunnen met water. De sonde altijd goed doorspoelen, zie voor doorspoelregels tabel 5 Volg verder de procedure geneesmiddelen via de sonde. Hygi ne Draag handschoenen bij het uit de verpakking halen en verwerken van geneesmiddelen. Direct na gereedmaken toedienen, zodat geen microbiologische groei kan optreden.