Huishoudpersoneel - orcasite.be

1 Huishoudpersoneel : door een andere bril bekeken Organisatie voor Clandestiene Arbeidsmigranten vzw Groupe de Recherches Interdisciplinaires sur l'Am rique latine (GRIAL). KOMT OP VOOR WERKNEMERS ZONDER PAPIEREN Universit catholique de Louvain (UCL). Met de steun van de Koning Boudewijnstichting en de Nationale Loterij | 2. Wij bedanken in het bijzonder: Amandine Bach, B atriz Camargo, Rosemary Tyler, Anita Meyer, Father Raymund Gaspar, Yolanda en Carmen, Marcel Cloet, Nele Verbruggen, RESPECT, de vakbonden ABVV en ACV en het Paritair Comit 323, en alle mannen en vrouwen Huishoudpersoneel die ons hun ervaringen hebben verteld, net als de werkgevers die hun idee n met ons hebben willen delen.

2 We bedanken ook de instanties die de tijd hebben genomen om ons te informeren en gegevens op te zoeken. Huishoudpersoneel : Door een andere bril bekeken Brussel, maart 2010. Uitgever en auteur : vzw Gaucheretstraat 164 1000 Brussel (Elke Guti rrez en Sabine Craenen). Foto's : FNV Nederland (cover en p. 12), Adam Borkowski (p. 5), Nikky Tok ( ), Jamie Wilson ( ). Lay-out : Kaligram Ce rapport est aussi disponible en fran ais Alle rechten zijn voorbehouden | 3. Inhoudstafel Inleiding.. 5. ORCA.. 5. Een project over huishoudpersoneelzonder papieren in Belgi .. 6. Over welke cijfers beschikken we ?.. 8. Wat is er terug te vinden in dit rapport ? Een overzicht.. 10. Deel I : Een stand van zaken.

3 12. De huishoudbedienden en hun statuten.. 12. Het Dienstbodenstatuut .. 12. Dienstencheques.. 15. PWA.. 16. Au pairs.. 16. Conclusies .. 18. Aanbevelingen.. 19. Buitenlandse huishoudbediendenen legaal werk in Belgi .. 21. De arbeidskaart B.. 24. Au pair jongeren.. 29. Diplomatiek personeel.. 29. Conclusies .. 31. Aanbevelingen.. 32. Onze focus : Huishoudpersoneel zonder papieren.. 33. De situatie van huishoudsters zonder papieren .. 33. Conclusie .. 34. Aanbeveling .. 35. Bescherming.. 37. Conclusies .. 38. Aanbevelingen.. 39. Waardering van huishoudelijk werk.. 40. Opleidingen.. 40. Ervaringsbewijzen .. 41. Professionele organisaties.. 42. Campagnes.. 42. Conclusies .. 42. | 4. Deel II : Het onderzoek.

4 44. De zoektocht naar de werkgevers .. 45. Het bereiken van de werknemers .. 47. De Filippijnse gemeenschap .. 47. De Braziliaanse gemeenschap .. 47. De Spaanstalige Latijns-Amerikaanse gemeenschap.. 48. Resultaten van onze bevraging en onderzoek .. 49. Vraag en aanbod .. 49. Hoe werkgevers en werknemers elkaar vinden .. 49. De noden van werkgevers onder de loep .. 50. Het takenpakket van de huishoudster.. 51. De vraag naar bepaalde eigenschappen van huishoudsters.. 52. Waarom een halftijdse/voltijdse huishoudster .. 54. Bereidheid om legaal tewerk te stellen.. 55. Kennis over legale mogelijkheden voor de tewerkstelling van huishoudsters.. 55. Commentaar van de werkgevers op bestaande legale systemen en hun voorstellen tot verbetering.

5 56. Zijn werkgevers bereid om hun huishoudster legaal aan te werven ?.. 58. De prijs die werkgevers bereid zijn te betalen .. 59. Conclusie .. 62. Deel III : Naar een nieuw modelvoor tewerkstelling van voltijdshuishoudpersoneel ? Enkele voorwaarden en pistes .. 64. Het sociaal statuut van dienstboden.. 65. Invoeren van een derdepartijsysteem : .. 65. Een correcte waardering voor huishoudelijk werk.. 66. Sensibilisering en responsabilisering van klanten.. 66. Goede afbakening van taken.. 67. Werkvergunningen voor buitenlands Huishoudpersoneel .. 68. Een realistischere toekenning van vergunningen aan buitenlands Huishoudpersoneel .. 68. Vergunningen die geldig zijn voor de volledige sector.

6 69. Een piste voor de tewerkstelling van diplomatiek personeel.. 69. Annex I : Verklarende Woordenlijst.. 71. Annex II : Referenties.. 73. Teksten .. 73. Websites .. 74. Wettelijke referenties.. 74. Annex III : Vragenlijstvoor (kandidaat-) werkgeversvan huisbedienden.. 75. 5. Inleiding ORCA. is een NGO die sinds 2005 operationeel is en als missie heeft om waar mogelijk de rechten van werknemers zonder papieren te verdedigen. is actief op verschillende niveaus : we informeren werknemers en hun begeleiders over hun rechten, hebben een helpdesk waar concrete vragen kunnen worden gesteld, en doen aan beleidswerk. Onze strategie bestaat er vooral uit om andere actoren actief te maken rond de rechten van werknemers zonder papieren.

7 We denken daarbij in de eerste plaats aan de vakbonden, maar ook aan andere sociale organisaties, inspectiediensten, enzovoort. Werknemers zonder papieren zijn buitenlandse werknemers die aan het werk zijn zonder de nodige vergunningen. Vaak, maar niet altijd, werken zij ook in het zwart ; dat betekent dat hun werkgever voor hen geen belastingen of sociale zekerheidsbijdragen betaalt. Meestal, maar niet altijd, hebben zij ook geen verblijfsvergunning. Werknemers zonder papieren hebben in Belgi dezelfde basisrechten als werknemers met papieren, van zodra een arbeidsrelatie kan vastgesteld worden : minimumlonen, een veilige werkomgeving en vergoedingen bij arbeidsongevallen, werktijden en vakantie, regels voor ontslag, enzovoort.

8 Ook verschillende internationale verdragen kennen basisrechten toe aan werknemers zonder papieren, zoals bijvoorbeeld de VN-Conventie voor de Rechten van Alle Arbeidsmigranten en hun Gezinsleden en de ILO-Conventie nummer 1431. In de praktijk worden deze rechten echter nauwelijks gerealiseerd. Dat heeft alles te maken met de precaire status van de werknemers, die bang zijn om opgepakt te worden als ze de autoriteiten zouden contacteren. Bovendien hebben ze geen alternatieven voor hun slechte arbeidssituatie. Misbruik wordt dan ook vaak gewoon geaccepteerd. 1 Belgi heeft helaas, net als de meeste andere West-Europese landen, geen van deze beide conventies geratificeerd. Inleiding | 6. Een project over Huishoudpersoneel zonder papieren in Belgi.

9 It's not just work, we put our hearts into it'. Het is niet enkel werk, we doen het met ons hart'. Filippijnse huishoudster tijdens focus groep zie deel 2. Dankzij fondsen van de Koning Boudewijnstichting kon ORCA begin 2009 starten met de uitvoering van een project over buitenlands Huishoudpersoneel in Belgi . Sinds ORCA operationeel is deden verschillende buitenlandse werknemers die bij priv gezinnen werkten beroep op de helpdesk van ORCA. De meesten van hen waren vrouwen. Vaak klaagden zij over problemen met hun werkgevers. Vrouwen zonder wettig verblijf werken erg vaak als huishoudster omdat weinig andere jobs voor hen toegankelijk zijn. Onder de problemen die ons gemeld werden, keerden er een aantal telkens terug.

10 De werksituatie is vaak erg precair. Vooral huishoudbedienden die voltijds voor n werkgever werken zijn kwetsbaar voor misbruik. Zij hebben over het algemeen een heel nauwe, soms emotionele relatie met hun werkgevers ; ze zijn deel van de familie'. Dat maakt het moeilijk om te onderhandelen over arbeidsomstandigheden. Een deel van de voltijdse huishoudbedienden woont ook bij hun werkgever in, waardoor ze hun leven veel minder autonoom kunnen indelen dan andere werknemers en ze vaak ook meer ge soleerd zijn van de Belgische samenleving. Het dienstenchequesysteem dat in werking trad in 2004 heeft zeker zijn nut bewezen door een groot deel van het huishoudelijk werk legaal te omkaderen. Maar de huishoudbedienden die voltijds of halftijds van n of twee werkgevers afhankelijk zijn bevinden zich nog steeds in een schemerzone.