Niveaus in het Nederlandse onderwijs gemeten

1 Niveaus in het Nederlandse onderwijs : een toetsing van de ISLED-ESS schaling Heike Schr der Harry Ganzeboom Vrije Universiteit Amsterdam Het meten van opleidingsniveaus Probleem: geen standaard indeling van opleidingsniveaus Oorzaken: Verschillen in onderwijssystemen tussen landen Verschillen nationale onderwijssystemen over tijd Gevolgen (voor vragenlijsten): Variatie in aantal onderscheiden Niveaus Variatie in precieze vraagstelling Variatie in benamingen Gangbare oplossingen Harmoniseren: bv. International Standard Classification of Education (ISCED). Gebruik van duurmaat: bv. aantal jaren in opleiding Probleem: verlies aan informatie Het Nederlandse onderwijssysteem in de ESS.

2 1 Niet voltooid lager onderwijs 2 Lager onderwijs (LO), Basisschool, Lager speciaal onderwijs 3 Lager Beroepsonderwijs (LBO), Lagere Technische School (LTS), Nijverheidsonderwijs, Huishoudschool, Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (VMBO): basisberoepsgerichte of kaderberoepsgerichte leerweg 4 Middelbaar Algemeen Voortgezet onderwijs (MAVO), (Meer) Uitgebreid Lager onderwijs (MULO, ULO), Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (VMBO): theoretische of gemengde leerweg 5 Kort Middelbaar Beroepsonderwijs (KMBO). 6 Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO), Beroepsopleidende leerweg (BOL), Beroepsbegeleidende leerweg (BBL). 7 MBO-plus voor toegang tot het HBO, korte HBO-opleiding (korter dan 2 jaar).

3 8 Hoger Algemeen Voortgezet onderwijs (HAVO), Vooropleiding, Hoger Beroepsonderwijs (VHBO), Middelbare Meisjesschool (MMS). 9 Voorbereidend Wetenschappelijk onderwijs (VWO), Gymnasium, Atheneum, Hogere Burgerschool (HBS). 10 Hoger Beroepsonderwijs (HBO), Kweekschool, Conservatorium, MO-akten, nieuwe stijl hogescholen 11 Wetenschappelijk onderwijs (WO), Universiteit, Technische/Economische Hogeschool oude stijl 12 Postdoctorale opleiding (leraren- en beroepsopleidingen zoals medici, apotheker). 13 Aio/Oio of andere promotie-opleiding tot graad van doctor Het Nederlandse onderwijssysteem in ISCED. ESS Opleidingsniveau NL N ISCED N. 1 Niet voltooid lager onderwijs 23 0 Not completed primary education 23.

4 2 LO 266 1 Primary or first stage of basic 226. 3 LBO 309. 2 Lower secondary or second stage of basic 572. 4 MULO, MAVO 263. 5 KMBO, VHBO 20. 3 Upper secondary 482. 6 MBO 291. 7 MBO plus, 111 4 Post secondary, non-tertiary 111. 8 MMS, HAVO 87. 3 Upper secondary 171. 9 HBS, VWO 84. 10 HBO 313. 11 WO 121 5 First stage of tertiary 453. 12 Post-doctorale opleidingen 19. 13 Promotieopleidingen 10 6 Upper secondary Second stage of tertiary 10. Een alternatieve oplossing: ISLED. ISLED: International Standard Level of Education = optimale schalingen van opleidingsniveaus Berekend met ESS-data, eerst ronde 1 t/m 3, nu t/m 4. Opleidingscategorieen dusdanig geschaald dat: de indirecte effecten van inputs op outputs via opleiding gemaximaliseerd worden en.

5 De directe effecten van inputs op outputs geminimaliseerd worden Inputvariabelen: Ouderlijke beroepen & opleidingen Outputvariabelen: Beroep respondent & opleiding partner MIMIC-model LO- LO. LBO. MAVO. KMBO. MBO. MBO+. Inputs HAVO Outputs VWO. HBO. WO. Post DR. Calibratie We bereiken vergelijkbaarheid (voor cross-nationaal onderzoek) door te ijken op de duurmaat De optimale schaalwaarden worden vervolgens in een cross-nationale metriek omgezet dmv. Een logistische transformatie: ISLED. ISLED heeft waarden tussen 0 en 100 en geeft een indicatie van wat opleidingsniveaus waard' zijn (in Europa). Measuring and Modelling Level of 8. Education Uitkomsten (vorige keer en nu).

6 Oud (3 rondes ESS) Nieuw (4 rondes ESS) ISLED. LO- LO VMBO MAVO KMBO MBO MBO+ HAVO VWO HBO WO WO+ DR De ISLED-schalingen Probleemstelling Hoe functioneert ISLED-NL wanneer toegepast op nieuwe data? Validatie van de met ESS-data gegenereerde ISLED met andere data (ISSP) International Social Survey Project (2003-2008). Het Nederlandse onderwijssysteem in ESS en ISSP. ESS ISSP ISLED. 1 Niet voltooid lager onderwijs 1 2 Lager (speciaal) onderwijs 1 Lager onderwijs 2 LBO, HHS, LTS, LHNO, LBO, HHS, LTS, VMBO-b, LHNO, 3 2 3 VMBO-b, VMBO-k VBO. 4 MAVO, ULO, MULO, VMBO-t 3 MAVO, ULO, MULO, VMBO-t 4 5 KMBO 6 KMBO , leerlingwezen , BBL-BOL 5 6 MBO, BBL, BOL 7 MBO 6 7 MBO plus, K-HBO 8 8 HAVO, MMS, VHBO 4 HAVO, MMS 7 9 VWO, HBS 5 VWO 9 10 HBO, Kweekschool, MO, Conserv.

7 8 HBO 10 11 WO, TH, EH 9 WO 11 12 Post-doctorale opleidingen 12 13 Promotieopleidingen 13 Conclusies Verandering ten opzichte van gebruikelijke schalingen van onderwijsniveaus zitten met name in relatief lage score van beroepsonderwijs (LBO, MBO). Deze ISLED-NL biedt een significante en substanti le verbetering van meting van onderwijsniveaus in Nederland Duur als meting van onderwijsniveau: meer random meetfout dan kwalificaties meer systematische meetfout dan kwalificaties Niettemin: twee metingen (kwalificaties en duur) is nog beter dan een enkele optimale meting (ISLED). Data en onderzoeksontwerp Zes rondes ISSP (2003-2008), verzameld in drie golven Initi le N: 6585.

8 Uiteindelijke N: 4913. Selectie: Respondenten 25-64 jaar oud FIML (Full Information Maximum Likelihood, Allison) op available cases'. Opleidingsmeting in ISSP-NL. Dubbele meting van opleidingsniveau voor respondent en partner: hoogste kwalificatie opleidingsduur Dit maakt MTMM-model (multiple trait muliple method) mogelijk: identificatie van random meetfouten Identificatie van systematische meetfouten Identificatie via groter SEM model Het meetmodel Twee latente variabelen: opleiding respondent opleiding partner Vier geobserveerde variabelen: duur (respondent & partner) - hoeveel jaar onderwijs na de basisschool hoogst voltooide opleiding (respondent &.)

9 Partner): gemeten in 8 categorie n Iets ingewikkelder: EDDUR, ISCED, ISLED. MTMM model EDU SEDU. EDDUR ISLED SEDDUR SISLED. ESS as a Source of Stratification Data 17. Uitkomsten meetmodellen 1. Duurmetingen hebben een gecorreleerde errorterm, ISLED niet Duur en ISCED zijn slechte metingen: we verliezen 20 respectievelijk 17% van de informatie ISLED is heel goed, maar ook niet perfect: we verliezen 6% van de informatie. Uitkomsten meetmodellen 2. Meetmodellen oud (ESS). Model 1 2 3. EDDUR EDDUR EDDUR, & ISCED & ISLED ISCED. & ISLED. Duration ISCED ISLED Meetmodellen nieuw (ISSP). Model 1 2 3. EDDUR EDDUR EDDUR, & ISCED & ISLED ISCED. & ISLED. Duration ISCED ISLED Uitkomsten meetmodellen 3.

10 ISSP-data: gedetailleerde opleidingsmetingen voor ouders We kunnen ook vader's en moeder's opleiding in ISLED meten dubbele opleidingsmetingen voor respondent en partner We kunnen in deze data gecorreleerde errortermen berekenen Uitkomsten meetmodellen 4. Vader's en moeder's opleiding in ISCED Vader's en moeder's opleiding in ISLED. Model 1 2 3 1 2 3. EDDUR EDDUR EDDUR, ISCED EDDUR EDDUR EDDUR, ISCED. & ISCED & ISLED & ISLED & ISCED & ISLED & ISLED. Niet gecorrigeerd voor systematische meetfout Duration ISCED ISLED Wel gecorrigeerd voor systematische meetfout Duration ISCED ISLED Het volledige SEM-model SEDDUR. FEDU. SEDU SISLED. MEDU. EDDUR. EDU.