Transcription of HMK KAPSAMINDA İDDİA VE SAVUNMANIN …
1 1 HMK KAPSAMINDA DD A VE SAVUNMANIN GEN LET LMES YASA I HASAN CAN A LAYAN 2 NDEK LER A- Giri 6 B- 1086 say l Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu 6 I- Genel Olarak II- Davay De i tirme Yasa n n Sebepleri 6 III- Hangi Hallerin Dava De i tirme Te kil Edece i 7 a- Taraflar n De i tirilmesi 7 b- Netice-i Talebin De i tirilmesi 7 c- Dava Sebebinin De i tirilmesi 8 C- 6100 say l Hukuk Muhakemesi Kanunu 8 I- Genel Olarak 8 a- Davay Geni letme ve De i tirme Yasa 8 1- Davay Geni letme veya De i tirme Yasa na T bi Olan Durumlar 9 aa- Dava Sebeninin (Vak alar n)
2 Geni letilmesi veya De i tirilmesi 9 bb- Talep Sonucunun Geni letilmesi veya De i tirilmesi 9 b- Davay Geni letme veya De i tirme Yasa n n stisnalar _____10 1-Daval n n A k R zas 10 2- n nceleme Duru mas na Taraflardan Birinin Mazeretsiz Olarak Gelmemesi 10 3- Dava Konusunun Devri 10 4- Belirsiz Alacak Davas 12 5- Islah 12 aa- Kapsam ve Say s 12 bb- Islah n Zaman ve ekli 13 cc- Islah Sebebiyle Ortaya kan Yarg lama Giderleri ve Kar Taraf n Zarar n n denmesi 13 dd- Islah n Etkisi 13 ee- Davan n Tamamen Islah 13 ff- K smen Islah 13 3 gg- K t niyetli Islah 14 c- Savunmay Geni letme veya De i tirme Yasa 14 1- Savunmay Geni letme veya De i tirme Yasa na T bi Olan Durumlar 14 2- Savunmay Geni letme veya De i tirme Yasa n n stisnalar 15 D- Sonu 15 4 KAYNAK A Adnan DEYNEKL , Medeni Usul Hukukunda Islah, 1.
3 Bask , stanbul 2013 Ejder YILMAZ, Medeni Yarg lama Hukukunda Islah, 4. Bas , Ankara 2013 Hasan Yavuz ALAGONYA, Medeni Usul Hukuku Esaslar , 2. Bas , stanbul 2001 Mahmut B LGEN, Hukuk Yarg lamas nda Islah, 3. Bask , Ankara 2013 Saim ST NDA , Medeni Yarg lama Hukuku, 7. Bask , stanbul 2000 5 KISALTMALAR c m. : C mle HMK : 6100 say l Hukuk Muhakemeleri Kanunu HUMK : 1086 say l Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu m. : Madde ZPO : Zivilprozessordnung 6 A- Giri Bu al man n kapsam n HMK er evesinde iddia ve savunman n geni letilmesi yasa olu turmakla birlikte, konunun daha iyi anla lmas i in ncelikle 1086 say l Kanun d nemindeki durumdan bahsedilmesi ve konunun bu Kanun d nemindeki uygulamas ile anlat lmas uygun g r lm t r.
4 Bu de erlendirme yap ld ktan sonra ise, 6100 say l HMK kapsam nda konunun a klanmas na ge ilecek, akabinde, iddia ve savunman n geni letilmesi yasa davac ve daval a s ndan ayr ca de erlendirilecek ve yasa n istisnalar anlat lmaya al lacakt r. B- 1086 say l Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu I- Genel Olarak Bu konuda ncelikle 1086 say l Kanun daki durumdan k saca bahsedilecektir. Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu nun 185. Maddesinde, davan n a lmas na bir tak m sonu lar ba lanm t r. T rk hukuk doktrininde davan n a lmas na ba lanan sonu lar iki kategoride inceleniyordu. 1- Maddi Hukuk a s ndan davan n a lmas na ba lanan sonu lar, 2- Usul Hukuku a s ndan davan n a lmas na ba lanan sonu lar.
5 Davan n a lmas na ba lanan sonu lardan biri de, davan n a lmas ndan sonra davac n n, daval n n r zas olmaks z n, davas n geni letmesi ve de i tirilmesi yasa d r. HUMK un 185. maddesine tekab l eden kaynak Neuchatel Usul Kanunu nun 160. maddesinde de talep sonucunun geni letilmesi ve de i tirilmesi daval n n r zas na ba l k l nm t r. HUMK un 185. maddesi mehaz kanunda talep sonucu diye ifade edilen hususu, daha geni bir kavram olan davan n de i tirilmesi ve geni letilmesi kavram ile ifade etmi tir. Davan n de i tirilmesi yasa , davac a s ndan usul kanununun 178. maddesine g re davan n a lma an olan, dava dilek esinin esas defterine kayd an ndan itibaren ba lar.
6 Ancak bu h k m yaz l yarg lama i in ge erli olup s zl yarg lama usul nde Kanun un 182. maddesinin basit yarg lama usul nde Kanun un 511. maddesinin, seri yarg lama usul nde ise Kanun un 502. Maddesinin nazara al nmas gerekir. Mesela, s zl yarg lama usul nde, taraflar iddia ve savunmas n , ilk oturumda tutana a ge irdiyse ve davac ilk oturumda (en ge ilk oturuma kadar) daval n n r zas na gerek olmaks z n iddialar n de i tirebilir. II- Davay De i tirme Yasa n n Sebepleri Dava de i tirme ve geni letme arzusu iki gerek eyle ortaya kabilir: Birincisi; davac bilgi eksikli i veya dikkatsizli i sebebiyle, dava dilek esinde belirtilmesi gereken, zaruri unsurlarda herhangi bir noksanl k vard r ve bunu tamamlamak ister.
7 Davac eksiklik yapm ise, buradaki kusur kendisine aittir ve bunun riskine katlanmas gerekir denilebilir. Bunlar daha sonra istedi i gibi de i tiremez ve geni letemez. kincisi ise; davac davas n davan n ikamesi an na g re tam ve eksiksiz olarak ikame etmi tir. Ancak dava s ras nda, dava ile ilgili baz 7 vak alar meydana gelmi tir. Davac n n bunlar nceden bilmesi ve renmesi m mk n de ildir. Bu vak alar, dava de i tirme kapsam na d hil olmaks z n, davaya d hil etmek istemektedir. Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu nun 185 ve ilgili maddelerinin davac a s ndan ve ayn paralelde 202. maddenin daval a s ndan kabul edilmesinin sebebi, davan n ikamesi ile ba layan yarg lama s recini bir an nce tamamlamak ve s z konusu ihtilaf hukuk hayat ndan kald rmakt r.
8 Bu husus, medeni yarg lama hukukunda, kamu lehine kabul edilen bir yarg lama hedefidir. E er taraflar s n rs z olarak her iddia veya savunmay davaya d hil edebilselerdi, o davan n neticelendirilmesi m mk n olmayacakt . Ancak yarg lamada asli hedef, yarg lama kurallar n n el verdi i l de adli ger e i bulmakt r. Onun i in bu yasa n iyi dengelenmesi gerekir. III- Hangi Hallerin Dava De i tirme Te kil Edece i Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu nun 179 ve di er maddeleri incelendi inde dava dilek esinin, di er bir ifadeyle davan n zaruri unsurlar n n; davan n taraflar , dava sebebi ve netice-i talep oldu unu g r yoruz.
9 Te davan n zaruri unsuru olan bu nden herhangi birinin geni letilmesi veya de i tirilmesi, davan n geni letilmesi ve de i tirilmesi say lacakt r. a- Taraflar n De i tirilmesi Hukuk Usul Muhakemeleri Kanunu na g re, davan n taraflar n n iradi olarak de i tirilmesi istisnas z yasakt r. Hatta taraf n hasm n r zas yla veya slahla de i tirilmesi dahi m mk n de ildir. Davac n n, davas n tamamen slah ederek daval y de i tirip de i tirmeyece i doktrinde tart mal d r. Yarg tay slahla daval n n de i tirilmeyece ini kabul etmektedir. Davac n n dava a arken daval y zenle belirlemek g revi vard r.
10 Daval n n de i mesiyle davan n bir esasl unsuru yok olacakt r. Davac davas n yanl ki iye y neltmi ise, as l daval ya tekrar dava a mal d r. Bunun aksine davac ya slah ile daval y de i tirme imk n n vermek slah kurumunu amac ndan kar r. b- Netice-i Talebin De i tirilmesi Netice-i talep, e itli yollarla de i tirilebilir veya geni letilebilir. Mesela, m ddeabihin art r lmas , talep sonucunun geni letilmesi ve dolay s yla dava de i tirilmesi te kil edecektir. S z konusu ihtimal, genellikle m ddeabihin para olmas halinde s z konusudur. Paradan ba ka bir ey ise, bunun k ymetinin dava dilek esinde belirtilenden farkl olmas dava geni letilmesi kapsam na girmez.
