Geadresseerd aan de Nederlandse Vereniging van ...

1 1 Geadresseerd aan de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) Door: Nienke ter Braak, Marloes Edens, Yvonne Haan en Elke de Leeuw 2 Inhoudsopgave 1. Huidige situatie in ziekenhuizen zonder Voor- en nadelen van de huidige 2. Het doel van een (Reserve) Plaatsing van 3. De betrokken instanties en De spoedeisende De De diagnostische De reguliere Medisch 4. Logistiek: capaciteit, bedbezetting, doorstroming en 5. Personeel en Wie werken er op de AOA?..9 Verantwoordelijkheid op de De 6. Functioneren van huidige AOA s in Zaans Medisch Rode Kruis Ziekenhuis Atrium Medisch Centrum Medisch Centrum Gelderse Vallei Maxima MC 7. Variaties binnen het Onderdelen van het 8.

2 Criteria bij het opzetten van een Spoedopnames binnen 48 uur naar Gemiddelde verblijfsduur op Voordelen van een AOA:..14 Nadelen van een AOA:..14 Bijlage 1, Interview met dhr. H. van Bijlage 2, Interview met dhr. M. 3 Samenvatting Ziekenhuizen moeten productiviteit verhogen en de kosten verlagen. Dit is lastig te realiseren, maar is mogelijk met effectiever werken. Om een ziekenhuis effectiever te laten draaien, kunnen er een aantal dingen in de organisatie worden veranderd. Een mogelijke oplossing die wordt onderzocht en in een aantal ziekenhuizen wordt gebruikt, is de acute opname afdeling (AOA). De AOA is een afdeling waar de stroom acute pati nten wordt gebundeld en gescheiden van de electieve stroom pati nten.

3 Pati nten komen via de Spoedeisende Hulp (SEH) en poliklinieken binnen op de AOA, waar vervolgens snelle diagnostiek plaatsvindt. Doel van de AOA is een hogere productiviteit en kwaliteit van de zorg. In deze beleidsnota worden de voor- en nadelen van de AOA bekeken en belicht. Er wordt gekeken naar wat er nodig is voor het opzetten van een AOA en of de effectiviteit daadwerkelijk beter wordt. Allereerst wordt de situatie van ziekenhuizen zonder AOA bekeken. In deze situatie moeten er bedden worden vrijgehouden voor acute opnames, wat ten koste gaat van de productie. Het komt voor dat een verpleegafdeling vol ligt, waardoor pati nten op een andere afdeling dan de voorkeursafdeling terecht komen. Tevens is er een hogere werkdruk voor verpleging door ongeplande acute opnames.

4 Deze opnames zorgen voor onrust op verpleegafdelingen. Ten tweede wordt er gekeken naar wat een AOA te bieden heeft. Door een AOA kan de bedbezetting van reguliere verpleegafdelingen worden verhoogd en is er minder werkdruk voor verpleging, omdat er geen acute, ongeplande opnames meer zijn. Om een goed beeld te krijgen wordt uitgezocht welke factoren nodig zijn voor het opzetten van een AOA. Hierbij wordt gekeken naar de doelen, betrokken instanties, logistiek, personeel en verantwoordelijkheid. Een AOA is een breed in te vullen begrip en hiervan worden verschillende variaties binnen het opzetplan uitgelicht. Gevonden voordelen van de AOA zijn: verminderde werkdruk voor de verpleging, minder benodigde reservecapaciteit, meer pati nten op voorkeursafdeling, snellere diagnostiek, verkorte ligduur en verbeterde doorstroom van pati nten.

5 Nadelen zijn: meer overdrachtmomenten, qua logistiek moet er veel aangepast worden en personeel moet worden bijgeschoold. Momenteel zijn er zes functionerende AOA s in Nederland, welke kort worden aangestipt om een beeld van de praktijk te krijgen. De cijfers die bekend zijn over het functioneren van de AOA (AMU) in Engeland, laten positieve resultaten zien. De conclusie is dat een AOA een goede oplossing is om de productiviteit te verhogen als het gaat om de acute pati ntenstroom. Toch moet hierbij vermeld worden dat het niet voor elk ziekenhuis geschikt is. Wanneer er geen voordeel uit kan worden gehaald en er niet aan bepaalde randvoorwaarden kan worden voldaan, is het opzetten van een AOA geen optie. Van de zes ziekenhuizen die een AOA hebben gerealiseerd, is er geen enkel ziekenhuis op het plan terug gekomen.

6 Tot dusver komen hier goede resultaten uit. 4 Inleiding Geachte leden van de NVZ, Als onderzoeksbureau zijn wij gevraagd onderzoek te doen naar wat de Acute Opname Afdeling zou kunnen betekenen voor de ziekenhuizen in Nederland. Hierin leest u onze resultaten van dit onderzoek. Al lange tijd wordt er in de media en door de overheid discussie gevoerd over de effectiviteit van de gezondheidszorg. Is het nodig om hier zoveel geld in te steken? Op welke manier kunnen de productie en kwaliteit verbeterd worden, terwijl de kosten moeten worden gedrukt? Ziekenhuizen moeten meer als private onderneming gaan presteren en worden hierdoor genoodzaakt zich te buigen over hun organisatiestructuur. Voor de directie van een ziekenhuis is het goed om te weten waarin hun ziekenhuis goed presteert en welke mogelijke verbeterpunten er zijn.

7 Vergelijken met andere ziekenhuizen is onontkoombaar, maar ook functioneel. Welke vernieuwingen vinden plaats bij andere ziekenhuizen, in de directe omgeving en in het buitenland? Zijn er innovaties die voor ons ziekenhuis een verbetering kunnen betekenen? In dit licht is er de laatste tijd ook steeds meer aandacht ontstaan voor de acute opname afdeling, de AOA. Een afdeling bestemd voor alle pati nten die onverwacht moeten worden opgenomen in het ziekenhuis. Tevens worden op deze manier opnames weggevangen van reguliere verpleegafdelingen. Onder reguliere verpleegafdelingen worden alle verpleegafdelingen verstaan, met uitzondering van de Intensive Care, verloskunde, Coronary Care Unit en de kinderafdeling. Het concept is voornamelijk in Engeland al wijd verspreid, en ook in Nederland zijn ondertussen zes ziekenhuizen die de AOA hebben ge mplementeerd in hun opnamesysteem.

8 Het idee klinkt goed; n afdeling waar de diagnoses van onaangekondigde pati nten worden gesteld, waarna mensen naar huis worden gestuurd of gepland worden opgenomen op de afdeling waar hun verdere behandeling gaat plaatsvinden. Voor de pati nt een snelle diagnose en voor het ziekenhuis een effectief systeem. De vraag die hierbij opkomt, is of de AOA in de praktijk het beoogde doel (verhoging van de productiviteit en de kwaliteit) ook daadwerkelijk behaalt. Het doel van deze nota is om voor u als lid van de NVZ in beeld te brengen hoe de AOA binnen het ziekenhuis kan functioneren en de voor- en nadelen van dit systeem tegen elkaar af te wegen. Hierbij is bewust het financi le aspect en de organisatie die boven de zorgmanager van de AOA zit (Raad van Bestuur, etc.)

9 , weggelaten. Deze keus is gemaakt wegens beperkte tijd voor het schrijven van deze nota en het feit dat er weinig duidelijke cijfers beschikbaar zijn over de mogelijke winst die de AOA oplevert. Desondanks zal deze nota voor u zeker interessant zijn om te lezen, omdat wij ervan uitgaan dat een dergelijke verhoging van de productiviteit, kwaliteit en effici ntie van het ziekenhuis zich vrijwel zeker ook zal uiten in financieel voordeel. In de komende hoofdstukken wordt u informatie verschaft over een aantal aspecten van de AOA. Deze informatie is verkregen door literatuurstudie en interviews, waarvoor wij dhr. H. van Kaam, adviseur en lid van Vreelandgroep Organisatieadviseurs, en dhr. M. Wentzel, manager van de AOA van het Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk, hartelijk willen bedanken.

10 Wij hopen dat deze nota meer helderheid kan verschaffen in de vraag of een acute opname afdeling voor uw ziekenhuis een stap vooruit betekent. Met vriendelijke groet, Elke de Leeuw, Marloes Edens, Nienke ter Braak en Yvonne Haan. 5 1. Huidige situatie in ziekenhuizen zonder AOA In de meeste ziekenhuizen is de AOA nog niet gerealiseerd. In deze ziekenhuizen worden pati nten direct vanaf de spoedeisende hulp op de reguliere verpleegafdelingen opgenomen. De reguliere verpleegafdeling is een klinische verpleegafdeling, vaak gekoppeld aan een specialisme. Meestal bestaat een afdeling uit 20 tot 40 bedden, sterk afhankelijk van de grootte van het ziekenhuis en het betreffende specialisme. De verpleegafdelingen houden voor onverwachte opnames een bepaald aantal bedden op de afdeling vrij en ook de personeelsroosters zijn hierop afgestemd.