Transcription of TCDD İŞLETMESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
1 TCDD LETMES GENEL M D RL _____ TCDD LETMES GENEL M D RL N N 2014 YILI SEKT R RAPORU 1 NDEK LER I- G R .. 1 II- D NYADA DEM RYOLLARININ DURUMU .. 1 III- T RK YE DE DEM RYOLU SEKT R N N DURUMU .. 12 IV- DEM RYOLU SEKT R ER S NDE TCDD N N YER .. 15 IV-1. TCDD N N YASAL Y K ML L KLER .. 15 V-2 TCDD N N MEVCUT DURUMU .. 17 Yol Durumu .. 17 eken- ekilen Ara Durumu .. 18 .. 19 Personel Durumu .. 19 IV-3. TCDD N N LETME FAAL YETLER .. 20 Y k Ta mac l .. 20 Yolcu Ta mac l .. 29 Liman letmecili i .. 43 IV-4. TCDD N N MAL DURUMU .. 46 V- D NYA DEM RYOLLARI LE TCDD N N KAR ILA 47 VI- SONU .. 49 TCDD LETMES GENEL M D RL N N 2014 YILI FAAL YET RAPORU 1 I- Giri Hazine M ste arl taraf ndan Resmi Gazetede yay mlanan 2015 Y l GENEL Yat r m ve Finansman Program n n Uygulanmas na ili kin Usul ve Esaslar Tebli i gere ince Te ekk l m z n 2014 Y l Sekt r Raporu haz rlanm t r.
2 II- D nyada Demiryollar n n Durumu 1940 lardan itibaren otomotiv teknolojisindeki geli melere paralel olarak karayolunun esnekli i ve kap dan kap ya ta mac l k yapmaya daha elveri li olmas sebebiyle demiryolunun ula t rmadaki st nl sona ermi olup g n m zde d nyada karayolu a rl kl ta mac l k yap lmaktad r. G n m zde n fus yo unluktaki art , insan sa l ve iklim de i iklikleri ula t rman n geneline daha kapsaml bir bak a s n gerektirmi tir. Ekonomik g ler hala ula t rma t rlerinin nas l rekabet edece i y n nde karar verici durumunda olsalar bile, d sal maliyetler, zellikle karbon emisyonlar , kalabal k ve emniyet, ula t rman n gelece inde ve ula t rma t rlerinin belirlenmesinde b y k rol oynamaktad r. Geli mi lkeler son d nemde evresel sorunlar ile k resel iklim de i ikli i nedeniyle evre dostu ta mac l k t rleri olan demiryolu, denizyolu ve i suyolu ta mac l n n paylar n n artt r lmas na, karayolunun ok y ksek olan pay n n azalt larak ula t rma t rleri aras nda dengeli bir sistem olu turulmas na y nelik politikalar retmekte ve uygulamaktad rlar.
3 Bu er evede ama ; emniyetli, etkin ve ayn zamanda sosyal fayday g z n nde bulunduran ve evreye sayg l bir ula t rma politikas geli tirmektir. D nyada yolcu ta mac l nda demiryolu pay n n art r lmas na y nelik ilk h zl tren uygulamas 1964 y l nda Japonya da Shinkansen i letmeye al nmas yla ba lam t r. YHT deki geli im 2007 Y l nda Fransa da 574,8 km/saat h z rekoru k r lmas ile devam etmektedir. YHT tarih esine k saca bakacak olursak; 1964 y l nda Japonya da Shinkansen i letmeye al nm t r. 1981 y l nda Fransa da TGV 260 km/sa h za ula m t r. 1988 y l nda talya da Pendolino, Almanya da ICE devreye girmi tir. 1992 y l nda spanya da AVE i letmeye al nm t r. 1997 y l nda Bel ika kendi h zl tren sistemini i letmeye ba lam t r.
4 2003 y l nda ngiltere de HS1in i letmeye al nm t r. 2004 y l nda G ney Kore KTC ile h zl demiryolu sistemine kavu mu tur. 2007 y l nda Fransa da 574,8 km/sa ile d nya h z rekoru k r lm t r. 2007 y l nda Tayvan kendi H zl Tren Kurumunu kurmu tur. 2008 y l nda in kendi H zl Tren Kurumunu kurmu tur. 2009 y l nda T rkiye ve Hollanda H zl trene kavu mu tur. TCDD LETMES GENEL M D RL N N 2014 YILI FAAL YET RAPORU 2 Bu g n d nyada km h zl demiryolu hatt bulunmakta, h zl tren seti al makta, 1,6 milyar insan h zl demiryolu ula m yla seyahat etmektedir. Avrupa Birli i nin (AB) ortak politika alanlar ndan biri olan ula t rma hem ekonomik ve toplumsal b t nle meyi sa lamas hem de ekonomik alanda geli meyi h zland rmas sebebiyle AB nin her zaman g ndeminde olan nemli politika alanlar ndand r.
5 AB, modern ekonomilerin anahtar olarak g rd ula t rma sekt r ne ili kin yeni politikalar geli tirerek, toplumun ekonomik, evresel ve sosyal gereksinimlerine cevap verebilen, b t nle ik, rekabet edebilir ve s rd r lebilir bir ula t rma sistemi olu turmak hedefiyle s z konusu politikalar n uygulanmas na y nelik al malar s rd rmektedir. Yeni politikalar ve uygulamalar aras nda s rd r lebilirlik(sustainability) serbestle tirme (liberalization), uyumla t rma (harmonization), yasal-kurumsal serbestle tirme (deregulation), zelle tirme, ula t rman n daha etkin yap labilmesini sa layacak inovasyon al malar ve lkeler aras kesintisiz ta ma i in kar l kl i letilebilirlik (interoperability) say labilmektedir. Bili imdeki geli meler bir ok alanda oldu u gibi ula t rma sekt r n ve demiryollar n da olumlu y nde etkilemekte ve zellikle ara , yol, sinyalizasyon ve sistemin talebe uygun i letilmesine kadar bir ok alanda fayda sa lamaktad r.
6 AB de ve di er geli mi lkelerde 800 km ye kadar uzakl klar i in en uygun yolcu ta ma t r olarak y ksek h zl tren g r lmektedir. Bu nedenle AB de 2020 ye kadar tren h z n n 340 km/saate kmas na y nelik al malar s rd r lmektedir. AB ortak ula t rma politikas n n olu turulmas kapsam nda, uzun vadeli stratejilerin ilk a amas n olu turan ayr ca politik nlem ve ara lar n sunuldu u 2010 y l i in Avrupa Ula t rma Politikas : Karar Zaman ba l kl Beyaz Kitap 2001 y l nda yay mlanm t r. Beyaz Kitap a a da belirtilen ana b l mlerden olu maktad r: 1) Ta mac l k t rleri aras ndaki dengenin de i tirilmesi: Dengenin demiryolu, denizyolu ve i suyolu lehine de i tirilmesi i in 2010 y l na kadar ta mac l k t rleri aras ndaki rekabetin d zenlenmesi ve ta mac l k t rleri aras ndaki ba lant lar n tamamlanmas nceliklerinin ger ekle tirilmesi hedeflenmi tir.
7 2) Darbo azlar n giderilmesi: zellikle Trans-Avrupa Ula t rma A na dahil ana arterlerdeki darbo azlar n giderilmesi nem arz etmektedir. 3) Kullan c lar n ta mac l k politikas n n merkezine yerle tirilmesi: Kullan c lar n nereye, ne i in para dedi ini bilmesi sa lanmal ve kullan c hak ve y k ml l klerinin birlikte ele al narak geli tirilmesine nem verilmelidir. 4) Ta mac l k alan nda k reselle menin y netilmesi: GENEL olarak ulusal d zeyde ele al nan ve i pazar korumay ama layan ta mac l k politikalar n n, ticareti TCDD LETMES GENEL M D RL N N 2014 YILI FAAL YET RAPORU 3 kolayla t rmay ama layan ancak sosyal ve evresel gereklilikleri g z ard eden uluslararas politikalar ile uyumla t r lmas gerekmektedir.
8 2001 Beyaz Kitab nda yer alan nlemlerin nemli bir k sm ger ekle tirilmi tir ve belirtilen hedefler ge erlili ini hala korumaktad r. Son 10 y lda AB mevzuat , rekabet edebilirli i ve a k pazar destekleyecek ekilde nemli l de geli tirilmi tir. Buna paralel olarak ulusal ebekelerin emniyet ve kar l kl i letilebilirli ini iyile tirmeye ve ulusal demiryollar ndan ziyade iyi entegre edilmi bir Avrupa demiryolu sisteminin geli tirilmesine y nelik nlemler al nm t r. 1990 lar n ba nda demiryolu mevzuat , demiryolu i letmelerinin devletten ayr bir ekilde ba ms z olarak y netilmesi ve altyap y netimi ve demiryolu i letmeleri aras nda hesaplar n ayr lmas yoluyla pazar n a lmas ve demiryollar n n te vik edilmesi ile ilgili olarak baz s n rl uygulamalar ortaya koymu tur.
9 Ancak 2000 den itibaren, yasal nlem paketlerinin i eri inde daha fazla yenili e ihtiya duyulmu tur. Komisyon 91/440 Direktifi ile ba layan reform s recini ileri bir ad m olarak Birinci Demiryolu Paketi eklinde devam ettirmi tir. 2001 y l nda kabul edilen Paketi; Uluslararas demiryolu pazar n n a lmas , Avrupa demiryollar n n geli tirilmesi ve (a) devlet ve altyap y neticisi, (b) devlet ve demiryolu i letmeleri (c) altyap y neticisi ve demiryolu i letmeleri aras ndaki ili kinin a klanmas (Direktif 2001/12/EC) i in GENEL bir er evenin izilmesi, Y k i letmelerinin Avrupa demiryolu ebekesinde hizmet verebilmesi i in lisans almas na y nelik yerine getirmesi gereken zorunluluklar (Direktif 2001/13/EC), Kapasite tahsisi ve altyap n n cretlendirilmesine y nelik politikalar n tan mlanmas (Direktif 2001/14/EC), Trans Avrupa Konvansiyonel demiryolu sisteminin kar l kl i letilebilirli inin sa lanmas na ili kin d zenlemeler (2001/16/EC) hususlar n i ermektedir.
10 2004 y l nda kabul edilen Paketi: Demiryolu emniyetine ortak bir yakla m (Direktif 2004/49/EC), Avrupa n n y ksek h zl ve konvansiyonel demiryolu sistemlerinin kar l kl i letilebilirli i i in gereklilikler (Direktif 2004/50/EC), Avrupa ebekesinin b t n nde ulusal ve uluslararas y k demiryolu pazar n n a lmas (Direktif 2004/51/EC), Avrupa Demiryolu Ajans n n (ERA) kurulmas (Y netmelik 1335//2008 ile d zeltilen Y netmelik (EC) 881/2004), hususlar n i ermektedir. 2007 y l nda kabul edilen Paketi: TCDD LETMES GENEL M D RL N N 2014 YILI FAAL YET RAPORU 4 Uluslararas yolcu hizmetlerinin rekabete a lmas (Direktif 2007/58/EC), Makinistlerin sertifikaland r lmas na ili kin prosed rlerin olu turulmas (Direktif 2007/59/EC), Yolcular i in temel haklar (Y netmelik 1371/2007) hususlar n i ermektedir.
