PET/BT Nedir, Endikasyonları Nelerdir?

1 Klinik Geli im 0 PET/ BT; Pozitron Emisyon Tomografi ve Bilgisayarl Tomografi cihazlar n n birle mesi ile olu an hibrid bir g r nt leme y ntemidir. PET, verilen radyofarmos tik ile v cudun fonksiyonu hakk nda bilgi toplarken, BT v cuttaki normal ve patolojik dokular n anatomik de-tay n vermektedir. Her iki cihaz n birle mesi ile elde edilen veriler, iki cihaz n toplam de il verilerin arp m endikasyonlar olarak en ok kanser tan , evre-leme, yeniden evreleme ve tedavi sonras de i iklikleri g rme ama l kullan l r. Bu ama la kullan mda genelde beyinden pelvis bitimine kadar v cut b l m ekime dahil edilir.

2 Malign melanom ve multipl myelom ile alt ekstremite t m rlerinde beyinden ayak ucuna dek t m v cut ekimi yap l r. PET/BT nin t m v cut uygulamas yap lan onkolojik endikasyonlar d nda iki zel uygula-ma alan daha vard r: Beyin ve kalp. Bu iki organ n de- erlendirilmesinde sadece bu b lgeler ekilir, v cudun di er alanlar ekime al ,2 PET ekimleri esnas nda FDG ad verilen glikozun rad-yoaktif hale getirilmi bir ekli kullan l r. Bu madde has-taya damar yolu ile verilir. Kanser h crelerinin normal h crelerden daha h zl metabolizmaya sahip olmas ne-deniyle FDG, bu h crelerde daha fazla tutulur ve t m r dokusunun yeri g r nt lenebilir.

3 Ancak v cutta t m r h creleri kadar aktif eker kullanan beyin, kalp gibi v cut b lgelerimiz yan nda enfeksiyon ve inflamatuar alanlarda benzer tutulum i in ideal g r nt leme haz rl klar bir g n nce-sinden ba lar. Hastalar n istirahat etmesi ve bol su i mesi nerilir. ekime gelmeden nce 4-6 saatlik a l k mutla-ka gereklidir. eker hastalar n n kan eker d zeyleri nor-male yak n hale getirilmelidir. eker d zeyi 150mg/dl ve daha d k olmal d damardan FDG enjekte edildikten sonra yakla- k 45-60 dakika sakin bir ortamda bekletilir. ekim s -ras nda nce BT daha sonra PET g r nt leri elde olunur ve bu i lem 15-20 dakika kadar s rer.

4 BT ekimi kon-trastl ve standart dozda uygulan rsa iki tetkikin verimi iyi de erlendirme ile belirgin artar. Elde edilen PET ve BT g r nt leri daha sonra i istasyonlar nda incelenerek raporlan r. Beyin ve kalp ama l sadece bu b lgelere yap lan ekimle-rin hem haz rl hem de ekim tekni i ve s resi farkl d r. Beyin ama l PET/BT endikasyonu; beyin t m rlerinde di er y ntemlerle tan konulamayan kitle lezyonlar n n karakterizasyonu, radyasyon nekrozu-rek rren/rezidiv t m r ayr m , kognitif bozukluklar, Alzheimer hastal - n n erken evresinde tan , Alzheimer Hastal tan s n n do rulanmas ve di er demanslardan ay r c tan s nda, cerrahi yap lmas planlanan diren li epilepsi hastalar n-da oda n yerinin belirlenmesi amac yla kullan l r.

5 Kalp i in yap lan PET/BT ise miyokard dokusunun canl l n saptama ama l d r. Miyokard perf zyonu SPECT ile tan koyulamayan veya pheli sonu al nan hastalarda in-farkt dokusunda miyokard canl l n n belirlenmesi ya da revask larizasyon ya da transplant ncesi miyokard canl l n n tayini i in kullan l ok kullan m endikasyonu olan onkoloji olgular nda endikasyonlar ok geni ve ki iden ki iye de i ebilir. Ancak devlet taraf ndan demesi kar lanan genel endi-kasyonlar a a daki gibidir:Tan ama l PET/BT ekimi di er y ntemlerle tespit edilen malignite pheli kitlelerde metabolik karak-terizasyon amac yla kullan l r.

6 Rne in akci erde mevcut 1 santimetre ve daha b y k soliter pulmoner nod l ya da kitlelerde kullan labilir. Kitlenin metabo-lik aktivitesi yan s ra e lik eden di er lezyonlar ( r-ne in lenfadenopati, organ metastazlar ) saptanabilir. PET/BT ayn zamanda invaziv tan sal bir i lem i in, rne in heterojen ve b y k kitlelerde ya da yeri be-lirlenemeyen t m rlerde biyopsi yerinin belirlenmesi i in kullan labilir. Evreleme, kanser tan s alm hastalarda hastal n yayg nl n n belirlenmesini ifade eder. PET/BT ile kanserin v cuttaki da l m n g stermek genellikle hastada kemoterapi (KT) ve/veya radyoterapi (RT) tedavilerine ba lanmam olmas gereklidir.

7 Evreleme ama l PET/BT endikasyonu olan ve RT uygulanmas d n len t m t m rlerde ayn zamanda RT planla-ma endikasyonu ile de PET/BT uygulanabilir. Yeniden evreleme, kanserin ilk tedaviden sonraki takip a amas nda herhangi bir n ks (rek rrens) saptanmas veya rek rrens lehine bulgular olmas durumunda ba ka metastazlar n olup olmad n Nedir, Endikasyonlar Nelerdir? Recep SAVA Ege niversitesi T p Fak ltesi Radyoloji Anabilim Dal , zel Sa l k Hastanesi, zmirKlinik Geli im ara t rmaya ya da hastal n yayg nl n g stermeye y nelik bir ifadedir. PET/BT ile yeniden evreleme yapmak i in ya di er g r nt leme y ntemleri ile re-k rrens veya rezid el kitle g sterilmesi, ya da t m r belirte lerinde rezid el veya rek rrens hastal k d - nd recek l tlerde y kselme tespit edilmesi ya-n s ra rek rrens ve/veya metastaz potansiyeli y ksek olan orta-y ksek dereceli malign melanomlarda ilk 3 ( ) y l ve y ksek grade li non-Hodgkin lenfoma-larda ilk 2 (iki)

8 Y l takipte y lda bir kez olmak zere rek rrens/metastaz kontrol ama l rutin PET/BT en-dikasyonu yan t n de erlendirilmesi, KT veya RT nin tamamlanmas ndan sonra t m r n verdi i yan t ara t rmaya y nelik bir ifadedir. Bu ama la PET/BT endikasyonu konmas i in kemoterapi tamamlan-d ktan sonra en erken iki hafta, radyoterapi tamam-land ktan sonra ise en erken ay ge mi olmas belirlenmesi, sadece KT ile tedavi edilen ve alternatif KT protokolleri uygulanabilecek kanserlerde, t m r n uygulanan KT protokol ne erken d nemde verdi i yan t ara t rmaya y nelik bir uygulamad r.

9 Bu ama la PET uygulanabilmesi i in tedaviye ba lanmadan nce PET ile evreleme al -mas n n da yap lm olmas endikasyonlar yukar daki endikasyonlarla s n rl de ildir. rne in tedavi edilemeyen y ksek ate olgular nda oda n yerinin belirlenmesi, vask lit sendromlar nda tutulan damar n yerinin ve aktivasyon kriterinin belirlenmesi, aterosklerotik plaklar n zellikle vulnerable plaklar n yerinin ve varl n n tespiti, parane-oplastik sendromlar ve ailede y ksek kanser riski olan olgularda erken tan i in tarama ama l kullan labilir. kullan m endikasyonlar deneyimler artt k a daha da artacakt de erlendirirken baz fizyolojik olaylar n da FDG tutabilece i ak lda tutulmal ve de erlendirme ona g re yap lmal d r.

10 Beyin, kalp, tonsil dokusu, t kr k bezleri, ekum gibi v cudun baz b lgelerinde kendine has FDG tutulumu ve b brekler, reter ile mesanede de at l m nedeniyle fizyolojik tutulum g zlenir. Normal ve patolojik dokular n radyon klid tutulumlar aras ndaki fark de erlendirmenin e itli metodlar vard r. nce g rsel (kalitatif) de erlendirme yap l r, ard ndan semi-kantitatif de erlendirmeye ge ilir. G zle de erlendir-mede; geri plan ve evre doku aktivitesine g re artm tutulum g steren odaklar de erlendirilir. Semikantitatif de erlendirme ise aktivitenin mevcut oldu u alanda, standart tutulum de eri (SUV) (standart uptake value) l lmesidir.