olorysty Ka i zna Kowanei p r z e w o d ó w o r a z kabli

1 45 Elektroinstalator 10/2009 iSzynoprzewody, kable, przewody, osprz t kablowy Ko l o r y s t yK a i z n a K o w a n i e y , p r z e w o d w o r a z k a b l iKolorystyka przewod w i kabliZasady barwnego znakowania y prze-wod w i kabli w krajach Unii Europejskiej reguluje dokument harmonizacyjny HD 308 S2:2001, dotycz cy identyfikacji y w kablach i przewodach oraz w przewo-dach sznurowych, przyj ty przez Europejski Komitet Normalizacyjny CENELEC 01. 05. 2001 r. Polskim odpowiednikiem jest doku-ment maj cy status Polskiej Normy o nume-rze PN-HD 308 S2:2007, wydany przez Polski Komitet Normalizacyjny w 2007 r. Wymie-niona norma zast puje wcze niej opubliko-wan PN-HD 308 S2:2002 (U).

2 Norma PN-HD 308 S2:2007 dotyczy identyfikacji y sztywnych, elastycznych przewod w i kabli , a tak e przewod w sznurowych, stosowanych na napi cia o warto ciach wyst puj cych w instala-cjach elektrycznych zasilaj cych budynki, jednak nie wy szych ni okre lone innym dokumentem harmonizacyjnym HD 193 Kolorystyka i znakowanie y , przewod w oraz kabli ma istotne znaczenie dla projektowania, wykonawstwa, konserwacji, napraw i modernizacji instalacji elektrycznych. W a ciwa kolorystyka y , przewod w oraz kabli , logiczne i czytelne ich znakowanie umo liwiaj szybszy monta instalacji, skr cenie czasu potrzebnego do wykonania konserwacji, napraw i modernizacji instalacji elektrycznych oraz przyczyniaj si do zwi kszenia bezpiecze stwa podczas wykonywania wymienionych :2003 [1 ].

3 Wymienione napi cia, okre- lone w HD 193 jako napi cia II zakresu, wyst puj w instalacjach elektrycznych r -nych kraj w zasilaj cych gospodarstwa in-dywidualne, obiekty u yteczno ci publicz-nej oraz zak ady przemys owe. Generalnie uregulowania odno nie napi dotycz in-stalacji zasilaj cych budynki o maksymal-nym napi ciu 1000 V i cz stotliwo ci nie przekraczaj cej 60 PN-HD 308 S2:2007 ma zastoso-wanie w przypadkach:n instalacji elektrycznych,n zasilania stacjonarnych lub ruchomych odbiornik w energii elektrycznej,n uk ad w rozdzielczych,n przewod w sznurowych do odbiornik w z norm PN-HD 308 y y prze-wod w oraz kabli wielo y owych powinny by wykonane w kolorystyce barwnej zgod-nie z poni ej zamieszczonymi tablicami1 i 2.

4 W tablicach tych okre lono wymagane bar-wy y w zale no ci od ich liczby. W przy-padku przewod w i kabli 4- i 5- y owych podana jest r wnie wymagana kolejno stosowania okre lonych nie jest wymagana dla przewod w koncentrycznych, y p askich przewod w bez pow oki zewn trznej oraz dla przewod w w izolacji wykonanej z ma-teria u, kt rego w a ciwo ci uniemo liwiaj domieszkowanie odpowiedni barw .Ponadto przewody koncentryczne nie-izolowane, jak: pow oka metalowa, pancerz lub druty y powrotnych, zgodnie z norm PN-HD 308 nie s okre lone jako y przypadku przewod w i kabli jedno- y owych powinna by zachowana nast pu-j ca kolorystyka:n dla przewodu ochronnego: dwubarwna kombinacja kolor w zielonego i te-go (dodatkowe uregulowania dotycz ce identyfikacji przewodu ochronnego pre-cyzuje norma EN 60446),n dla przewodu neutralnego.

5 Barwa fazowe nale y wykonywa w izolacji w kolorze br zowym, czarnym lub niekt rych zastosowaniach dopusz-cza si stosowanie innych , znakowanie y przewod w i kabli o liczbie y wi kszej ni pi W przypadku przewod w o liczbie y wi kszej ni pi producenci stosuj si do uregulowa prawnych obowi zuj cych w swoich krajach. Na przyk ad firma LAPP KABEL w swoim katalogu wydanym po pol-sku powo uje si na norm VDE 0293 308 [2], kt ra te jest powi zana z dokumentem HD 308 S2 3 zawiera nowy kod kolor w dla kabli i przewod w niskonapi ciowych, zgodnie z VDE 0293 308, natomiast w ta-blicy 4 przedstawiono oznaczenia kolor w zgodne z adowo dla przewod w z 3- y a-mi: ochronnego, neutralnego i fazowego podano (w tablicy 3) poprawne, obecnie stosowane oznaczenie: GNYE/BN/BU, co po polsku odpowiada barwom.

6 Zielono- tej/br 1 Kolorystyka kabli i przewod w z y ochronn Liczba y Barwy y y a ochronna y y robocze (czynne)3 Zielono- taNiebieskaBr zowa4 *)Zielono- taBr zowaCzarnaSzara4 Zielono- taNiebieskaBr zowaCzarna5 Zielono- taNiebieskaBr zowaCzarnaSzara*) Tylko w przypadku niekt rych zastosowa Tablica 2 Kolorystyka kabli i przewod w bez y y ochronnejLiczba y Barwy y 2 NiebieskaBr zowa3Br zowaCzarnaSzara3 *)NiebieskaBr zowaCzarna4 NiebieskaBr zowaCzarnaSzara5 NiebieskaBr zowaCzarnaSzaraCzarna*) Tylko w przypadku niekt rych zastosowa 46 Elektroinstalator 10/2009 iSzynoprzewody, kable, przewody, osprz t kablowy Je eli liczba y w przewodzie lub kablu jest wi ksza ni pi , firma LAPP KABEL stosuje nast puj ce oznaczenia.

7 N w przypadku gdy wyst puje y a ochron-na, jest ona znakowana kolorami to-zielonym, a pozosta e y y maj izolacj koloru czarnego i s odpowiednio ponu-merowane,n dla przewod w bez y y ochronnej, y y s odpowiednio ponumerowane, a ich izolacja jest koloru znakowania izolacji y , przewod w oraz pow ok i pokry kablowychObecnie do najbardziej rozpowszech-nionych metod znakowania izolacji y , przewod w oraz pow ok i pokry kablo-wych nale :n metoda z zastosowaniem lasera nadfiole-towego,n metoda termiczna z zastosowaniem g o-wicy znakuj cej symbolami graficznymi,n metoda atramentowa z zastosowaniem drukarki i specjalnego zestawu czcionek,n metoda z zastosowaniem oznacznik w, etykiet, koszulek i z wymienionych metod jako jedyna umo liwia znakowanie cienkich przewod w z cienk izolacj [3].

8 Napisy i informacje umieszczone za pomoc lasera na izolacjach i pokryciach przewod w i ka-bli s praktycznie nie cieralne. Przewody i kable znakowane t metod s stosowane w obszarach wymagaj cych wysokich tech-nologii, jak w produkcji statk w kosmicz-nych i samolot w, nowoczesnego taboru ko-lejowego naziemnego i kolei podziemnych, w przemy le samochodowym i w produkcji nowoczesnych artyku w przeznaczonych na potrzeby 3 VDE 0293 308 (nowy kod kolor w dla kabli i przewod w niskonapi ciowych)1234Nr y yPrzewody z to-zielon y ochronn (oznaczenie: J lub G)Przewody bez to-zielonej y y ochronnej (oznaczenie: O lub X)Kable koncentryczne2-BU / BNBU / BN3 GNYE / BN / BUBN / BK / GYBN / BK / GY3 *)-BU / BN / BKBU / BN / BK4 GNYE / BN / BK / GYBU / BN / BK / GYBU / BN / BK / GY4 *)GNYE / BU / BN / BK5 GNYE / BU / BN / BK / GYBU / BN / BK / GY / BKBU / BN / BK / GY / BK6 i wi cejGNYE / BKz numerowanymi y amiBKz numerowanymi y amiBKz numerowanymi y ami*) Tylko w przypadku niekt rych zastosowa Tablica 4 Kod kolor w zgodnie z IEC 757 KolorStary skr tNowy skr tCzarnyswBKBr zowybrBNCzerwonyrtRDPomara czowyorOG tygeYEZielonygnGNNiebieskiblBUFioletowyv iVTSzarygrGYBia ywsWHR owyrsPKZ oty-GDTurkusowytkTQSrebrny-SR to-zielonygngeGNYEZ nakowanie metod termiczn (rys.

9 1) jest wykonywane w wysokiej temperaturze [4]. G owica znakuj ca z symbolami gra-ficznymi z du si dociska foli nasycon substancj znakuj c do izolacji przewodu lub pow oki kolei metoda atramentowa polega na tym, e drukarka wyposa ona w spe-cjalny zestaw czcionek i wysokiej klasy r -nokolorowe atramenty wykonuje trwa e, odporne na dzia anie trudnych warunk w pogodowych znakowanie izolacji przewo-d w i kabli [5].Ostatnia z wymienionych wy ej metod, ze wzgl du na wyst powanie du ej r no-rodno ci osprz tu do znakowania y , prze-wod w i kabli b dzie szerzej zaprezentowa-na w dalszej cz ci artyku z zastosowaniem oznacznik w, etykiet, koszulek i tabliczekW instalacjach elektrycznych spotykamy oznaczniki jednoznakowe i wieloznakowe [6].

10 Oznaczniki jednoznakowe (rys. 2) s na og wykonane w postaci profilu o kszta cie owal-nym lub tr jk tnym. S one dostarczane w ponacinanych odcinkach umo liwiaj cych atwe odrywanie pojedynczych segment w. Segmenty te zawieraj symbole alfanume-ryczne, s najcz ciej wykonywane w kolorze tym z czarnym, nie cieralnym nadru-kiem. Nadruk jest zabezpieczony metodami chemicznymi przed cieraniem. Oznaczniki jednoznakowe s przeznaczone do samo-dzielnego u o enia znakowania, zgodnego z projektem elektrycznym lub specyfikacj zasilanego urz dzenia czy instalacji. Ponadto powinny by one odporne na dzia anie ognia i wysokich temperatur oraz wykonane z two-rzywa samogasn cego, oznaczniki wieloznakowe (rys.)