TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT …

1 1 SA LIK BAKANLI I T RK YE HALK SA LI I KURUMU T RK YE SA LIKLI BESLENME VE HAREKETL HAYAT PROGRAMI (2013-2017) ANKARA .., 2013 2 1. Bas m : ubat 2010, Ankara, 3500 adet 2. Bas m: Mart 2011, Ankara, 1000 adet 3. Bas m : ..2013 Ankara, 2000 adet ISBN : 978-975-590-311-8 Sa l k Bakanl Yay n No : 773 Bu yay n; Sa l k Bakanl T rkiye Halk Sa l Kurumu Obezite - Diyabet ve Metabolik Hastal klar Daire Ba kanl taraf ndan haz rlanm ve bast r lm t r. Her t rl yay n hakk , Sa l k Bakanl T rkiye Halk Sa l Kurumu na aittir. Kaynak g sterilmeksizin al nt yap lamaz. K smen dahi olsa al namaz o alt lamaz, yay nlanamaz. Al nt yap ld nda kaynak g sterimi T rkiye Sa l kl BESLENME ve Hareketli HAYAT Program Sa l k Bakanl , T rkiye Halk Sa l Kurumu, Yay n No, Ankara, ve Yay n Tarihi eklinde olmal d r. cretsizdir. Parayla sat lamaz.

2 Bask : YAYIN KURULU Dr. Hasan IRMAK T rkiye Halk Sa l Kurumu T ketici ve al an G venli i Ba kan Yard mc s Dr. Mehmet Ali TORUNO LU T rkiye Halk Sa l Kurumu Bula c Hastal klar Kontrol Programlar Ba kan Yard mc s Dr. Nazan YARDIM T rkiye Halk Sa l Kurumu Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastal klar Daire Ba kan Dr. Kanuni KEKL K T rkiye Halk Sa l Kurumu Toplum Sa l Hizmetleri Daire Ba kan 3 T RK YE SA LIKLI BESLENME VE HAREKETL HAYAT PROGRAMININ HAZIRLANMASINA KATKI VEREN KURUM VE KURULU LAR Sa l k Bakanl Hukuk M avirli i Sa l k Hizmetleri Genel M d rl D li kiler ve Avrupa Birli i Genel M d rl Sa l n Geli tirilmesi Genel M d rl T rkiye Halk Sa l Kurumu T rkiye Kamu Hastaneleri Kurumu T rkiye la ve T bbi Cihaz Kurumu Maliye Bakanl Milli E itim Bakanl evre ve ehircilik Bakanl G da, Tar m ve Hayvanc l k Bakanl Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl Orman ve Su leri Bakanl Genel Kurmay Ba kanl (Sa l k Komutanl )

3 T rkiye statistik Kurumu Ba kanl Diyanet leri Ba kanl Gen lik ve Spor Bakanl Radyo ve Televizyon st Kurulu ( zleme ve De erlendirme Dairesi Ba kanl ) Anadolu Ajans Genel M d rl l Sa l k M d rl Adana Valili i, l Sa l k M d rl Afyonkarahisar Valili i, l Sa l k M d rl Ankara Valili i, l Sa l k M d rl Ayd n Valili i, l Sa l k M d rl Bal kesir Valili i, l Sa l k M d rl anakkale Valili i, l Sa l k M d rl orum Valili i, l Sa l k M d rl zmir Valili i, l Sa l k M d rl Kahramanmara Valili i, l Sa l k M d rl K r kkale Valili i, l Sa l k M d rl Sinop Valili i, l Sa l k M d rl U ak Valili i, l Sa l k M d rl Van Valili i, T t n ve Alkol Piyasas D zenleme Kurumu Sosyal G venlik Kurumu (Genel Sa l k Sigortas Genel M d rl , Proje Geli tirme Daire Ba kanl ) Y ksek retim Kurulu Abant zzet Baysal niversitesi Rekt rl Adnan Menderes niversitesi Rekt rl Afyon Kocatepe niversitesi Rekt rl Akdeniz niversitesi Rekt rl Amasya niversitesi Rekt rl Ankara niversitesi Rekt rl , M hendislik Fak ltesi, G da M hendisli i B l m Atat rk niversitesi Rekt rl Bal kesir niversitesi Rekt rl Ba kent niversitesi Rekt rl , Sa l k Bilimleri Fak ltesi.

4 BESLENME ve Diyetetik B l m Celal Bayar niversitesi Rekt rl Cumhuriyet niversitesi Rekt rl anakkale Onsekiz Mart niversitesi Rekt rl 4 ukurova niversitesi Rekt rl Dicle niversitesi Rekt rl Dumlup nar niversitesi Rekt rl D zce niversitesi Rekt rl Erciyes niversitesi Rekt rl Erzincan niversitesi Rekt rl Eski ehir Osmangazi niversitesi Rekt rl F rat niversitesi Rekt rl Gazi Osman Pa a niversitesi Rekt rl Gaziantep niversitesi Rekt rl Giresun niversitesi Rekt rl Hacettepe niversitesi Rekt rl T p Fak ltesi, Halk Sa l Anabilim Dal Sa l k Bilimleri Fak ltesi, BESLENME ve Diyetetik B l m Sa l k Bilimleri Fak ltesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon B l m M hendislik Fak ltesi, G da M hendisli i B l m n n niversitesi Rekt rl stanbul niversitesi Rekt rl Kahramanmara S t mam niversitesi Rekt rl Karadeniz Teknik niversitesi Rekt rl K r kkale niversitesi Rekt rl Marmara niversitesi Rekt rl Mu la niversitesi Rekt rl Orta Do u Teknik niversitesi Rekt rl Sakarya niversitesi Rekt rl Sel uk niversitesi Rekt rl S leyman Demirel niversitesi Rekt rl Trakya niversitesi Rekt rl Ufuk niversitesi Rekt rl U ak niversitesi Rekt rl Yeditepe niversitesi Rekt rl Zonguldak Karaelmas niversitesi Rekt rl T rk Tabipleri Birli i T rkiye Belediyeler Birli i T rkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derne i T rkiye Psikiyatri Derne i T rkiye Halk Sa l Kurumu Derne i T rkiye Diyetisyenler Derne i T rkiye Fizyoterapistler Derne i T rkiye Obezite Ara t rma Derne i T rkiye G da Sanayi verenleri Sendikas T

5 Rkiye G da ve ecek Sanayi Dernekleri Federasyonu T rkiye Milli Pediatri Derne i T rk Hastal klar Uzmanl k Derne i T rk Pediatri Kurumu T rk Kardiyoloji Derne i Halk Sa l Uzmanlar Derne i G da M hendisleri Odas ocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i Ankara Diyabet Derne i T ketici ve evre E itim Vakf 5 T RK YE SA LIKLI BESLENME VE HAREKETL HAYAT PROGRAMININ HAZIRLANMASINA KATKI VERENLER (Soyad na g re alfabetik s ralama yap lm t r) Prof. Dr. M jgan Alika ifo lu stanbul niversitesi Cerrahpa a T p Fak ltesi, ocuk Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal retim yesi Prof. Dr. Nevzat Art k Ankara niversitesi M hendislik Fak ltesi, G da M hendisli i B l m retim yesi Prof. Dr. Perihan Arslan Hacettepe niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi ncekiDekan Prof. Dr. Dilek Aslan Hacettepe niversitesi T p Fak ltesi Halk Sa l AnaBilim Dal retim yesi Prof. Dr. G ksun Ayvaz Gazi niversitesi, T p Fak ltesi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Bilim Dal retim yesi Prof.

6 Dr. Nazif Ba r a k T rkiye Obezite Ara t rma Derne i nceki Ba kan Prof. Dr. G l Baltac Hacettepe niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi,Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon B l m retim yesi Prof. Dr. Murat Ba Ba kent niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi BESLENME ve Diyetetik B l m Ba kan Prof. Dr. Nilg n Ba kal Ankara niversitesi T p Fak ltesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Bilim Dal retim yesi Prof. Dr. Miyase Bayraktar Hacettepe niversitesi T p Fak ltesi, Hastal klar Ana Bilim Dal Endokrinoloji nitesi retim yesi Prof. Dr. Fahri Bayram Erciyes niversitesi T p Fak ltesi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Bilim Dal retim yesi Prof. Dr. Ay e Baysal Hacettepe niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi, BESLENME ve Diyetetik B l m Emekli retim yesi Prof. Dr. Tanju Besler Hacettepe niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi Dekan , BESLENME ve Diyetetik B l m Ba kan Yrd.

7 Do . Dr. Saniye Bilici Gazi niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi, BESLENME ve Diyetetik B l m , retim yesi Dr. Francesco Branca D nya Sa l k rg t Merkezi, BESLENME ve Sa l k B l m Direkt r Prof. Dr. R veyde Bundak ocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i stanbul niversitesi T p Fak ltesi Do . Dr. Turan Buzgan Sa l k Bakanl M ste ar Yard mc s Prof. Dr. Peyami Cinaz ocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i Ba kan Gazi niversitesi T p Fak ltesi Prof. Dr. Ali Co kun Sa l k Bakanl Acil Sa l k Hizmetleri Genel M d r 6 Prof. Dr. Bekir ak r Y ld r m Beyaz t niversitesi, Ankara Atat rk E itim ve Ara t rma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Klinik efi Dr. Dyt. Biriz ak r T rkiye Halk Sa l Kurumu, Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastal klar Daire Ba kanl Dr. Seraceddin om Ankara l Sa l k M d r Prof. Dr. Ahmet orak G lhane Askeri T p Akademisi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Bilim Dal retim yesi Prof.

8 Dr. M beccel Demirkol stanbul niversitesi apa T p Fak ltesi, ocuk Sa l ve Hastal klar Uzman Prof. Dr. Nevin Ergun Hacettepe niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon B l m retim yesi Prof. Dr. Serdar G ler Ankara Numune E itim ve Ara t rma Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Klini i dari ve E itim Sorumlusu Uzm. Dr. Orhan F. G mr k o lu Trabzon Belediye Ba kan , Sa l k Bakanl Eski M ste ar Dr. Dyt. Aylin Hasbay BESLENME ve Diyet Uzman Yrd. Do . Dr. Hasan Irmak T rkiye Halk Sa l Kurumu T ketici ve al an G venli i Ba kan Yard mc s Prof. Dr. Taylan Kabalak Ege niversitesi T p Fak ltesi Dahili T p Bilimleri B l m Hastal klar Ana Bilim Dal retim yesi Dr. Sonja Kahlmeier D nya Sa l k rg t Avrupa B lge Ofisi, Ula t rma ve Sa l k Teknik Y neticisi Yrd. Do . Dr. Kaz m Kara T t n ve Alkol Piyasas D zenleme Kurumu (TAPDK) Prof.

9 Dr. Ayhan Karako Gazi niversitesi T p Fak ltesi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Bilim Dal retim yesi Prof. Dr. H. Fahrettin Kele temur Erciyes niversitesi Rekt r Uzm. G da M h. Cengiz Kesici Sa l k Bakanl Acil Sa l k Hizmetleri Genel M d rl Zehir Dan ma, Takip ve zleme Birimi Sorumlusu Uzm. Dr. Bekir Keskink l T rkiye Halk Sa l Kurumu, Bula c Olmayan Hastal klar, Programlar ve Kanser Ba kan Yard mc s Yavuz Mehmet Konta D nya Sa l k rg t T rkiye lke Ofisi Ba kan Yard mc s Dr. Dyt. zge K kerd nmez G lhane Askeri T p Akademisi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Bilim Dal Prof. Dr. Seyit M. Mercanl gil Hacettepe niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi, BESLENME ve Diyetetik B l m retim yesi 7 Prof. Dr. Hilal zcebe Halk Sa l Uzmanlar Derne i Do . Dr. Mehmet U urlu Ankara Atat rk E itim ve Ara t rma Hastanesi Aile Hekimli i dari ve E itim Sorumlusu Prof.

10 Dr. Serhat nal Hacettepe niversitesi T p Fak ltesi Dekan Prof. Dr. Necdet n var Adana Milletvekili, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastal klar Uzman (Sa l k Bakanl Eski M ste ar ) Prof. Dr. G lden Pekcan Hacettepe niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi, BESLENME ve Diyetetik B l m retim yesi Prof. Dr. Hikmet Pekcan T rkiye Halk Sa l Kurumu Derne i Do . Dr. Yavuz Saniso lu Y ld r m Beyaz t niversitesi Genel Sekreteri Prof. Dr. Nevin anl er Gazi niversitesi Sa l k Bilimleri Fak ltesi Dekan BESLENME ve Diyetetik B l m Ba kan Prof. Dr. Nihat Tosun Sa l k Bakanl M ste ar Dr. Trudy Wijnhoven D nya Sa l k rg t Avrupa B lge Ofisi BESLENME ve Besin G vencesi B lge Dan man Do . Dr. Nazan Yard m T rkiye Halk Sa l Kurumu Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastal klar Daire Ba kan Prof. Dr. Hasan Yetim Erciyes niversitesi M hendislik Fak ltesi, G da M hendisli i B l m retim yesi Prof.