TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI - megep.meb.gov.tr

1 M LL E T M BAKANLI I ULA TIRMA H ZMETLER ALANI TEHL KEL MADDE TA IMACILI I 840UH0121 ankara , 2011 Bu mod l, mesleki ve teknik e itim okul/kurumlar nda uygulanan er eve retim Programlar nda yer alan yeterlikleri kazand rmaya y nelik olarak rencilere rehberlik etmek amac yla haz rlanm bireysel renme materyalidir. Mill E itim Bakanl nca cretsiz olarak verilmi tir. PARA LE SATILMAZ. i A IKLAMALAR .. ii G R .. 1 RENME FAAL YET 1 .. 3 1. KARA YOLU TEHL KEL MADDE TA IMACILI I .. 3 Tehlikeli Maddelerin Genel zellikleri .. 5 T rkiye de Mevcut Yasal D zenlemeler Ve Standartlar .. 10 Tehlikeli MADDE S n flar ve zellikleri.

2 13 Tehlike Sembolleri, Tehlikenin Anlam ve Korunma .. 13 Tehlikeli Maddelerin S n fland r lmas .. 15 Tehlikeli Maddelerin Ambalajlanmas Ve Depolanmas .. 26 Ambalajlama Zorunlulu u .. 26 Ambalajs z Ta ma ve Depolama .. 29 Ambalajlama artlar .. 29 Tehlike Etiketleri, aretlendirme, kaz Levhas .. 32 Depolama .. 35 Tehlikeli Maddelerin Y klenmesi Ve Ta nmas .. 35 Tehlikeli Maddelerin Y kleme ve Bo altma Kurallar .. 36 Ta mada Bulundurulmas Gereken Belgeler .. 47 Ara ve Ta ma e itleri .. 55 UYGULAMA FAAL YET .. 60 L ME VE DE ERLEND RME .. 61 RENME FAAL YET 2 .. 65 2. HAVA YOLU TEHL KEL MADDE TA IMACILI I .. 65 Tehlikeli Maddelerin Tan mlanmas .. 65 Havayolu Ta mac l nda Kabul G rmeyen Gizli Tehlikeli Maddeler.

3 68 Tehlikeli Maddelerin Ambalajlanmas ve Depolanmas .. 84 Ambalajlama Zorunlulu u .. 84 Ambalaj Kaplar n n Genel G r n m .. 84 Ambalajlama artlar .. 85 UYGULAMA FAAL YET .. 91 L ME VE DE ERLEND RME .. 92 MOD L DE ERLEND RME .. 95 CEVAP ANAHTARLARI .. 97 KAYNAK A .. 98 NDEK LER ii A IKLAMALARKLAMALAR KOD 840UH0121 ALAN Ula t rma DAL/MESLEK Lojistik MOD L N ADI Tehlikeli MADDE Ta mac l MOD L N TANIMI Kara yolu ve Hava yolu Tehlikeli MADDE Ta mac l i lemleri ile ilgili temel bilgi ve becerilerin kazand r ld renme materyalidir. S RE 40/32 N KO UL 10. s n f tamamlam olmak. YETERL K Tehlikeli MADDE Ta mac l i lemlerini yapmak MOD L N AMACI Genel Ama : Bu mod l ile ofis, depo ve y kleme sahas gibi ortamlarda, bilgisayar, l aletleri, barkod, etiket, faks, yaz c , el terminali, forklift ve elle leme elemanlar gibi donan m ve ara gere leri kullanarak, ADR s zle mesi, uluslar aras anla malar, ISO Kalite Standartlar , IATA, DGR ve ICAO kurallar na uygun ekilde Kara yolu ve Hava yolu Tehlikeli MADDE Ta mac l i lemlerini ger ekle tirebileceksiniz.

4 Ama lar: Ofis, y kleme sahas ve depo ortam nda, bilgisayar, el terminali, forklift, elle leme elemanlar gibi donan m ve ara gere leri kullanarak, ADR s zle mesi ve uluslar aras anla malara uygun ekilde Kara yolu Tehlikeli MADDE Ta mac l i lemlerini yapabileceksiniz. Depo ve u ak y kleme sahas gibi ortamlarda, elle leme elemanlar , bilgisayar, l aletleri, barkod ve etiket gibi donan mlar kullanarak ISO Kalite Standartlar , IATA, DGR ve ICAO kurallar na g re, Hava yolu Tehlikeli MADDE Kargo Ta mac l i lemlerini yapabileceksiniz. E T M RET M ORTAMLARI VE DONANIMLARI letmelerin depo, ofis ve y kleme sahas ortamlar ile bu ortamlarda bulunan el terminali, bilgisayar, telefon, faks, yaz c , l aletleri, barkod, forklift, elle leme elemanlar ve etiket gibi donan m ara lar.

5 A IKLAMALAR iii L ME VE DE ERLEND RME Mod l n i inde yer alan her bir renme faaliyetinden sonra verilen l me ara lar ile kendinizi de erlendireceksiniz. Mod l sonunda ise kazand n z bilgi, beceri ve tav rlar l mek amac yla retmen taraf ndan haz rlanacak l me ara lar ile de erlendirileceksiniz. iv 1 G R Sevgili renci, Tehlikeli MADDE ta mac l denilince lkemizde ilk akla gelen, son d nemde zerinde ok a durulmas n n da nemli bir neden oldu u ADR. H lbuki tehlikeli MADDE ta mac l tabi ki sadece ADR den ibaret de il. ADR sadece bu ta mac l n karayolu boyutu. Nas l ta mac l k kendi aras nda modlara ayr l yor ise; tehlikeli MADDE ta mac l n n da her bir mod i in ge erli ayr kurallar mevcut.

6 ADR d nda denizyolu i in IMDG, havayolu i in DGR, demiryolu i in RID, kanal ta mac l i in ise ADNR ok nemli konvansiyonlar. Ve maalesef; her ne kadar ADR kurallar n n uygulanmas i in bir eyler yap lmaya al lmas , ge kal nm fakat tabi ki olumlu bir geli me ise; di er modlarda uygulanmas gereken kurallara y nelik bir geli me olmamas da bir o kadar d nd r c . Bu mod l sonunda edinece iniz bilgi ve beceriler ile kara yolu ve hava yolu tehlikeli MADDE ta mac l n da uyulmas gereken kurallar, yasal mevzuat, ambalajlama ve y kleme gibi konularda gerekli yeterlikleri kazanacaks n z. G R 2 3 RENME FAAL YET 1 Ofis, y kleme sahas ve depo ortam nda, bilgisayar, el terminali, forklift, elle leme elemanlar gibi donan m ve ara gere leri kullanarak, ADR s zle mesi ve uluslar aras anla malara uygun ekilde Kara yolu Tehlikeli MADDE Ta mac l i lemlerini yapabileceksiniz.

7 ADR s zle mesi hakk nda bilgi edininiz. Tehlikeli maddelerin genel zellikleri hakk nda bilgi edininiz. lkemizde tehlikeli MADDE ta mac l ile ilgili mevcut yasal d zenlemeler hakk nda ara t rma yap n z. Tehlikeli maddelerin ambalaj e itleri ve ambalajlama kurallar hakk nda ara t rma yap n z. Tehlikeli maddelerin y klenmesi ve ta nmas s ras nda uyulmas gereken kurallar hakk nda bilgi edininiz. Bu ara t rmalar yaparken bulabilece iniz resim, katalog, dergi vb. d k manlar s n f ortam na getirerek bilgilerinizi arkada lar n zla payla n z. Ara t rma yaparken evrenizde bulunan lojistik firma ya da nakliye firmalar ile kargo hizmeti veren firmalardan, i letmelerin ilgili b l mlerinden ve y neticilerinden yararlanabilirsiniz.

8 Ayr ca, internet ortam nda bu irketlerin sitelerine girerek gerekli bilgi ve d k manlar elde edebilirsiniz. 1. KARA YOLU TEHL KEL MADDE TA IMACILI I G n m zde tehlikeli maddelerin bir ok sekt rde kullan lmas na ve geli en teknoloji ile birlikte bu kapsamda artan ula t rma faaliyetlerine ba l olarak tehlikeli y klerin yer de i tirmesine olan ihtiya ta ayn oranda artm ve bunun sonucunda ise canl lar ve evre zerinde onar lamaz etkiler b rakan b y k kazalar ve y llarca etkisi silinemeyen kirlilikler ARA TIRMA RENME FAAL YET 1 AMA 4 meydana gelmi tir. retimi ve g nl k hayat s rd rmek i in kullan lan maddelerin yan s ra zellikle geli en kentlerde ve end striyel tesislerde ortaya kan at klar n da yeniden de erlendirilmek, imha edilmek veya depolanmak zere ta nmas , mevcut ta ma i lemlerinin nemini artt rm t r.

9 Bu nedenle lkeler tehlikeli maddelerin ta nmas ile ilgili olarak bir tak m yasal d zenlemeleri hayata ge irmi lerdir. Bu d zenlemelere ba l olarak ba ta karayolu olmak zere demir, deniz ve havayolu ula m modlar nda uyulacak y ntem ve esaslar belirlenmi tir. Resim : Modlara g re tehlikeli MADDE ta mac l n n oranlar Tehlikeli maddeler d nyan n her yerinde ta nmaktad r. Bu ta malar bir ok farkl ta ma modlar ile ger ekle tirilmektedir. Buna g re, bir tehlikeli MADDE karayoluyla ba lar, demiryoluyla limana ta n r, oradan ba ka bir k taya ge erek, havayoluyla ta mas na devam ederek ba ka bir lkeye gidebilir. Ancak bu durum beraberinde sorun getirmektedir. Bu y zden ta malar n d nya ap nda ortak d zenlenmi kanun ve kurallara g re yap lmas zorunludur.

10 Nk ta ma modu veya ge ilen lkenin de i mesi sonucunda her defas nda kurallar n de i mesi ta may zorla t racak ve imkans z hale getirecektir. D nyada t m ta ma t rleri, kanunlar ile uyumla t r lm t r. Bunun i in BM Komisyonu- Committee of Experts on the Transport of Dangerous Goods tavsiye niteli inde kararlar kartmaktad r. Uluslararas Kurulu International Maritime Organization (IMO)- Londra- IMDG-Code- Denizyolu Ta mac l UN Economic Comission for Europe (ECE)- WP-15- Bern-ADR- Karayolu Office Central Transport Internationaux (OCTI)- Bern-RID- Demiryolu 5 International Civil Aviation Organization-Montreal- ICAO-TI- Havayolu International Air Transport Association- Cenevre- IATA-DGR- Havayolu International Atomic Energy Agency-Viyana-IAEA- Radyoaktif Maddelerin Ta nmas Commission Central pour la Navigation du Rhin- Strasburg- ADNR/ADN su yollar Ta mac l Tehlikeli maddelerin ta nmas nda ortaya kabilecek tehlikeleri nleyebilmek i in, ilgililer, ok geni kapsaml kurallar getirmi lerdir.