Via Afrika Lewenswetenskappe

1 Language: AfrikaansVia Afrika LewenswetenskappeGraad 10 , A. Johannes, R. Mhlongo, E. PretoriusGraad 10 OnderwysersgidsVia Afrika LewenswetenskappeVia Afrika verstaan en waardeer jou bydrae as onderwyser en wil jou graag ondersteun. Jy het die belangrikste taak in die onderwys, en ons besef dat jou verantwoordelikhede veel meer as bloot die onderrig van leerinhoude behels. Ons het ons bes gedoen om jou tyd te bespaar en jou lewe te vergemaklik. Ons is trots dat ons jou kan help om hierdie vak suksesvol aan te bied. Hier volg n paar kenmerke van hierdie nuwe reeks: reeks is volgens die Nasionale Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring ( CAPS ) geskryf. Kyk op bladsye 4 -7hoe ons aan die vereistes van CAPS n Moontlike werkskedule is ingesluit. Kyk op bladsye 4-5 hoeveel tyd dit jou kan string begin met n oorsig van wat onderrig word en die hulpbronne wat jy benodig.

2 Kyk op bladsy 34 hoe dit joumet jou beplanning sal is advies oor die voorgestelde pas wat jou sal help om die hele jaar se werk betyds af te handel. Bladsy 38 wys jouhoe dit gedoen gee by elke onderwerp raad oor hoe om konsepte bekend te stel en hoe om leerders met steierwerk voor te bereien te ondersteun. Kyk op bladsy 39 vir n die antwoorde word gegee; jy bespaar dus tyd omdat jy nie die oefeninge self hoef uit te werk nie. Kyk op bladsy 72vir n n CD propvol hulpbronne is ook ingesluit om jou met onderrig en assessering te help. Sien die binnekant van bypassende Leerderboek bevat die volledige inhoud wat jou leerders moet bemeester. Dit is in toeganklike taal geskryf wat dit vir leerders maklik maak om te leer. Die opwindende ontwerp en uitleg van die Leerderboek sal leerders se belangstelling aanwakker, hulle inspireer om te leer en die onderrigtaak vir jou aangenaam wil graag hoor hoe dit met jou onderrig gaan.

3 Stuur jou terugvoer per epos aan ons by of besoek ons onderwysersforum by Suzanne Paulsen, OnderwyserSommige van my grootste belonings is eenvoudig. Byvoorbeeld, as n leerling by die klas uitloop en s : Dankie Juffrou, vir n wonderlike les. Via AfrikaLewenswetenskappeGraad 10 StudiegidsM. Bowie A. Johannes R. Mhlongo E. PretoriusISBN: 978-1-41546-326-0 Via Afrika Lewenswetenskappe graad 10iiInhoudInleiding tot Lewenswetenskappe ..1 String 1 Lewe op molekul re, sellul re en weefselvlak ..7 Oorsig ..7 Onderwerp 1 Die chemie van lewe ..8 Onderwerp 2 Selle: die basiese eenhede van lewe ..25 Onderwerp 3 Seldeling: mitose ..43 Onderwerp 4 Plant- en dierweefsel ..52 Onderwerp 5 Organe ..77 Strand 2 Lewensprosesse by plante en diere ..86 Oorsig ..86 Onderwerp 6 Steun- en vervoerstelsels by plante ..87 Onderwerp 7 Steunstelsels by diere ..105 Onderwerp 8 Vervoerstelsels by soogdiere (mense).

4 126 Strand 3 Omgewingstudies ..146 Oorsig ..146 Onderwerp 9 Biosfeer tot ekostelsels ..147 String 4 Diversiteit, verandering en kontinu teit ..177 Oorsig ..177 Onderwerp 10 Biodiversiteit en klassifikasie ..178 Onderwerp 11 Geskiedenis van die lewe op Aarde ..190 Antwoorde op vrae ..215 Eksamenvraestel 1 en antwoorde ..257 Eksamenvraestel 2 en antwoorde ..270 Via Afrika Lewenswetenskappe graad 101 OnderwerpXXInleiding tot LewenswetenskappeLewenswetenskappe handel oor hoe lewe op die Aarde voorkom: die beginsels van lewe, hulle onderling verwante stelsels en die instandhouding van n stabiele balans van lewe in die biosfeer. Dit skakel met ander vakgebiede byvoorbeeld fisiologie, landbou, aardwetenskappe, fisiese wetenskappe, wiskunde, tegnologie, gemeenskapsgesondheid, geneeskunde, bevolkings- en omgewingstudies, argeologie, antropologie en paleontologie. Die Lewenswetenskappe het n aantal teorie wat probeer om verskynsels en gebeure wat op die Aarde plaasvind, te verduidelik.

5 Modelle word gebruik om te verduidelik hoe prosesse werk en om probleme op te los met behulp van die aanvaarbare basiese re ls (wette) van oorsaak en gevolg wat deur die jare beproef wetenskaplike metodes, instrumente en tegnieke is belangrik vir die ondersoek van verskynsels in die Lewenswetenskappe en word dikwels in ondersoeke en waarnemings gebruik. Dit is wat die studie van Lewenswetenskappe so opwindend maak. Jy kan self Lewenswetenskappe -ondersoeke doen by die skool en tuis om jou eie vrae te studiegids werk met die aktiwiteite, praktiese take en oefeninge wat in die Leerdersboek studiegids help jou om jou begrip van die beginsels van die Lewenswetenskappe te kontroleer, om jou wetenskaplike vaardighede te oefen en om moderne Lewenswetenskappe -probleme en -kwessies op te los met dit wat jy weet. Sodoende berei dit jou voor vir jou klastoetse en jy probeer om die vrae in hierdie studiegids te beantwoord, help dit jou om die tipe vrae wat gevra kan word, te herken.

6 Dit daag jou ook uit om moeilike vrae te oefen, probleme op te los en die kwessies te herken hoe hulle nie net vir jou raak nie, maar ook die lewe rondom jou op die planeet Aarde wat gedurig verander. Via Afrika Lewenswetenskappe graad 1021 Doel van die studie van LewenswetenskappeOm Lewenswetenskappe die beste te verstaan, sal jy vrae moet oefen wat met die volgende geassosieer word:1 Wetenskaplike kennis en begrip2 Wetenskaplike prosesvaardighede (wetenskaplike ondersoeke)3 Begrip van die rolle van wetenskap in die Ken en verstaan wetenskaplike kennisHierdie oogmerk word bereik Verwerwing van kennisIn die proses om kennis te verwerf, moet jy: toegang kry tot inligting in n verskeidenheid bronne sleutelgedagtes selekteer feite herroep konsepte, prosesse, verskynsels, meganismes, beginsels, teorie , wette en modelle in die Lewenswetenskappe Verstaan, begryp, tref verbande tussen idees en konsepte om sin te maak van LewenswetenskappeIn die proses om sin te maak en begrip te kry, moet jy.

7 N konsepsuele raamwerk van wetenskapidees bou kennis organiseer of herorganiseer om nuwe betekenis te kry opsommings skryf vloeikaarte, diagramme en breinkaarte opstel patrone en neigings Pas kennis van Lewenswetenskappe in nuwe en onbekende kontekste toeJy moet in staat wees om: kennis op nuwe en onbekende kontekste toe te pas inligting op n nuwe manier te Ontleed, evalueer en sintetiseer wetenskaplike kennis, konsepte en ideesIn die proses om wetenskap te leer, moet jy in staat wees om: inligting/data te ontleed verwantskappe tussen bestaande kennis en nuwe idees te herken wetenskaplike inligting krities te evalueer aannames te identifiseer inligting te kategoriseer. Via Afrika Lewenswetenskappe graad Ondersoek verskynsels in die LewenswetenskappeHierdie oogmerk word bereik deur n reeks vaardighede wat verband hou met die doen van praktiese werk in Lewenswetenskappe .

8 Jy moet in staat wees om die volgende te Volg instruksies tydens Hanteer toerusting of apparate gebruik laboratoriumtoerusting of ge mproviseerde toerusting op n gepaste manier en Doen waarnemings doen op verskillende maniere verskillende soorte waarnemings en teken dit op: sketse; beskrywings; groepering volgens ooreenkomste en verskille; afmetings; vergelykings van materiale voor en na behandeling; waarneming van resultate; tel en opteken van inligting op n gepaste Teken inligting of data op maak sketse; beskrywings; eenvoudige tabelle; Meet weet wat om te meet, hoe om dit te meet, het n gevoel van die mate van akkuraatheid wat nodig is vir: volume; temperatuur; massa/gewig; tel getalle en maak Interpreteer weet hoe om inligting van een vorm na n ander om te skakel data in tabelle na n gepaste grafiek; doen gepaste eenvoudige berekeninge; ontleed en onttrek inligting uit tabelle en grafieke; pas kennis van teorie toe op praktiese situasies; herken patrone en/of neigings; waardeer die beperkings van eksperimentele prosedures; maak afleidings op grond van Ontwerp of beplan ondersoeke of eksperimente beplan of ontwerp n eenvoudige ondersoek of eksperiment: identifiseer n probleem, formuleer n hipotese; kies apparaat of toerusting en/of materiale; identifiseer veranderlikes; stel maniere voor om veranderlikes te kontroleer; beplan n eksperiment; stel maniere voor om resultate op te teken.

9 Verstaan die behoefte aan replisering en verifi Waardeer en verstaan die geskiedenis, belangrikheid en toepassings van Lewenswetenskappe in die samelewingHierdie oogmerk word bereik Verstaan die geskiedenis en belangrikheid van sekere wetenskaplike ontdekkings ken spesifieke ontdekkings of wetenskaplikes wat met die onderwerpe en inhoud geassosieer Verstaan die verwantskap tussen inheemse kennis en Lewenswetenskappe ken, verstaan en waardeer die verskillende kulturele kontekste waarin inheemse kennisstelsels ontwikkel is, wat deur verskillende w reldsienings vorm gegee is, en wat met moderne wetenskap en tegnologie vergelyk Verstaan die waarde en toepassing van Lewenswetenskappe -kennis in Via Afrika Lewenswetenskappe graad 104nywerheid, ten opsigte van loopbaangeleenthede en in die daaglikse lewe ken, verstaan en waardeer die toepassings en belangrikheid wat kennis van Lewenswetenskappe in verskeie aspekte van die samelewing wat met die onderwerpe en inhoud geassosieer word, Konsepkaarte (grafiese organiseerders) n Grafiese organiseerder of konsepkaart is n nuttige instrument vir opsommings en om te verstaan hoe onderwerpe waarvan geleer word, met mekaar verband hou.

10 Dit stel jou ook in staat om die inligting wat geleer is, in verband te bring met nuwe inligting wat verkry word deur die nodige skakels en assosiasie te jy deur die geassosieerde onderwerpe werk, skep en/of voltooi die konsepkaarte wat verskaf word om n studie-opsomming van die onderwerp of string te en grafiese organiseerders is ook nuttig vir die strukturering van antwoorde op paragraaf- en opsteltipe Formele assesseringstake vir die jaarJy sal die volgende assesseringstake gedurende die jaar moet voltooi: Praktiese ondersoeke Navorsingsopdragte Klastoetse Junie-eksamen November-eksamen Praktiese eksamen in Verstaan assesseringstake en vraeJy moet nie bang wees vir klastoetse, praktiese toetse en ondersoeke en eksamens nie. Voorbereiding vir assesseringstake behels: verstaan wat die taak van jou verlang herken watter soort denke elke vraag toets herken die vraagwoorde en wat hulle alles kan bereik word deur gereelde oefening om in staat te wees om te herken wat n vraag vir jou vra.