Marcus Aurelius Antoninus - arsfloreat.nl

1 Overpeinzingen Marcus Aurelius Antoninus Deze tekst is uitsluitend voor persoonlijk gebruik. Commercieel gebruik is niet toegestaan. Evenmin is het toegestaan de tekst te wijzigen, bewerken, geheel of gedeeltelijk te publiceren, of anderszins te vermenigvuldigen. Toegestaan is het kopi ren van citaten of kleine tekstgedeelten voor studie- en discussiedoeleinden. Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat 1 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) 2 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) Marcus Aurelius Antoninus overpeinzingen de driehoek / amsterdam 3 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) vertaling: stichting school voor filosofie / amsterdam omslagontwerp: rob metz oorspronkelijke titel.

2 Ta eis heauton Copyright 2006 Stichting Ars Floreat, Amsterdam niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, electronische media, of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. no part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm, electronic media, or any other means, without written permission from the publisher. ISBN 90-6030-224-9 4 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) inhoud Woord vooraf bij deze Over Marcus Aurelius Antoninus en zijn Overpeinzingen.

3 10 boek boek boek boek boek boek boek boek boek boek boek boek 5 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) 6 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) Woord vooraf bij deze vertaling Bij het vertalen van deze in een soort dagboek opgetekende overpeinzingen van Keizer Marcus Aurelius Antoninus , komt men onvermijdelijk voor een aantal vragen te staan met betrekking tot het filosofische systeem dat Marcus Aurelius volgde. Dat het hier de sto cijnse filosofie betreft, zal iedereen erkennen, vooral omdat Marcus Aurelius zijn sto cijnse leermeesters en bronnen herhaaldelijk Marcus Aurelius onderscheidt zowel bij de mens als bij de schepping in haar geheel, het bestaan van drie werelden: de wereld van de fysieke belichaming, de wereld van de denkende geest, en tenslotte de wereld van het hart en het intellect.

4 Deze drie werelden worden door de Natuur bijeengehouden. Ook vormt de Natuur van de mens n geheel met de meest subtiele of causale wereld, die van het hart en het intellect, die tevens de Logos, of het Woord behelst (zie ook het Johannes evangelie, hfst. 1). 1 Zie ook: Lievegoed, Eenige termen der Sto sche kennisleer bij Marcus Aurelius Antoninus . Academisch proefschrift. ( Paris, Amsterdam 1924.) 7 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) Het Woord, de Logos, vormt de kern van ieder menselijk wezen. Het is de bron van zijn bestaan en geeft de mens zijn ontelbare mogelijkheden.

5 De Logos is essentieel goed en de Waarheid zelve. Wanneer het woord Logos in de tekst als Rede wordt vertaald, is het dus van groot belang te bedenken dat dit begrip Rede bij de Griekse filosofen een grootsere en diepere betekenis had dan wij er heden ten dage aan plegen toe te kennen. Het begrip Rede had voor hen veel meer de absolute kwaliteit van de Waarheid , het Goede . Dat kan ook niet anders, omdat de werkelijke betekenis van de Logos (de Rede) het Woord is. De Natuur is als het ware de substantie waarin het Woord werkzaam is en dient om de manifestatie van de oneindige variatie in de schepping mogelijk te maken.

6 Tenslotte spreekt Marcus Aurelius regelmatig over het leidend beginsel (h gemonikon) of de gids . Wij hebben dit woord meestal als onderscheidings-vermogen vertaald omdat daarin toch de gids als het leidende element in de mens besloten ligt. De activiteiten van de drie genoemde werelden vallen uiteen in die van de zintuiglijke waarneming (aisth sis), de geestelijke activiteit of gedachtenwereld (fantasia) en de wereld van kennis (dianoia). De overeenkomst van dit systeem met de Vedanta- 8 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) filosofie uit India is frappant. Ook daar gaat men immers uit van een driedeling in de schepping en van het Woord als oorsprong van ieder schepsel, en kent men het leidend beginsel (buddhi) en de nauwe verwevenheid van hart en intellect (chitta) met de Natuur (prakriti).

7 Ook daar onderscheidt men waar-neming, gedachte en kennis. Deze overwegingen hebben een belangrijke rol gespeeld bij het tot stand brengen van deze vertaling, waarbij van de tekstuitgave van Haines gebruik werd gemaakt (The Loeb Classical Library, nr. 58). De vertalers. 9 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) Over Marcus Aurelius Antoninus en zijn Overpeinzingen 1 De engelse schrijver Henry James schreef in het begin van de vorige eeuw naar aanleiding van een bezoek aan Rome het volgende: In de hoofdstad van het Christendom vertegen-woordigt het beeld van een heidense keizer het Christelijk geweten het best.

8 De schrijver doelt op het bronzen ruiterstandbeeld uit de 2e eeuw van Marcus Aurelius Antoninus , dat door Michelangelo op de Piazza del Campidoglio werd geplaatst. Marcus Annius Verus, de toekomstige keizer, werd op 26 april van het jaar 121 na Christus geboren als zoon van de Romeinse edelman Annius Verus. Nadat zijn beide ouders jong stierven, werd hij geadopteerd door zijn grootvader, eveneens Annius Verus genaamd. Verschillende goede leraren zorgden voor zijn opvoeding volgens de richtlijnen van de sto cijnse filosofie. Toen de jonge Annius Verus zeventien jaar was, stierf Keizer Hadrianus en 1 Letterlijk: tot zichzelf.

9 10 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) deze werd opgevolgd door Aurelius Antoninus , wiens vrouw Faustina een tante van Marcus was. Omdat de nieuwe keizer zelf geen zoon had, adopteerde hij zijn jonge neef, veranderde zijn naam in Marcus Aurelius Antoninus , benoemde hem tot zijn opvolger en liet hem trouwen met zijn dochter Faustina. Van zijn zeventiende tot zijn veertigste jaar bestudeerde Marcus de kunst van het regeren en bereidde zich voor op zijn keizerlijke plichten. Hoewel in die jaren het immense rijk van de Pax Romana, dat zich uitstrekte over geheel West- en Zuid-Europa, Klein Azi , Armeni , Syri en Noord-Afrika, onderhouden werd door de keizerlijke administratie, kwam de last van het regeren toch grotendeels neer op de persoon van de keizer zelf.

10 Toen Antoninus in 161 stierf, nam Marcus tegen de wil van de senaat Lucius Verus, de andere geadopteerde zoon van Antoninus , bij zich op de troon en werd Rome voor het eerst geconfronteerd met het schouwspel van twee keizers. Vrijwel onmiddellijk kwam er een einde aan de jarenlange rust in het rijk. Een pestepidemie brak uit, vloedgolven vernielden het graan en veroorzaakten hongersnood, oorlogen braken uit en Marcus , wellicht de meest vredelievende van de keizers, zag zich genoodzaakt om zelf het commando van zijn 11 Copyright 2006 - Stichting Ars Floreat - (Overpeinzingen) troepen op zich te nemen. Tijdens zijn laatste veld-tochten besteedde hij zijn eenzame uren om zijn gedachten tot zichzelf op papier te zetten.