MEGEP - hbogm.meb.gov.tr

1 M LL E T M BAKANLI I. MEGEP . (MESLEK E T M VE RET M S STEM N N. G LEND R LMES PROJES ). BAH EC L K. KARPUZ YET T R C L . ANKARA 2008. Milli E itim Bakanl taraf ndan geli tirilen mod ller;. Talim ve Terbiye Kurulu Ba kanl n n tarih ve 269 say l . Karar ile onaylanan, mesleki ve teknik e itim okul ve kurumlar nda kademeli olarak yayg nla t r lan 42 alan ve 192 dala ait er eve retim programlar nda ama lanan mesleki yeterlikleri kazand rmaya y nelik geli tirilmi renme materyalleridir (Ders Notlar d r). Mod ller, bireylere mesleki yeterlik kazand rmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amac yla renme materyali olarak haz rlanm , denenmek ve geli tirilmek zere mesleki ve teknik e itim okul ve kurumlar nda uygulanmaya ba lanm t r.

2 Mod ller teknolojik geli melere paralel olarak ama lanan yeterli i kazand rmak ko ulu ile e itim retim s ras nda geli tirilebilir ve yap lmas nerilen de i iklikler Bakanl k'ta ilgili birime bildirilir. rg n ve yayg n e itim kurumlar , i letmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler mod llere internet zerinden ula abilirler. Bas lm mod ller, e itim kurumlar nda rencilere cretsiz olarak da t l r. Mod ller hi bir ekilde ticari ama la kullan lamaz ve cret kar l nda sat lamaz. NDEK LER. A IKLAMALAR ..ii G R .. 1. RENME FAAL YET 1 .. 3. 1. KARPUZ YET T R C L .. 3. Tan m ve nemi .. 3. Ekonomik nemi .. 4. Botanik (Bitkisel) 4. k .. 4. G 5. Yaprak .. 5. i 5.. 6. 6. Ekolojik 7.

3 Klim stekleri .. 7. nemli e itleri .. 7. retimi .. 8. S ra ( izgi) Usul Yeti 9. Ocak Usul Yeti tiricilik .. 9. UYGULAMA FAAL YET .. 11. L ME VE DE ERLEND RME .. 12. RENME FAAL YET 2 .. 14. 2. K LT REL LEMLER .. 14. 14. la 14. Hastal klarla M cadele .. 14. Zararl larla M 20. G 21. Budama .. 21. Meyve Tutumunu Art r c lemler .. 21. Yabanc Otlarla M cadele .. 22. UYGULAMA FAAL YET .. 23. L ME VE DE ERLEND RME .. 25. RENME FAAL YET 3 .. 28. 3. KARPUZDA HASAT .. 28. Hasat Zaman .. 28. Yap l .. 29. Taze retim i in Hasat Yap lmas .. 29. Tohum retimi i in Hasat Yap lmas .. 29. Hasat Sonras lemler .. 30. UYGULAMA FAAL YET .. 31. MOD L DE ERLEND RME .. 34. CEVAP ANAHTARLARI .. 37. KAYNAK A .. 38. i A IKLAMALAR.

4 A IKLAMALAR. KOD 621 EEH062. ALAN Bah ecilik DAL/MESLEK Sebzecilik MOD L N ADI Karpuz Yeti tiricili i Karpuz yeti tiricili inde; fidelerinin dikimi, k lt rel bak m MOD L N TANIMI i lemleri ve sebze hasad konular n n anlat ld renme materyalidir. S RE 40/24. N KO UL n ko ul yoktur. YETERL K Karpuz yeti tirmek Genel Ama . Gerekli ortam sa land nda, tekni ine uygun olarak karpuz yeti tiricili i yapabileceksiniz. Ama lar MOD L N AMACI 1. Tekni ine uygun olarak karpuz ekimi yapabileceksiniz. 2. Tekni ine uygun olarak k lt rel bak m i lerini yapabileceksiniz. 3. Tekni ine uygun olarak sebze hasad yapabileceksiniz. Ortam: Tepeg z, yaz tahtas , internet ortam , s n f, sera E T M RET M. Donan m: Televizyon, VCD, DVD, tepeg z, projeksiyon, ORTAMLARI VE.

5 Bilgisayar, mikroskop DONANIMLARI. Mod l n i inde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen l me ara lar ile kendinizi de erlendireceksiniz. L ME VE. Mod l n sonunda ise kazand n z bilgi, beceri, tav rlar . DE ERLEND RME. l mek amac yla retmen taraf ndan haz rlanacak l me ara lar ile de erlendirileceksiniz. ii G R . G R . Sevgili renci, Tar msal retimde sebzeler olduk a nemli bir yer tutar; nk sebzelerin yerlerine kullan labilecek ba ka r nler bulunmamaktad r. Ayr ca son y llarda zellikle beslenme uzmanlar n n diyet programlar nda da s k a yer almaktad r. Yery z nde sebze olarak yeti tirilen bir ok bitkinin gen merkezli ini zellikle T rklerin yo un olarak ya ad klar Anadolu, Kafkasya, T rkistan ve Afganistan gibi lkeler yapar.

6 Bu nedenledir ki T rk halk n n sebzelere ilgisi olduk a fazlad r. Yap lan al malarla insanlar n t ketti i sebze t rlerinden 60 tanesi k lt re al nm t r. Bu say g n ge tik e artma e ilimindedir. lkemizde de bu sebzelerin b y k o unlu u rahatl kla retilmektedir. G n m zde d a ba ml olman n en k t ve en zor telafi edilir ekli g da maddelerinde d a ba ml olmakt r. lkemizin tar msal potansiyeli t m halk m z rahatl kla besleyebilecek durumdad r; ancak lkemizde sebzelerin e it se iminin uygun yap lmamas , hatal tar msal uygulamalar, pazarlama g l kleri, belli bir standardizasyonun olmamas , reticilerin birlikte hareket etmemesi vb. sebeplerle sebzecilik retimi g n ge tik e gerilemektedir. Bu mod l sayesinde; sebze retiminin azalmas na sebep olan en nemli etkenlerden hatal tar msal uygulamalar azalacak ve lkemizdeki sebze retimi; siz de erli rencilerin rendi i bilgilerin sekt re aktar lmas sayesinde daha da artacakt r.

7 1. 2. RENME FAAL YET 1. RENME FAAL YET 1. AMA . Tekni ine uygun olarak karpuz ekimi yapabileceksiniz. ARA TIRMA. B lgenizdeki karpuz ekim alanlar n ara t r n z. B lgenizde yeti tirilen karpuz e itlerini ara t r n z. Karpuz bitkisini k k nden s kerek bitkisel zelliklerini inceleyiniz. evrenizde karpuz yeti tiricili i yapan ift ileri ziyaret ederek karpuz yeti tiricili i hakk nda bilgiler al n z. Elde etti iniz bilgileri arkada lar n zla payla n z. 1. KARPUZ YET T R C L . Tan m ve nemi Yabani karpuza, Kuzey Afrika'n n kurak b lgelerinde ve Sudan'da rastlanmaktad r. Baz kaynaklar ise karpuzun ana kayna n Hindistan olarak kabul etmektedir. K lt r karpuz e itleri 15. y zy ldan itibaren M s r, Suriye, Anadolu ve Balkanlar zerinden Avrupa'ya yay lm t r.

8 Bug n memleketimizin bir ok ilinde tatl ve sulu karpuz e itleri yeti tirilmektedir. Karpuz Cucurbitaceae familyas n n citrullus t r ne ba l senelik bir k lt r bitkisidir. Bu t r n ba l ca d rt alt grubu olmakla beraber, ekonomik bak mdan yaln z a a daki iki t r nemlidir. Citrullus colocynthis Citrullus vulgaris Yemeklik olarak kullan lmayan birinci grubun meyveleri normal karpuzlardan daha k k ve ac ms lezzettedir. Buna kar l k ikinci grup, d nya zerinde yeti tirilen ve insanlar taraf ndan yenilen zengin e itleri ihtiva eder. 3. Foto raf : Citrullus vulgaris Ekonomik nemi Karpuz, yaz aylar nda serinletici olarak bol miktarda sarf edilmekle beraber, karpuz kabuklar ndan gayet nefis ekerleme de yap l r.

9 Ayr ca baz b lgelerde karpuz pekmezi de yap lmaktad r. Botanik (Bitkisel) zellikleri k Karpuz k kleri uygun toprak artlar nda ve zellikle sulama yap lmayan yeti tiriciliklerde olduk a derine iner. Sulanan artlarda ise bol sa ak k kleri o unlukla 40 . 50 cm kadar derinlikte ve hatta y zeye daha yak n olarak yeti ir. Foto raf : K k 4. G vde G vdesi kendili inden dik olarak b y meye uygun olmad ndan toprak y z nde yay l olarak b y r ve uygun artlarda 3 4 m kadar uzayabilir. G vde ve dallar n zeri hafif t yl d r. Foto raf : G vde Yaprak Dallar zerinde birbirini takiben meydana gelen yapraklar dilimli, zerleri adeta s slenmi vaziyette hafif damarl , parlak mavimt rak ye il renktedir. Foto raf : Yaprak i ek Sar renkte olan i ekleri be lidir.

10 Bitkiler zerinde t pk kavunlarda oldu u gibi cinsiyet bak m ndan de i ik karakterde i ekler meydana gelir. Karpuzlarda biyolojik bak mdan erkek i ekler o unluktad r ve saplar daha uzuncad r. Di i i ekler erkek i eklerden biraz daha b y k, saplar daha k sa, kal n ve zerleri hafif t yl d r. Az miktarda erkek + di i i ek durumlar na rastlan r. D llenme olay erkek i eklerdeki polen tozlar n n de i ik yollarla di i karakterdeki i eklerin di icik tepesine ta nmas suretiyle meydana gelmektedir. 5. Foto raf : i ek Karpuz meyveleri ekil, irilik, kabuk ve et rengi, ekirdek renkleri bak m ndan b y k farklar g sterir. Bu karakterlere g re e itler birbirinden kolayl kla ay rt edilebilir. Karpuzlarda irilik, ba ta e it karakteri olmak zere k smen de yeti tirme ve bak m artlar na ba l d r.