CEVAPLAR - acikders.org.tr

1 Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 1 CEVAPLAR Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri 1. Hangisi bilimin dayand temel varsay mlardan biri de ildir? a) olaylar aras nda neden-sonu ili kisi olmas b) t mevar m yoluyla bilgi toplanabilmesi c) t mdengelim yoluyla bilgi toplanabilmesi d) olaylar n metafizi e dayanarak a klanabilmesi e) hi biri 2. A a dakilerden hangisi yanl t r? a) Rasyonalizme g re insan bilgisinin kayna ak l d r b) Ampirizme g re insan bilgisinin kayna ki isel deneyimlerdir c) Bilimin temel i levleri anlama, a klama ve kontrold r d) Problem zmenin tek dayana bilimdir e) Bilimsel y ntem t mevar m-t mdengelim yakla mlar n n bir sentezidir 3. yi bir hipotezde aranan nitelikler a a dakilerden hangisidir? a) kuramsal bir temele dayanmal d r b) s nanabilir olmal d r c) a k, basit, anla l r ve i levsel bir ekilde ifade edilmi olmal d r d) de i kenler aras ili kiyi tan mlamal d r e) hepsi Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 2 4.

2 A a dakilerden hangisi bo hipotezdir (H0)? a) kad n ve erkeklerin ortalama mr birbirine e ittir b) e itim d zeyi artt k a gelir miktar da artar c) egzersiz ile obezlik ( i manl k) aras nda bir ili ki vard r d) e itim d zeyi y kseldik e aile i i iddet oran azal r e) hi biri 5. Yukar da yer alan sorudaki (4. soru) bo hipotezde (H0) ba ms z de i ken hangisidir? a) e itim b) cinsiyet c) egzersiz d) iddet e) obezlik 6. Yukar da yer alan sorudaki (4. soru) bo hipotezde (H0) ba ml de i ken hangisidir? a) ya am s resi b) gelir c) obezlik d) e itim e) iddet 7. A a dakilerden hangisi yanl t r? a) rasyonalizm akl ger ek bilgi kayna sayar b) empirizm bilginin kayna olarak duyu ve deneyimleri esas al r c) kuramlar iki de i ken aras ndaki ili kiyi somut g zlemlere dayal kavramlarla a klar d) t mdengelim yanl lanamayan bilgilerin do ru kabul edilmesi gerekti ini savunur e) t mevar m do rulanabilirli i ve s nanabilirli i savunur Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 3 8.

3 N fus say mlar _____ ara t rmalard r. Yanl se ene i i aretleyiniz. a) tan mlay c b) a klay c c) geni lemesine d) nicel e) hi biri 9. T rk K t phanecili i (TK) dergisi y lda d rt say olarak yay mlanmaktad r. Edit r derginin hakemli olmadan nce (1987-1995) yay mlanan say lar ndaki yaz m yanl l klar yla hakemli olduktan sonra (1996-2004) yay mlanan say lar ndaki yaz m yanl l klar n kar la t rmak i in her iki d nemden de derginin rastgele 10 ar say s n se ti. Her say dan da rastgele birbirini izlemeyen be er sayfa se erek sayfa ba na yap lan yaz m yanl say lar n kar la t rd . Bu ara t rmada analiz birimi nedir? a) TK 1987-1995 t m say lar b) TK 1996-2003 t m say lar c) TK 1987-2003 t m say lar d) dergi sayfas e) hi biri 10. A a daki stratejilerden hangisi deneysel ara t rmalarda etki l m nde zellikle yararl d r? a) kontrol grubu b) oklu regresyon c) oklu g stergeler d) k rleme tasar m e) hi biri 11. A a dakilerden hangisi ara t rmac n n deneklere kar ahlaki sorumluluklar ndan birisidir?

4 A) deneklerin mahremiyetinin korunmas b) deneklerin yan lt lmamas c) deneklerin zarar g rmemesi d) deneklerin g venli inin sa lanmas e) hepsi Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 4 12. A a daki c mleler bilimsel y ntemin a amalar n rastgele vermektedir. Do ru s ralamay i aretleyiniz. 1. Ara t rman n planlanmas 2. Hipotezin belirlenmesi 3. Ara t rma probleminin ortaya konmas 4. Ara t rmadan elde edilen bulgular n yorumlanmas 5. Ara t rman n yap lmas a) 1-2-3-4-5 b) 3-2-1-5-4 c) 1-3-2-5-4 d) 2-3-1-5-4 e) hi biri 13. Bir derste derse devam eden rencilerin s navlardan genellikle daha y ksek not ald klar farkedilmi tir. Bu durum birka s mestr g zlendikten sonra, derse devam eden rencilerin genelde daha ba ar l olduklar na karar verilmi tir. Bu ak l y r tme (muhakeme) a a dakilerden hangisine rnektir? a) t mdengelim b) t mevar m c) olas l k d) nedensel e) gerekirci Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 5 British Medical Journal da yay mlanan bir ara t rmada demokratik toplumlarda ya ayan insanlar n bask c rejimlerde ya ayanlara oranla fiziksel olarak daha sa l kl olduklar bulunmu tur (Franco et al.

5 , Effect of democracy on health: ecological study , BMJ, 329, 1421-3, Dec. 2004). Ara t rmac lar zg rl k Evi ( ) adl rg t n her y l d nyadaki b t n lkeleri siyasi haklar ve sivil zg rl kler a s ndan de erlendirerek olu turdu u zg rl k ndeksi nden yararlanm lard r. Ara t rmaya konu olan 170 lkenin (d nya n fusunun %98 i) %45 i zg r , %32 si k smen zg r , %24 ise zg r de il dir. Ara t rma sonu lar na g re demokrasiyle y netilen zg r lkelerde insan ya am bask c rejimlerdekine g re daha uzun, anne ve bebek l m oranlar ise daha d kt r. En sa l ks z insanlar genellikle en bask c rejimler alt nda ya amaktad rlar. Demokrasiyle sa l k aras ndaki ili kinin nedenleri pek a k de ilse de, ara t rmac lar bu sonu lara bakarak toplumlar n siyasi rejimler arac l yla kendilerini organize etme bi imlerinin zenginlik ve kamu sekt r n n b y kl gibi yap sal de i kenlerden daha nemli olabilece i ni ne s rmektedirler. Ara t rmac lara g re demokratik devletler vatanda lar n ihtiya lar n daha iyi anlamakta ve onlara daha iyi bilgiye eri im, kendi kendilerini g lendirme ve toplumsal ebekele me f rsatlar sa lamaktad rlar.

6 Elde edilen bulgular di er ara t rmalarla da do rulan rsa, k resel l ekte ekonomik kaynaklar n e itsiz da l m n n k t etkileriyle (ya am n nispeten daha k sa olmas , anne ve bebek l m oranlar n n y ksekli i) ba edebilmek i in daha fazla demokratikle mek gerekmektedir. A a daki 6 soruyu (14-19) yukar daki ara t rmaya dayanarak yan tlay n z. 14. Y netim bi imiyle sa l k aras ndaki ili ki d zeyi hangi t r ara t rmaya girer? a) anlama, n ara t rma b) tan mlay c c) a klay c d) niteliksel e) niceliksel 15. Bu ara t rmada y netim bi imi a a dakilerden hangisidir? a) de er/ zellik b) ba ms z de i ken c) ba ml de i ken d) analiz birimi e) s n f 16. Siyasi haklar ve sivil zg rl kler artt k a anne ve bebek l m oranlar azal r hipotezi de i kenler aras nda _____ bir ili ki belirtir. a) pozitif b) negatif c) birlikte artan d) birlikte azalan e) hi biri Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 6 17. Siyasi haklar ve sivil zg rl kler artt k a insanlar n ya am s resi uzar, anne ve bebek l m oranlar azal r hipotezinde ka ba ml de i ken vard r?

7 A) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5 18. A a dakilerden hangisi yukar daki ara t rman n ara t rma hipotezi (H1) olamaz? a) Demokrasi artt k a insanlar n ya am s resi uzar b) Demokrasi artt k a anne l m oranlar azal r c) Demokrasi artt k a anne l m oranlar artar d) Demokrasi artt k a bebek l m oranlar azal r e) Demokrasiyle sa l k aras nda bir ili ki yoktur 19. Yukar daki ara t rmada sa l k , ortalama ya am s resi ve anne-bebek l m oranlar hesaba kat larak i letimsel olarak tan mlanm t r. Bu tan mda ortalama ya am s resi, anne ve bebek l m oranlar sa l n farkl _____. a) isimleridir b) ba ml de i kenleridir c) ba ms z de i kenleridir d) g stergeleridir e) analiz birimleridir 20. Bir ara t rmada T rkiye de n fuslu 19 ehirden 17 sinde en az iki sinema salonu bulundu u ortaya kar lm t r. Bu ara t rmada analiz birimi nedir? a) ehirler b) n fuslu ehirler c) sinema salonu olan ehirler d) sinema salonu say s e) hi biri Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 7 21.

8 Eski ehir de ya ayan ve ya lar 11 ile 83 aras nda de i en 1048 denek zerinde yap lan benzeri bir ara t rmada deneklerin %53 HIV vir s n n AIDS li bir ki iyle ayn tuvaleti kullanmaktan, %54 AIDS li bir ki inin elbiselerini giymekten, %45 i sivrisinek s r ndan HIV bula abilece ini d nmektedirler. Deneklerin d rtte biri AIDS in Allah n bir cezas oldu una ve spor yap p iyi beslenilirse AIDS e yakalan lmayaca na , %4 AIDS in T rkleri etkilemeyece ine, yakla k %10 u ne olursa olsun AIDS den etkilenmeyeceklerine inanmaktad rlar (Ayranc , 2005). Bu ara t rmada hangi y ntem kullan lm olabilir? a) tabakal rneklem b) deneysel y ntem c) alan ara t rmas d) de erlendirme ara t rmas e) hi biri 22. rneklem b y kl yle rneklem yan lg s aras nda ne t r bir ili ki vard r? a) ili ki yoktur b) rneklem k kse rneklem yan lg s da k kt r c) rneklem b y kse rneklem yan lg s da b y kt r d) rneklem b y kl artt k a rneklem yan lg s da artar e) rneklem b y kl artt k a rneklem yan lg s da azal r 23.

9 Denence (hypothesis) ve varsay mla (assumption) ilgili a a daki nermelerden hangisi do rudur? a) bo denencenin test edilmesi gereksizdir b) varsay mlar aras ndaki ili kilerin anlaml l k testlerinde t-testinden yararlan l r c) ara t rma sonunda denencenin do rulanmas ya da yanl lanmas s z konusudur d) bir ara t rmadaki varsay mlar n o ara t rmada elde edilen verilerle do rulanmas veya yanl lanmas gereklidir e) hi biri Sosyal Bilimlerde Ara t rma Y ntemleri CEVAPLAR Sayfa 8 24. Hangi merkezi e ilim l s da l m iki e it par aya b ler? a) ortalama b) standart sapma c) mod d) ortanca e) hi biri 25. ntihal s zc n n anlam a a dakilerden hangisidir? a) kopyalama b) a rma c) akademik h rs zl k d) ba kas n n eserini kendine maletme e) hepsi