Dış Ticarette Ödeme Yöntemleri - deu.edu.tr

1 Dr. Dilek Seymen D Ticarette deme Y ntemleriYrd. Do .Dr. Dilek Ticarette deme Y ntemlerizPe in demezA k Hesap Y ntemizKonsinyasyonzMal Mukabili demezVesaik Mukabili demezAkreditifPe in deme (cashin advance-cashbeforedelivery)z thalat n n mal hen z teslim almadan mal bedelini birbirini ok iyi tan yan al c ve sat c lar aras nda ger ekle hracat a s ndan en uygun deme y c n n riski al c (ithalat ) n sevki gecikti inde al c paran n kendisinde beklemesi ile kazanabilece i faiz gelirinden mahrum kalacakt hracat a s ndan pe in deme, ihra mallar n retmek haz rlamak ve sevk etmek i in bir n finansman sa c a s ndan pe in demenin avantaj ise pe in deme iskontolar n ny ksekli k Hesap Y ntemi (openaccount)zA k hesap(cari hesap) y ntemi pe in deme y nteminin tersidir. z hracat mal n , bedelini almaks z n pe inen g nderir. Mal bedelinin ne zaman denece i thalat a s ndan en ideal y thalat bazen mallar i piyasas nda satt ktan sonra mal n bedelini c n n riski s n rs zd r, al c n n riski ok iyi tan yan al c ve sat c lar aras nda geli mi , d viz kontrolleri minimize edilmi veya kald r lm piyasalarda uygundur.

2 Z irketlerin yurt d acentave ubelerine yapt klar sat larda tercih edilir. Konsinyasyonve M terek Hesap(consignments-jointaccount)z leri bir tarihte sat lmak zere d al c lara komisyonculara ya da d lkelerdeki ube ve temsilciliklere emaneten mal g nderilmesidir. zSat lmak zere g nderilen mallar teslim alan ilgili ki i veya kurulu lar mal rayi de erinden satarlar komisyon vb giderleri sat gelirinden d erek kalan tutar yetkili banka arac l ile d viz cinsinden ihracat ya ta kesinlik olmamas nedeniyle risk ihracat ya aittir. zKonsinyesat lar n riski nedeniyle, bu at lar k smen garanti alt na alan di er bir sat ekli de uygulanabilir: m terek hesapzBu ekilde yap lan konsinyesat ta, konsinyat rtaraf ndan ihracat ya asgari bir sat fiyat garanti fiyatla sat fiyat aras ndaki fark n giderler d ld kten sonra kalan k sm ihracat ile al c (konsinyat r) aras nda payla l Mukabili deme (cashagainstgoods)z hracat herhangi bir deme yap lmadan veya bir poli e tanzim etmeden mallar ithalat ya g nderir.

3 ZMal bedeli s zle mede belirlenen ileriki bir tarihte veya mallar sat ld ktan sonra ihracat thalat n n ok iyi tan nmas ona g venilmesi veya bir banka garantisi ile g vence sa lanmas gerekir. Vesaik Mukabili deme (cashagainstdocuments-documentarycollect ion)zTicari i lemlerde tahsile verilecek iki t r vesika vard r:1. K ymetli evraklar 2. Ticari ymetli evrak: poli e, senet, ek, deme makbuzu vb. evraklarzTicari evrak: fatura, mallar n sevk belgeleri vb. evrak z hracat mallar g ndererek ithalat zerine bir poli e ekerek sevk etti i mallara ait belgeleri buna ekler. Bu vesikal poli eyi kendi bankas n n arac ile ithalat n n bankas na g nderir. zSat c n n bankaya verece i tahsil emrinde, mal n teslim al nmas n sa layacak belgeler ya g r ld nde denmesi ya da poli enin kabul edilmesi kar l nda e g r ld nde demeli ise, sevk belgeleri ithalat ya ancak demeyi yapt taktirde teslim edilir.

4 Thalat ilgili belgeleri nakliye firmas na ibraz etti inde mallar ticari kabul ise belgeler al c ya, ad na ekilen poli edeki bedeli deyece ine dair kabul al nd ktan sonra teslim edilir. Al c poli enin arkas na kabul edilmi tir yazarak, imzalar. Muhabir banka bunu saklayarak vadesi geldi inde tahsil thalat taraf ndan kabul edilmi bir poli e a k a bir borcun hukuki delilidir. denmemesi durumunda ithalat a s ndan uluslararas piyasada itibar kayb d hracat dememe riskine kar bir bankan n garanti (aval) vermesini talep (letterof credit-L/C)zAkreditif ithalat n n talebine dayanarak bir banka taraf ndan ihracat ya verilen, belirli artlar n yerine getirilmesi ko uluyla satt mal ve hizmetlerin bedelini deyece ini garanti eden bir taahh tt r. zBu artlar genelde mallar n sevk edildi ini g steren vesaikin ibraz d ithalat n n bankas taraf ndan a l ko ullar k atmektubu ad verilen bir belge ile ihracat n n bankas na hracat sevkiyat yap p, akreditifte belirtilen ko ullar yerine getirerek, vesaiki bankaya ibraz etti inde mal bedelini tahsil eder.

5 AKRED T F LEY HRACAT I( LEHDAR ) THALAT I( AKRED T FAM R ) HRACAT I BANKASI( MUHAB RBANKA ) THALAT I BANKASI( AM R BANKA ) Aras Al m Sat m S zle mesi Yap l thalat Taraf ndan, Bankas na, hracat Ad na L/C A mas in Talimat Banka Taraf ndan, Muhabir Bankaya L/C Banka, hracat y hracat , thalat ya Mallar G hracat Vesaiki Bankas na letir, mal bedelini tahsil banka belgeleri, amir bankaya iletir ve demeyi tahsil banka akreditif bedeli dendi inde belgeleri ithalat ya teslim T rlerizKabili R cu(cay labilir) AkreditifzGayri-Kabili R cu(cay lamaz) AkreditifzTeyitsiz AkreditifzTeyitli AkreditifzRotatif (d ner)AkreditifzK rm z artl AkreditifzYe il artl AkreditifzKar l kl Akreditif zDevredilebilir AkreditifzGaranti AkreditifiKabili R cu(cay labilir) Akreditif(RevocableL/C)zAmir banka, ihracat n n nam ve hesab na a t krediyi her an kendi iste i ile iptal bedelinin denece ine dair yap lan fakat al c i in kesin olmayan bir taahh t s z konusudur.

6 ZBu t r akreditif sat c a s ndan g venceli de ptal mektubu sat c n n eline ge medensat c akreditif arlar na uygun olarak y klemeyi yapar ve vesaiki bankaya ibraz ederse banka akreditif bedelini demek durumundad R cu(cay lamaz) Akreditif(IrrevocableL/C)zAkreditifin t m taraflar n onay olmadan, s resinden nce geri al nmas , bozulmas , iptali m mk n de artlar yerine getirildi i taktirde akreditif bedelinin amir bankaca denece i taahh t edilmi c a s ndan g ko ullar nda bu ay r m belirtilmemi se, akreditif kabilir cukabul Akreditif(UnconfirmedL/C)z hracat n n lkesinde bulunan lehdarbankas , amir bankan n deme taahh d n teyit etmeksizin, lehine bir akreditif a ld n ihracat ya bildirir. zAkreditifle ilgili herhangi bir taahh tte bulunmaz. z hbar etti i akreditifin ger ekli ini ve do rulu unu kontrol etmek d nda bir sorumlulu u Akreditif(ComfirmedL/C)zMuhabir banka da akreditifi teyit ederek, mal n bedelinin denece i konusunda ek bir teminat durumda ihracat , yurt d ndaki bankas n n yan nda kendi bankas n n da taahh d n sa lam olur.

7 ZBir bankan n teyidini ekleyerek akreditifi lehdaraihbar etmesi, akreditifi a an bankan n b t n sorumluluklar n n, lehdarbanka taraf ndan da stlenilmesi anlam na gelir. zBu akreditif a an bankan n teyit veren banka taraf ndan kredilendirilmesi demektir. zBankalar genellikle her akreditif i in ayr bir kredi tesis etmeksizin, bunu birbirlerine a t klar kredi tesisi er evesinde de (d nen)Akreditif(RevolvingL/C)zBir k sm veya tamam kullan ld k a, ek bir de i iklik talimat na gerek kalmaks z n ayn artlarla veya ayn tutar i in otomatik olarak yenilenen bir akreditifte yap lacak demeler i in bir s n r belirlenmemesi,gerek al c y gerek akreditifi a an bankay b y k sorumluluk alt na sokaca ndan rotatif akreditif mebla veya s re ile s n rland r a ba l olarak a lan rotatif akreditifte mebla global bir vade i erisinde kullan ld k a d ner. Y k ml l s n rlamak i in toplam mebla n belirlenmesi gerekirzS reye ba l olarak a lan rotatif akreditiflerde, akreditif a l rken bir s re s re i inde ka kez y kleme yap laca ve herbir y kleme i in ne kadarl k deme yap laca saptan r.

8 ZToplam bir tutar zerinden a l p partiler halinde y klemelere ve kullan mlara olanak veren akreditifler rotatif de ildir. Bu akreditifler bir parti mal n belirtilen s re i inde g nderilmemesi halinde (rotatif akreditiften farkl olarak) akreditif h km nden d er ve di er parti mallar n o akreditife dayan larak g nderilmesi m mk n de ildir. K rm z artl Akreditif(RedClauseL/C)zMallar n g nderilmesinden nce lehdara, ihra edece i mallar n sat n al nmas nda, gerekiyorsa i lenmesinde, ambalajlanmas nda, sevk mahalineg nderilmesinde ve nakliye vas tas gelinceye kadar depolanmas nda kullan lmak zere, avans verilmesini veya pe in deme yap lmas n m mk n k lan veya pe in deme ko ulu akreditifin zerine k rm z ile yaz ld i in bu isim verilmi c ve sat c lar n birbirlerini iyi tan d klar , lehdar ng venilir bir firma oldu u, veya al c n n mal temin edece i lkede ube veya temsilcisinin bulundu u hallerde uygulanmaktad il artl Akreditif(GreenClauseL/C)zK rm z artl akreditife benzer ekilde sat c ya pe in deme yap lma olana , bu t r akreditifte pe in deme veya avans, mallar n depoland n g steren ve banka ad na d zenlenmi veya bankaya devredilmi bulunan bir depo makbuzu kar l nda yap l r.

9 ZB ylece banka ithalat n n riskini bir l de azaltmaktad yinede risk tamamen ortadan kalmaz ve nihai sorumluluk al c zerindedir. zPe in demeyi yapan banka lehdar nmallar g ndermemesi veya akreditif artlar na uygun vesaiki ibraz etmemesi durumunda pe in dedi i paray faizi ile birlikte amir bankadan istemek hakk na sahiptir. Amir banka da bu paray akreditif amirinden l kl Akreditif (BacktoBackL/C)zTransit Ticarette , arac vas tas yla yap lan sat larda kullan l Ticarette arac firma, hem ithalat hem de ihracat konumundad firma sat yapaca lkede lehine a lm bulunan akreditifi, teminat g stererek kendisinin ithalat yapaca lke (firma) lehine bir akreditif a abilir. Orijinal akreditif yan nda a lan bu ikinci akreditife kar l k g stermek suretiyle a ld i in kar l kl akreditif l kl akreditifle , orijinal akreditif tamamen ba ms z ikiayr akreditif olup, ayn i ili kisinin birer par as d akreditifin lehdar pozisyonundaki sat c , kar l kl akreditifin a s ndan, orijinal akreditif bir ihracat akreditifi, kar l kl akreditif ithalat l kl akreditifte ikincinin vadesi birinci akreditiften k sa olmal ,zHer iki akreditifin ko ullar birbiri ile uyumlu olmal d Akreditif (TransferableL/C)

10 ZKredi artlar de i tirilmeksizin lehdartaraf ndan akreditiften do an hak ve y k ml l klerin, ikinci bir lehdaradevredilebilmesine olanak sa layan bir akreditif t r d c taraf ndan, a t rd akreditifin konusu olan mallar n lehdardanba ka bir firma taraf ndan g nderilmesine olanak vermek zere devir edilebilir oldu una dair kay t koydurmas durumunda akreditif lehdar taraf ndan ba kas na akreditif yaln z bir kere ilk akreditif talimat ndaki esas ve artlara uygun yap l tutar , vadesi, mal n fiyat , belgelerin ibraz ve mallar n y klenme s resi zerinde k saltma yapmak, sigorta prim oran nda ise uzatma yapmak m mk nd devir yap lan ikinci lehdarhaklar n ba kas na devredilebilmesi i in gayri kabili r cuolmas ve zerinde devredilebilir (transferable) yaz lmas Akreditifi (Stand-byL/C)zBir t r garanti mektubu niteli mal al m sat m ile ilgili olmay p, bir hizmetin yerine getirilmesini garanti alt na almak i in olu ekil a s ndan di erlerine benzemekle birlikte kapsam y n nden farkl d er akreditif t rlerinde belli bir taahh d n yerine getirilmesi sonucunda deme yap ld halde, garanti akreditifinde, akreditif amirinin yapmay taahh t etti i i i yerine getirmemesi durumunda deme yap l t r akreditifte,-yabanc bir lkeye mal satmak zere ihaleye giren sat c n n sat s zle mesinden do an y k ml l klerini yerine getirmemesi halindeal c ya,-yabanc bir lkede taahh t i ine giren bir firman n i veren ileyapt s zle me veya ihale ko ullar na uymamas halinde i verene,-yabanc bir lkeden kredi alan bir firman n borcunu vadesinde dememesi halinde kredi verene demeyi kabul etti i tazminat bedelinin denmesi akreditifia an banka taraf ndan garanti edilir.