OF İSLERDE - isgum.gov.tr

1 OF SLERDE SA LI I VE G VENL Hatice Figen ULUCANa, Serap ZEYREKb a: SG Uzman End stri M h; b: SG Uzman Fizik Yk. M h. Sa l ve G venli i Enstit s M d rl Ankara, 2012 2 NDEK LER NDEK LER .. 2 1 OF S VE ERGONOM .. 3 2 ERGONOM K R SK FAKT RLER .. 4 evresel Fakt rler .. 4 G r lt .. 4 S cakl k, nem ve hava ak m (Termal konfor) .. 6 Ayd nlatma .. 7 Kimyasallar .. 8 Bitkiler .. 9 Fiziksel Fakt rler .. 9 Bina(i yeri yerle im plan ) .. 9 Ekranl ara lar .. 11 Tekrarlanan i ler .. 14 Uygunsuz Duru lar .. 14 Statik Duru .. 15 Psikolojik fakt rler .. 15 al andan kaynaklanan fakt rler .. 15 in yap s ndan kaynaklanan fakt rler.

2 15 letmenin yap s ndan kaynaklanan fakt rler .. 15 3 ERGONOM K R SK FAKT RLER N N KONTROL .. 16 4 OF S HASTALIKLARI .. 16 REFERANSLAR .. 18 EK 1A. Example Risk Assessment for an Office-Based Business .. 19 EK 1B. Ofis letmlerine Y nelik rnek Risk De erlendirmesi .. 23 3 1 OF S VE ERGONOM Ofis, bir i letmeyi veya bir hizmeti y netmek zere organizasyonal faaliyetlerin yap ld aland r. Ergonomi, maksimum i g venli i ve verimlilik sa lamak amac yla, insanlar n anatomik ve bili sel zelliklerinin, al t klar evre ve sistemlerin incelenmesine ve bu eler aras nda maksimum uyumun sa lanmas na y nelik al malar n b t n olarak tan mlanabilir1.

3 Bir di er tan m yla ergonomi, al an ki inin i i, i aletleri ve i evresiyle olan ili kilerini ara t r r. Modern ofisler basit nlemlerle engellenebilecek potansiyel tehlikeler ile doludur. Ergonominin amac ise sakatlanma veya yaralanma riskini en aza indirerek insan v cudundan en y ksek verimi almakt r. al ma ortam ve al kanl klar ile basit ayarlamalar yapmay renmek ki inin rahat n ve verimlili ini b y k l de artt racakt r. Ergonominin risk fakt rleri g z n nde bulundurularak ofislerde i sa l ve g venli i sa lanmaktad r. Ofis sekt r meslek hastal klar ve i kazalar y n nden ele al nmas gereken bir sekt rd r.

4 Ofislerdeki i kazalar n n in aat, metal ve maden sekt r ndeki kazalara oranla daha d k olmas ilginin bu y ne kaymas n azaltmaktad r. Ancak i kazalar n n k k veya b y k olmas de il insan sa l temel al nmas gerekti i i in ofislerde i sa l ve g venli i nlemleri bak m ndan incelenmelidir. zellikle son y llarda ofislerde meydana gelen meslek hastal klar n n artmas bu konunun ehemmiyetini g zler n ne sermektedir. Ergonominin amac ; al anlar n etkinli ini artt rmak Gereksiz ve a r zorlamalardan ka nmak al man n y ntemli bir ekilde d zenlenmesini sa lamak L zumsuz aktiviteleri nlemek nsan-makine- evre uyumunu sa lamakt r.

5 4 2 ERGONOM K R SK FAKT RLER evresel Fakt rler evresel fakt rler al an i in ek bir y k olu turur. performans n n azalmamas , sa l n zarar g rmemesi a s ndan bu fakt rlerin bilinmesi, bu fakt rlerin normal veya a r d zeyde olmalar nda organizman n verece i fizyolojik cevaplar n tan nmas gerekir. G r lt G r lt genel olarak istenmeyen ve rahats z eden ses olarak tan mlan r. Sa l kl bir insan kula 0dB 140dB aras nda bulunan ses iddetine kar duyarl d r. Ayr ca 3000-4000Hz frekans ve 60-90dB ses bas nc aral insan kula n n en duyarl oldu u aral kt r. Ofislerdeki g r lt duyma kayb na sebebiyet verecek kadar fazla de ildir.

6 Ancak end striyel ortamda g r lt sebebiyle duyma kayb s z konusudur. G r lt insan zerinde fizyolojik ve psikolojik olmak zere iki t rl etkide bulunur. G r lt n n Fizyolojik Etkileri: Ofislerdeki g r lt insan sa l na fizyolojik olarak veya duyma kayb na sebebiyet verebilecek b y kl kte ve iddette de ildir. Tablo de g r lt n n fizyolojik etkileri belirtilmi tir. Tablo G r lt n n Fizyolojik Etkileri2 G r lt D zeyi Yer ve Konum 0 dB itme e i i 20 dB Sessiz bir orman 30 dB F s lt ile konu ma 40 dB Sessiz bir oda 50-55 dB ehirde bir b ro 60 dB Kar l kl konu ma 70 dB Dikey matkap 80 dB Y ksek sele konu ma 90 dB Kuvvetlice ba rma 100 dB Dokuma salonlar 110 dB Haval eki , a a i leri 120 dB Bilyeli de irmen 130 dB U aklar n yan 140 dB A r e i i 5 Ofis ortam ndaki g r lt d zeyi ortalama 50-55dB aral ndad r.

7 Ancak ofisin b y kl ne g re bu aral k de i mektedir. Tablo de ofislerin kullan m alan na g re g r lt seviyeleri belirtilmi tir. Tablo Ofislerde G r lt Seviyeleri3 Kullan m alan Kapal pencere Leq (dBA) A k pencere Leq (dBA) Ticari Yap lar B y k ofis 45 55 Toplant salonlar 35 45 B y k daktilo ve bilgisayar odalar 50 60 zel b ro(Uygulamal ) 45 55 Genel b ro (Hesap, yaz b lmeleri) 50 60 Kamu Kurum ve Kurulu lar Ofisler 45 55 Laboratuvarlar 45 55 Toplant salonlar 35 45 Bilgisayar odalar 50 60 G r lt n n Psikolojik Etkileri 4: G r lt ofis ortam n n b y kl ne g re al anlar zerinde psikolojik olarak farkl d zeylerde etki g sterebilir.

8 Ancak al anlar o unlukla konsantrasyon eksikli i, dikkat kapasitesinde zay flama, yorgunluk, uyku bozukluklar ve ge uyuma, sinirli olma, kar l kl anla ma bozukluklar ve alg da azalma gibi ikayetlerle kar la te g r lt n n psikolojik etki d zeyleri belirtilmi tir. Tablo G r lt n n Psikolojik Etki D zeyleri G r lt t r dB Psikolojik Etki Uyku g r lt s 30 Psikolojik belirtiler ( ) nsan sesi 60 Psikolojik belirtiler ( ) Telefon zili 70 Psikolojik belirtiler ( ) alar Saat 80 Psikolojik belirtiler ( ) Tehlikeli b lge 85 Psikolojik belirtiler ( ) 6 G r lt ayr ca5; konu urken ba rma ihtiyac do urabilir, Ki iler aras ndaki ili kilerde olumsuzluklar ve i kazalar n n artmas nda etkin rol oynayabilir.

9 S cakl k, nem ve hava ak m (Termal konfor) al lan yerlerde i hava kalitesinin insanlar n sa l ve verimi ile do rudan ili kisi nedeniyle g n m zde nemi artmaktad r. Bu bak mdan al anlar n g n n en az sekiz saatini ge irdi i ofislerdeki termal konforun sa lanmas son derece nemlidir. ortam s cakl , s l konfor artlar ndan en nemli parametredir. ortam s cakl k ve yaz durumuna g re insanlar n kendilerini rahat hissedecekleri bir d zeyde olmal d r. S cakl k ne ok d k ne de ok y ksek derecelerde olmal d r. Yaz artlar nda i hava s cakl daha ok d s cakl a g re se ilmesine ra men, k aylar nda i ortam tasar m s cakl ortam n kullan m amac ve tipine g re belirlenmektedir.

10 Bir ok insan n rahat olarak al t klar ortam s cakl 20-26 oC ortamdaki nem miktar s l konforu belirleyen di er fakt rd r. Normalin zerindeki nemli ve s cak hava, s k nt veren havad r. D k nemde ise burun, g z ve a zda kuruluk olur ve v cut h zla su kaybetti inden, s k s k su i me ihtiyac hissedilir. ortam ba l nem de erinin %30- 70 aral nda olmas nerilmektedir. Esasen i ortam n s cakl k ve ba l nem de erleri birlikte d n lmesi gerekir. Bundan dolay , s cakl k ve ba l neme g re konfor b lgeleri, yaz ve k durumu i in in de yap lan bir ara t rmaya g re termal konforun sa lanmas i in ofis s s n n en az 26 oC olmas gerekti i saptanm t r.