Example: bankruptcy

GİRİŞ - yildiz.edu.tr

G R Bir enerji t r n mekanik i e d n t ren makinelere genel olarak motor denir. D n t r len enerji t r ne g re motorlar Is (Termik), Elektrik, N kleer veya Hidrolik olabilmektedirler, As l konumuz oldu undan burada sadece Is (Termik) motorlardan s z edece iz. Bu motorlarda yak tlar n kimyasal enerjisi yanma veya oksidasyon sonucu nce s enerjisine d n r ve bunun sonucunda gazlar n bas nc ve s cakl h zla y kselir ve bu gazlar n geni lemesi ile mekanik i elde edilir. G r ld gibi yak t n kimyasal enerjisi iki kademede mekanik i e d n mektedir.

TARİHÇE Diyebiliriz ki motorların gelişimi ateşli silahların özellikle topun icadı ile başlamıştır. 1600 'lü yıllan sonlarına doğru yakıt olarak barutun kullanılmasına yönelik birçok ciddi

Tags:

  Yildiz

Information

Domain:

Source:

Link to this page:

Please notify us if you found a problem with this document:

Other abuse

Transcription of GİRİŞ - yildiz.edu.tr

1 G R Bir enerji t r n mekanik i e d n t ren makinelere genel olarak motor denir. D n t r len enerji t r ne g re motorlar Is (Termik), Elektrik, N kleer veya Hidrolik olabilmektedirler, As l konumuz oldu undan burada sadece Is (Termik) motorlardan s z edece iz. Bu motorlarda yak tlar n kimyasal enerjisi yanma veya oksidasyon sonucu nce s enerjisine d n r ve bunun sonucunda gazlar n bas nc ve s cakl h zla y kselir ve bu gazlar n geni lemesi ile mekanik i elde edilir. G r ld gibi yak t n kimyasal enerjisi iki kademede mekanik i e d n mektedir.

2 Yanma veya oksidasyon sonucu s enerjisi elde edilir ve s enerjisi mekanik i e d n r. Is enerjisinin elde edili yerine g re Is (Termik) motorlar iki ana gruba ayr l lar. 1. D tan Yanmal Motorlar: Bu tip motorlarda yak t motorun d nda yak lmaktad r. Yani kimiyasal enerjinin s enerjisine d n t r ld yer motorun d ndad r. Bu gruba rnek olarak Pistonlu buhar makinesi ile Buhar t rbinini verebiliriz. Yak t buhar kazan nda yak lmakta ve s enerjisi su buhar na ge mesi sonucunda su buhar n n bas nc ve s cakl artmakta ve bir boru donan m ile buhar makinesine veya buhar t rbinine aktar lmaktad r. Su buhar n n burada geni lemesi ile i elde edilir.

3 2. ten Yanmal Motorlar: Bu tip motorlarda yak t n kimyasal enerjisi motorun (silindirin)i inde s enerjisine d n r. Bu gruba rnek olarak Gaz t rbinlerini, Jet, Otto, Diesel ve Wankel motorlar n g sterebiliriz. Bu motorlarda al ma maddesi olarak direkt bas nc ve s cakl y kselmi olan yanma r nleri kullan lmaktad r. Gaz t rbinlerinde yanma odas nda (h cresinde) elde y ksek bas n ve s cakl ktaki yanma r nlerin potansiyel enerjisi bir meme (l le) yard m ile kinetik enerjiye d n t r l r ve t rbin kanatlar na g nderilir. zel ekillendirilmi olan bu kanatlar yard m ile gazlar n kinetik enerjisi mekanik i e d n r. Gaz t rbinlerinde rotorun hareketi d nme hareketi oldu undan, dengeleme problemi s z konusu de ildir.

4 Bu nedenle ok y ksek devirlerde al abilmektedirler. Bunun yan s ra bu tip motorlarda gazlar n daha iyi geni lemesi ve i enerjinin daha iyi kullan lmas sonucu verim daha iyidir. Yukar da s z edilen st nl klerinin yan nda gaz t rbinlerin nemli eksiklikleri de vard r. rne in, rotorun y ksek devrine ve gazlar n y ksek s cakl na dayanabilmek i in rotor kanatlar n n y ksek kaliteli elikten imal edilmeleri gerekir. Buna ra men k sa s rede a n r ve yenileri ile de i tirilme zorunlulu u do ar. Jet ( tepkili ) motorlar nda yanma odas nda elde edilen y ksek bas n ve s cakl ktaki yanma r nleri bir l leden d ar ya akarken jet (tepki) kuvveti olu ur ve bu kuvvetin etkisi ile ara gazlar n ak y n n n tersine do ru hareket eder.

5 Bu tip motorlarda ok b y k g ler elde edilebilmektedir. Ancak verimlerinin d k olmas da nemli bir dezavantajd r. G n m zde pistonlu i ten yanmal motorlar yayg n bir ekilde kullan lmaktad r. Bu motorlarda yanma sonucu elde edilmi y ksek bas n ve s cakl ktaki gazlar piston y zeyine etki eder ve onun harekete ge irir. Bu gruba dahil olan Otto ve Diesel motorlar nda piston hareketi do rusald r ve krank-biyel mekanizmas yard m ile d nme hareketi elde edilir. Wankel motorlar nda ise piston (rotor) hareketi d neldir. Yukar da k saca s zetti imiz termik motorlar aras nda en fazla uygulama alan bulan i ten yanmal pistonlu motorlard r.

6 Bunun nedeni ise; - Bu motorlar n toplam verimi daha y ksektir. rne in; Diesel motorunun toplam verimi: Buhar makinesinin toplam verimi: Buhar t rbini toplam verimi: Gaz t rbini toplam verimi: mertebelerindedir. - evrimi tek bir g vdede ger ekle ti inden daha kompakt bir yap ya sahiptirler. Kazan, buhar borular , s t c lar gibi ilave d zenlere gereksinimleri yoktur. - Birim g ba na harcanan yak t daha azd r, yani daha ekonomiktirler. - lk harekete ge me ve y kleme s releri di er termik motorlara g re ok k sad r. Bu st nl klerinin yan nda bir ok dezavantajlar da vard r: - Konstr ktif ve teknolojik a dan ok komplike makineler d r. - malat maliyetleri y ksektir.

7 - Y ksek kaliteli yak tlara gereksinim duyarlar. Fakat bilimin ve tekni in geli mesine paralel olarak zelikle son y llarda elektroni in geli mesiyle de motorlar devaml olarak geli mi ler ve halende geli mektedirler. Bu motorlarla pratik olarak en y ksek verimlere ula lm t r. Fakat bu motorun geli imi i in t m olanaklar hen z bitmi de ildir. Daha iyi bir kan m te kili, daha m kemmel bir yanma ile evrim parametrelerinin y kseltilmesi olas d r. Bunun sonucunda daha az yak t harcan m ve y ksek g elde edilecektir. Art gazlar n enerjisinden yararlanarak ekonomikli i artt rmak, devir say lar n n y kseltilmesi sonucunda boyutlar n k lt lmesi, yeni ve daha hafif malzemeler ile yeni alternatif yak tlar n kullan lmas gibi problemler de hala z m beklemektedir TAR H E Diyebiliriz ki motorlar n geli imi ate li silahlar n zellikle topun icad ile ba lam t r.

8 1600 'l y llan sonlar na do ru yak t olarak barutun kullan lmas na y nelik bir ok ciddi al ma yap lm t r. lk olarak yatay bir silindir (namlu) i inde barutun yak lmas ile piston (mermi) y kselmekte ve daha sonra bu piston yer ekimi kuvveti ve atmosfer bas nc n n etkisi ile geri d nerken i al nabilece i fikri ortaya at lm t r. 1678 y l nda Frans z Abbe Jean de HAUTEFEUILLE bu fikri ilk kez somut hale getirecek y ntemini a klam t r. Abbe Jean de HAUTEFEUILLE bir yanma odas nda barutun yak lmas ile olu an bas n l gazlar oda d na att ktan sonra geri kalan havan n (gazlar n) so utulmas sonucu olu acak vakum kuvveti ile su pompalamay nermi tir.

9 Asl nda vakum'un g c daha nceden Evangelista TORICELLI, Blaise PASCAL ve Otto von GUERRICKE ad ndaki bilim adamlar tarafindan a klanm t r. 1673 y l nda Christiaan HUYGENS barut ile yapm oldu u deneysel al malar n yay nlam ve l pound barutun yak lmas ile 3000 pound'luk bir a rl n en az 10 metreye y kseltilebilece ini hesaplamalarla g stermi tir. D nd motorun ematik izimi ekil l'de verilmi tir. ekil 1. Huygens in barut motoru. Burada piston (D), silindir (AB), pencereler (EE) ve pencerelere ba lanan esnek deriden imal edilmi k sa hortumlar (FF) vard r. Barutun yak lmas ile olu an gazlar n genle mesi sonucunda piston silindirin st k sm na ula r ve pencerelerin a lmas ile gazlar hortumlardan ge erek atmosfere at l rlar.

10 B ylece silindir bas nc atmosfer bas nc na d er. Silindir i ersinde kalan gazlar n so utulmas ile vakum olu turulur ve atmosfer bas nc n n etkisi ile de piston a a ya do ru gelirken a rl k (G) kald r larak i yap l r. Fakat bir sonraki evrim i in gerekli olan taze hava ve barut temini nemli bir sorun olmaktad r. HUYGENS ve Denis PAPIN 1680 'de yukar da a klamas yap lan prensibe g re al an ve ilk kez piston-silindir i eren motoru yapm lar bu motora "barut makine" ad n vermi lerdir. Fakat patlaman n kontrol n n zor olmas ve her i periyodundan sonra taze dolgunun (barut-hava) silindire doldurulmas ndaki zorluklar bu motorun geli imini engellemi tir.


Related search queries