Kemal Gözler HUKUKA GİRİŞ - anayasa.gen.tr

1 K e m a l G z l e r HU K U K A G R EK N BASIM YAYIN DA ITIM Ekin Bas m Yay n Da t m, ISBN: 975-7338-33-8 (c) 2008. Her hakk mahfuzdur. Birinci Bask : Eyl l 1998 kinci Bask : Ekim 2003 nc Bask : Ekim 2006 D rd nc Bask : Ekim 2007 Be inci Bask : Ekim 2008 Dizgi ve Sayfa D zeni: Kemal G zler Kapak: Kemal G zler Ele tirileriniz in: Kitab n Tan t m : Bask : Star Ajans Ltd. ti. (0224 249 33 20) Da t m: Ekin Bas n Yay n Da t m, Bur Pasaj no: 27; Alt parmak-BURSA Tel: (0224) 220 16 72; 223 04 37; Fax: 223 41 12 E-mail: Web: KORSAN YAYINCILARA VE FOTOKOP C LERE UYARI: 5846 Say l Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun tarih ve 5101 say l Kanunla de i ik 72 nci maddesi, bir kitab herhangi bir ekilde (fotokopi dahil) o altanlar , da tanlar , satanlar , ticar a-ma la elinde bulunduranlar , 2 (iki) y ldan 4 (d rt) y la kadar hapis cezas yla veya YTL den YTL ye kadar a r para cezas yla veya zarar n a rl dikkate al narak bunlar n her ikisiyle birden cezaland rmaktad r.

2 KT BAS KONUSUNDA UYARILAR: 5846 Say l Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu-nun 35 inci maddesine g re, bir kitaptan iktibas (al nt ) yap labilmesi i in u artlara uyul-mas gerekir: (1) ktibas, bir eserin baz c mle ve f kralar n n bir ba ka esere al nmas yla s n rl olmal d r ( ). (2) ktibas, maksad n hakl g sterece i bir nispet dahilinde ve m nderecat n ayd nlatmak maksad yla yap lmal d r ( ). (3) ktibas, belli olacak e-kilde yap lmal d r ( ) [Bilimsel yazma kurallar na g re, aynen iktibaslar n t rnak i- inde verilmesi ve iktibas n sat rdan uzun olmas durumunda iktibas edilen sat rlar n gi-rintili paragraf olarak dizilmesi gerekmektedir]. (4) ktibas ister aynen, ister mealen olsun, eserin ve eser sahibinin ad belirtilerek iktibas n kayna g sterilmelidir ( ). (5) kti-bas edilen k sm n al nd yer (sayfa numaras ) belirtilmelidir ( ).

3 5846 Say l Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun tarih ve 5101 say l Kanunla de i ik 71 inci maddesinin 4 nc f kras , 35 inci maddeye ayk r olarak kaynak g ster-meyen veya yanl yahut kifayetsiz veya aldat c kaynak g stererek iktibas yapan ki ileri, 2 (iki) y ldan 4 (d rt) y la kadar hapis cezas yla veya YTL den YTL ye kadar a r para cezas yla veya zarar n a rl dikkate al narak bunlar n her ikisiyle birden cezaland rmaktad r. Ayr ca Yarg tay tihad Birle tirme Genel Kurulunun 18 ubat 1981 tarih ve , say l tihad Birle tirme Karar na g re iktibas hususunda kullan lan eser sahibi-nin ve eserinin ad belirtilse bile eser sahibi, haks z rekabet h k mlerine dayanarak Bor lar Kanununun 49. maddesindeki ko ullar n ger ekle mesi h linde manevi tazminat isteyebilir . Bu Kitaptan Yap lacak ktibaslar Konusunda A klamalar: (1) Bu kitab n met-ninden iktibas yap l rken yukar daki ko ullara uyulmal ve kaynak g sterilse dahi iktibas oran haks z rekabet te kil edecek d zeye ula mamal d r.

4 (2) 5846 Say l Fikir ve Sanat E-serleri Kanununun 35 inci maddesi, iktibas baz c mle ve f kralar n bir ba ka esere al n-mas ile s n rland rd na g re, bu kitapta kullan lan kutu, ema, tablolar, yazar n yaz l iz-ni olmaks z n, kaynak g sterilerek dahi iktibas edilemezler. Prof. Dr. Kemal G ZLER Uluda niversitesi Hukuk Fak ltesi retim yesi HUKUKA G R G ncelle tirilmi ve D zeltilmi B e i n c i B a s k Bursa - Ekim 2008 A IKLAMA HUKUKA giri alan nda yaz lm d rt kitab m z vard r: Birincisi (Hukukun Ge-nel Teorisine Giri , Ankara, US-A Yay nc l k, 1998) y ksek lisans-doktora rencile-rine ve bu alan n uzmanlar na y nelik olarak haz rlanm bir teorik inceleme kitab d r. kincisi ( HUKUKA Giri , Bursa, Ekin Kitabevi Yay nlar , kinci Bask , 2003), hu-kuk fak ltesi lisans rencilerine y nelik olarak haz rlanm bir ders kitab d r.

5 Nc s (Hukukun Temel Kavramlar , Bursa Ekin Kitabevi Yay nlar , nc Bask , 2006) iktisad ve idar bilimler fak ltesi rencilerine y neliktir. D rd nc s (Genel Hukuk Bilgisi, Bursa Ekin Kitabevi Yay nlar , Be inci Bask , 2006) ise, meslek y ksekokulu rencilerine y nelik olarak haz rlanm bir k sa ders kitab d r. NDEK LER G R I. Yakla m Bi imleri .. 1 1. Felsefi Yakla m Bi imi .. 1 2. Dogmatik Yakla m Bi imi .. 2 3. Hukukun Genel Teorisi Yakla m Bi 6 II. HUKUKA Giri Yerine Hukukun Genel Teorisi .. 7 III. Bu Kitab n Konusu .. 9 B l m 1 HUKUKUN B LG KAYNAKLARI I. 10 II. Yarg Kararlar .. 11 1. Anayasa Mahkemesi Kararlar .. 11 2. Yarg tay Kararlar .. 12 3. Dan tay Kararlar .. 12 4. Asker Y ksek dare Mahkemesi Kararlar .. 12 5. Uyu mazl k Mahkemesi Kararlar .. 12 III. Bilimsel Eserler .. 12 1. Hukuk Dergileri.

6 13 2. Ba l ca Genel 13 Kaynak Tarama .. 18 Hukukla lgili Baz nternet Siteleri .. 19 B l m 2 BE ER DAVRANI KURALLARI I. Hukuk Kurallar .. 22 1. Hukuk Kurallar n n Normatifli i: Emir, Yasak veya zin .. 22 2. Hukuk Kurallar n n Konusu: nsan Davran .. 23 3. Hukuk Kurallar n n Koyucusu: nsan radesi .. 26 4. Hukuk Kurallar n n M eyyidesi: Cebir .. 31 II. Din Kurallar .. 32 Din Kurallar ile Hukuk Kurallar Aras ndaki Fark .. 33 1. De i ebilirlilik Bak m ndan .. 33 2. Ama Bak m ndan .. 33 VI HUKUKA G R 3. Kaynak Bak m ndan .. 34 4. Muhataplar Bak m ndan .. 34 5. M eyyide Bak m 6. Kapsam Bak m ndan .. 36 III. Ahlak Kurallar .. 37 Ahlak Kurallar ile Hukuk Kurallar Aras ndaki Farklar .. 38 1. Ama lar Bak m ndan .. 38 2. D l k lik Bak mdan .. 38 3. Kaynak Bak m ndan .. 38 4. Muhataplar Bak m ndan .. 38 5. Uygulay c lar Bak m ndan .. 39 6. Hak dev Bak m 38 7.

7 M eyyide Bak m IV. G rg Kurallar .. 41 G rg Kurallar ile Hukuk Kurallar Aras ndaki 42 1. Kaynak Bak m ndan .. 42 2. Muhataplar Bak m ndan .. 42 3. M eyyide Bak m V. rf ve det Kurallar .. 43 1. Madd Unsur (S reklilik).. 44 2. Manev Unsur (Genel nan ) .. 44 rf ve det Kurallar ile Hukuk Kurallar Aras ndaki Farklar .. 45 1. Kaynak Bak m ndan .. 46 2. Muhataplar Bak m ndan .. 47 3. Uygulay c lar Bak m ndan .. 48 4. M eyyide Bak m VI. Be er Davran Kurallar n n Ortak Fonksiyonu .. 49 VII. Haydut etesi Kurallar zerine Bir Sonu .. 52 B l m 3 HUKUK LE LG L BAZI KAVRAMLAR 1. Hukuk Kelimesinin De i ik Anlamlar .. 54 2. Pozitif Hukuk Do al Hukuk .. 55 3. 55 4. Maddi Varl k .. 56 4. Normatiflik .. 56 6. 56 7. Ba lay c l k .. 57 8. Ge erlilik .. 57 9. 57 10. Etkililik .. 58 11. Metrukiyet .. 58 NDEK LER VII B l m 4 KAMU HUKUKU ZEL HUKUK AYRIMI I.

8 Kamu Hukuku zel Hukuk Ayr m l tleri .. 59 1. Menfaat 60 2. li kilerin Taraflar Teorisi: Y netenler - Y 61 3. Kurallar n Mahiyeti Teorisi: Emredicilik - rade 61 4. Uygulama Y ntemi Teorisi: Re sen Uygulama .. 61 5. Egemenlik veya S jeler Teorisi .. 61 6. Kamu Hukuku - zel Hukuk Ayr m n Reddeden Teoriler .. 63 a) Duguit nin Teorisi .. 63 b) Kelsen in Teorisi .. 64 Kamu Hukuku - zel Hukuk Ayr m n n De erlendirilmesi .. 64 II. Kamu ve zel Hukukun Kar l kl zellikleri .. 65 1. st nl k Bak m ndan .. 65 2. Emredicilik Bak m ndan .. 66 3. Kamu Yarar zel kar Bak m 66 4. Tek Yanl l k Bak m 66 5. crailik Bak m ndan .. 66 6. HUKUKA Uygunluk Karinesi Bak m ndan .. 67 7. Re sen Uygulama Bak m ndan .. 67 8. G revli Mahkeme Bak m 68 9. Geli mi lik Bak m ndan .. 68 III. Pratik Bilgiler .. 69 Problem 69 Problem 70 Problem 71 IV. Kamu Hukukunun Dallar.

9 72 1. Uluslararas Hukuk (Devletler Hukuku) .. 73 2. Anayasa 74 3. dare Hukuku .. 75 4. Vergi Hukuku .. 75 5. Ceza Hukuku .. 77 V. zel Hukukun Dallar .. 77 1. Meden Hukuk .. 78 a) Ki iler 79 b) Aile Hukuku .. 79 c) Miras Hukuku .. 79 d) E ya Hukuku .. 80 2. Bor lar Hukuku .. 80 3. Ticaret Hukuku .. 81 a) Ticari letme Hukuku .. 82 b) irketler Hukuku .. 82 c) K ymetli Evrak d) Sigorta 82 e) Deniz Ticareti 83 4. Devletler zel Hukuku .. 83 a) Vatanda l k (Tabiiyet) 83 VIII HUKUKA G R b) Yabanc lar 84 c) Kanunlar htilaf .. 84 5. Hukuku .. 85 a) Bireysel Hukuku .. 86 b) Yabanc lar 86 6. Meden Usul 87 7. cra ve flas Hukuku .. 88 B l m 5 YARGI RG T Yarg Fonksiyonu Kavram .. 90 Yarg Birli i Yarg Ayr l 91 a) Yarg Birli i 91 b) Yarg Ayr l Sistemi .. 92 T rkiye de Yarg Kollar .. 93 I. Anayasa Yarg s .. 95 1. Kurulu.

10 95 2. G rev ve yetkileri .. 96 3. Anayasaya Uygunluk Denetimi 96 4. Anayasa Mahkemesi Kararlar .. 97 II. Adl Yarg .. 97 A. Mevcut Sistem .. 98 1. lk Derece 98 a) Hukuk 99 aa) Sulh Hukuk Mahkemeleri .. 99 bb) Asliye Hukuk Mahkemeleri .. 99 b) Ceza Mahkemeleri .. 100 aa) Sulh Ceza 100 bb) Asliye Ceza Mahkemeleri .. 100 cc) A r Ceza 100 2. st Derece Mahkemesi: Yarg tay .. 102 a) 103 b) Hukuk ve Ceza Genel Kurullar .. 103 c) B y k Genel Kurul .. 103 Adl Yarg n n leyi 103 Hukuk Yarg s n n leyi 103 Ceza Yarg s n n leyi i .. 105 B. Gelecekteki 106 1. lk Derece 107 2. stinaf Derecesi: B lge Adliye 107 3. Temyiz Derecesi: Yarg tay .. 109 III. dar Yarg .. 111 A. lk Derece Mahkemeleri .. 112 1. dare Mahkemeleri .. 112 2. Vergi Mahkemeleri .. 112 B. st derece Mahkemeleri.