Türk Toraks Derneği KOAH Çalışma Grubu

1 KRON K OBSTR KT F AKC ER. HASTALI I. (KOAH). T rk Toraks Derne i KOAH al ma Grubu T rk Toraks Derne i Bu slayt seti T rk Toraks Derne i KOAH al ma Grubu taraf ndan e itim ama l haz rlanm t r. Slayt Seti I. Basamak ve II. Basamak Hekimlerini, KOAH. Tan ve Tedavi Prati i konusunda bilgilendirmektir. Slayt Seti KOAH do ru ve g ncel KOAH e itimi vermek isteyen e iticilerce TTD Amblemi korundu u s rece kullan labilir. Slayt seti ticari ama la kullan l p o alt lamaz. Her hakk T rk Toraks Derne i'ne aittir. T rk Toraks Derne i KOAH TANIMI. Zararl gaz ve partik llere kar havayollar ve akci erin artm kronik inflamatuar yan t ile ili kili ve genellikle ilerleyici zellikteki kal c hava ak m k s tlanmas ile karakterize, yayg n, nlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastal kt r. Hastal k alevlenmelerle seyreder. Alevlenmeler stabil d nemden farkl bir tedavi gerektirir. Alevlenmeler hastal n ilerlemesine katk da bulunur. Mortalitenin en nemli nedenidir. Hastal a e lik eden komorbiditeler hastal n ilerlemesine katk da bulunur.

2 Hastal n y netimini g le tirir. T rk Toraks Derne i EP DEM YOLOJ . Prevalans: D nyan n farkl b lgelerinde de i mekle beraber KOAH %5 ile %20 s kl nda g r lmektedir. T rkiye'de prevalans % 'dir. Mortalite: KOAH D nya Sa l k rg t verilerine g re d nyada en s k ld ren 4. hastal kt r ve 2020'de 3. hastal k olmas beklenmektedir. T rkiye'de de 4. en s k ld ren hastal kt r D nya Sa l k rg t (DS ) taraf ndan hastal k y k n . de erlendirmede kullan lan Disability Adjusted Life Years (DALY)' e g re KOAH D nya'da en s k sakat b rakan hastal klar aras nda 13. s radad r. T rkiyede DALY s ralamas nda 11. s radad r. T rk Toraks Derne i EP DEM YOLOJ . KOAH ok s k g r len bir hastal k olmas na ra men hastalar n doktora ba vuruda gecikmesi, doktorlar n spirometreye ula ma ve yorumlama g l kleri nedeniyle, KOAH'l hastalar n ancak 1/3 -1/10'u KOAH tan s . almaktad r. Bu sorunla ba a kman n en iyi yolu halk n KOAH. bilincini art rmak ve I. Basamak hekimlerinin KOAH. tan s n akla getirmeleri i in gereken bilgi ve tecr beyi edinmelerini sa lamakt r.

3 T rk Toraks Derne i R SK FAKT RLER . Genetik fakt rler Akci erlerin b y me ve geli mesindeki sorunlar Sigara duman Cinsiyet Organik ve inorganik Ya . mesleki toz ve kimyasallar Ev i i hava kirlili i ( zellikle Solunum yolu enfeksiyonlar . kapal alanda biyomas Sosyoekonomik d zey yak tlarla s nma ve yemek Kronik Bron it pi irme nedeniyle). D ortam hava kirlili i Ast m/Bron ial hiperreaktivite T rk Toraks Derne i PATOGENEZ. nhalasyon yoluyla al nan zararl gaz ve partik ller akci erde artm bir inflamatuar yan ta neden olur. Olu an kronik inflamatuar yan t, parankimal doku harabiyetine (amfizem) ve normal doku tamir ve savunma mekanizmalar nda bozulmaya (k k havayollar nda fibrozis) yol a ar. Bu patalojik de i iklikler hava hapsine ve ilerleyici hava ak m k s tlanmas na neden olur. T rk Toraks Derne i PATOGENEZ. Kronik inflamasyon Proteaz-antiproteaz dengesizli i Oksidan-antioksidan dengesizli i Ya la ilgili de i iklikler ve h cresel ya lanma (senescence).

4 Otoimm nite Enfeksiyonlar mm n d zenlemede bozulma Tamir mekanizmalar nda bozulma T rk Toraks Derne i F ZYOPATOLOJ . A r mukus sekresyonu Hava ak m k s tlanmas ve hava hapsi Gaz de i imi anormallikleri Pulmoner hipertansiyon Sistemik zellikler Alevlenmeler T rk Toraks Derne i T rk Toraks Derne i T rk Toraks Derne i T rk Toraks Derne i SEMPTOMLAR. Kronik ks r k Balgam karma Nefes darl . * Risk grubunda olmas na ra men hasta semptomatik olmayabilir veya semptomlar n . doktora ba vuracak kadar nemsemeyebilir. * Tan mutlaka spirometrik inceleme ile do rulanmal d r. T rk Toraks Derne i KS R K VE BALGAM. Hafif KOAH'ta, temel semptomlar kronik ks r k ve balgam karmad r. Ba lang ta ks r k aral kl olabilir, ancak daha sonralar her g n ve s kl kla g n boyu olmaya ba lar. Kronik ks r k s kl kla prod ktiftir. Balgam genellikle beyaz-gri, koyu k vaml ve yap kand r. Miktar genellikle 10-50 ml aral ndad r. Bol balgam, e lik eden bron ektazi ile de ili kili olabilir.

5 T rk Toraks Derne i NEFES DARLI I. Orta iddetten itibaren KOAH'ta, hava ak m . k s tl l belirginle ti i i in hastalar s kl kla g nl k aktivitelerini etkileyen nefes darl ndan yak n r. Olgular, genellikle bu evrede semptomlar n n belirginle mesi nedeniyle doktora ba vurur ve KOAH tan s al r. T rk Toraks Derne i TANI VE DE ERLEND RME. KOAH tan ve de erlendirmesinde spirometri gereklidir ve do ru ekilde yap lmas son derece nemlidir. KOAH d n len hastada bronkodilatat r sonras FEV1/FVC <%70 ise hasta KOAH. olarak de erlendirilmelidir. T rk Toraks Derne i ANAMNEZ. Semptomlar Alevlenme say s . Hastanede yat yk s . Hastal n hastan n ya am na etkileri Komorbiditeler Risk fakt rlerine maruziyet Sosyal fakt rler zge mi . Soyge mi . T rk Toraks Derne i F Z K MUAYENE. De erlendirilmede nemli bir basamakt r, ancak tan sal de eri d kt r. Solunum fonksiyonlar nda belirgin bozulma oluncaya kadar, hava ak m k s tlanmas na ait fizik muayene bulgular ortaya kmaz T rk Toraks Derne i F Z K MUAYENE.

6 Nspeksiyon: g s n-arka ap nda artma, yard mc solunum kaslar n n kullan lmas , b z k dudak solunumu, alt kostalarda paradoksik hareket, pretibiyal dem, boyun ven z dolgunlu u, ka eksi, siyanoz, asteriksis Palpasyon: hepatojuguler refl . Perk syon: hipersonorite Osk ltasyon: solunum seslerinin iddetinde azalma, ekspiryumda uzama, ciddi hava yolu obstr ksiyonunda sessiz akci er, h lt l . solunum (wheezing), ronk sler, raller duyulabilir. Bu bulgular genellikle erken d nem KOAH' ta g r lmez. T rk Toraks Derne i SP ROMETRE. Spirometre zorlu vital kapasiteyi (FVC), bu manevran n 1. saniyesinde ekshale edilen hacmi (FEV1 ) l meli ve FEV1 / FVC oran n . hesaplamal d r. Spirometrik l mler ya , boy, cins ve rka g re belirlenen referans de erlerle kar la t r larak de erlendirilir. Postbronkodilat r olarak l len FEV1/FVC<%70 olmas kal c hava ak m k s tlanmas oldu unu g sterir. T rk Toraks Derne i Spirometrik De erlendirme Bronkodilatat r sonras FEV1'e g re hava ak m k s tlanmas n n derecelendirilmesi T rk Toraks Derne i mMRC NEFES DARLI I SKALASI.

7 Nefes darl d zeyi De i tirilmi ngiliz T bbi Ara t rma Konseyi . (Modified Medical Research Council, mMRC) nefes darl skalas ile l lebilir. T rk Toraks Derne i KOAH DE ERLEND RME ANKET . CAT (COPD ASSESSMENT TEST). T rk Toraks Derne i Yeni KOAH De erlendirme Sistemi Ne i e Yarar ? KOAH Rehberleri i inde Global Initiative for Obstructive Lung Disease (GOLD) Grubu taraf ndan KOAH tan ve tedavisine y nelik etmek zere 2001 y l ndan itibaren rehberler retilmektedir. GOLD Grubu 2011 y l na dek spirometreye dayal bir KOAH. evreleme ve buna uygun tedavi sistemi nerirken 2011 y l ndan itibaren semptomlar , ya am kalitesini, spirometrik evrelemeyi ve alevlenme s kl n dikkate alarak yeni bir evreleme sistemi nermektedir. Bu de erlendirme sistemi hastay pek ok y n ile ele alma avantaj n sunar ve buna uygun tedavi se enekleri i in belirleyicidir T rk Toraks Derne i KOAH Birle ik De erlendirme emas . T rk Toraks Derne i Birle ik De erlendirmeye G re KOAH Evrelemesi A Grubu : D k Risk, Az Semptom GOLD 1 veya 2 (hafif veya orta derecede hava ak m k s tlanmas ), ve/veya 0-1.

8 Alevlenme /y l ve alevlenmeye ba l hastaneye yat yok, CAT <10 veya mMRC. 0-1. B Grubu : D k Risk, Fazla Semptom GOLD 1 veya 2 (hafif veya orta derecede hava ak m k s tlanmas ), ve/veya 0-1. alevlenme /y l veya hastaneye yat a neden olan alevlenme yok, CAT 10 veya mMRC 2. C Grubu : Y ksek Risk, Az Semptom GOLD 3 veya 4 (a r veya ok a r hava ak m k s tlanmas ), ve/veya 2. alevlenme y l veya 1 hastaneye yat a neden olan alevlenme, CAT <10 veya mMRC 0-1. D Grubu : Y ksek Risk, Fazla Semptom GOLD 3 veya 4 (a r veya ok a r hava ak m k s tlanmas ), ve/veya 2. alevlenme y l veya 1 hastaneye yat a neden olan alevlenme, CAT 10 veya mMRC 2. T rk Toraks Derne i KOAH AYIRICI TANISI. Ay r c tan daki en nemli hastal k ast md r. KOAH ve Ast m aras ndaki klinik farkl l klar: T rk Toraks Derne i KOAH ay r c tan s nda d n lmesi gereken di er hastal klar T rk Toraks Derne i KOAH'TAN KORUNMA. hekimlerinin en nemli sorumlulu u bu ok s k g r len ve y ksek mortalitelisi olan hastal uygun risk fakt rleri olan hastalarda d nmek, spirometreye y nlendirmek ve risk fakt rlerini elimine etmek i in destek y ntemler uygulamakt r.

9 T rk Toraks Derne i KOAH GEL M N N NLENMES . (B R NC L KORUMA). T t n Kullan m n n nlenmesi ve B rak lmas . Sa l kta E itsizli in yile tirilmesi ve D Ortam Hava Kirlili inin nlenmesi Mesleki Maruziyetin nlenmesi D zenli Fiziksel Aktivite T rk Toraks Derne i T t n Kullan m n n nlenmesi ve B rak lmas . KOAH geli iminde en nemli risk fakt r t t n kullan m d r. Sigara i icilerinin %70' i sigaray b rakmak istemekte, %70' i her y l en az bir hekimle g r mektedir Buna kar n sigara i icilerinin k k bir b l m ne sigara b rakma nerisinde bulunulmaktad r. T rk Toraks Derne i Hekimlerin Sorumluluklar . lkede uygulanan t t n kontrol al malar n aktif olarak desteklemek ve il t t n kontrol kurullar nda g rev almak Kendileri sigara i meyerek rol-model olmalar . Gelen her hastan n sigara i imini sorgulamak, kaydetmek ve b rakma konusunda yard m etmek T rk Toraks Derne i Sigara B rakmada K sa Klinik G r mede 5 (5A) Yakla m . T rk Toraks Derne i B rakmaya haz r olmayan hastalar n motivasyonu (5R).

10 T rk Toraks Derne i ERKEN TANI VE HASTALI IN. LERLEMES N N NLENMES . ( K NC L KORUMA). kincil koruma d rt ba l k alt nda incelenebilir: a) Kamuoyu ve sa l k g revlileri aras nda KOAH konusunda fark ndal k yarat lmas . b) Risk fakt rlerinin azalt lmas . c) Aktif tarama d)Erken d nem KOAH tedavisi T rk Toraks Derne i KOAH TEDAV S . Stabil d nem KOAH tedavisi Alevlenme d nemi KOAH tedavisi T rk Toraks Derne i Stabil D nem KOAH Tedavisi evresel risk fakt rlerine maruziyetin azalt lmas /kald r lmas . Sigara i iminin b rak lmas . G nl k d zenli fiziksel aktivite A lama Gerekti inde semptomatik tedavi uygulanmal d r. T rk Toraks Derne i KOAH Tedavisinin Ama lar . T rk Toraks Derne i Stabil KOAH' ta la D Tedavi Sigaran n b rakt r lmas . Hasta e itimi Y ll k influenza a s . Pn mokok a s . Akci er rehabilitasyonu T rk Toraks Derne i Stabil KOAH' ta la Tedavisi A. KOAH TEDAV S NDE KULLANILAN LA LAR. 1) BRONKOD LAT RLER. a) Antikolinerjikler b) Beta 2 agonistler c) Metilksantinler 2) KORT KOSTERO DLER.