Richtlijn Diagnostiek en behandeling van COPD …

1 Richtlijn Diagnostiek en behandeling van COPD. Actualisatie maart 2010. 5. INITIATIEF VOOR DE NIET-MEDICAMENTEUZE behandeling VAN COPD: Stichting Ketenkwaliteit COPD (SKK), thans Long Alliantie Nederland (LAN). Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT). Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). 10 COPD en Astma Huisartsen Advies Groep (CAHAG). IN SAMENWERKING MET: Centre for Quality of Care Research (WOK). Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie 15 Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT). Landelijke Vereniging Wijkverpleegkundigen Nederlands Huisartsen Genootschap Nederlands instituut voor Psychologen 20 Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde Nederlandse Vereniging voor Revalidatie en Physische Geneeskunde Nederlandse Vereniging van Dietisten Nederlandse Vereniging van Longverpleegkundigen 25 INITIATIEF VOOR DE MEDICAMENTEUZE behandeling VAN COPD: Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT).

2 DEELNEMENDE VERENIGINGEN EN INSTANTIES: Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose 30 Nederlands Huisartsen Genootschap Wetenschappelijk Instituut Nederlandse Apothekers (WINAp). ORGANISATIE: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. 35. FINANCIERING: Deze Richtlijn is tot stand gekomen met financi le steun van het Astma Fonds /de Stichting Ketenkwaliteit COPD (thans Long Alliantie Nederland) en de Orde van Medisch Specialisten in het kader van het programma 'Evidence-Based Richtlijn Ontwikkeling (EBRO)'. 40. Alle rechten voorbehouden. CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG. Conceptrichtlijn Ketenzorg COPD Utrecht: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. Organisatie: Astma Fonds, NVALT, NHG-CAHAG, CBO. 5 Copyright 2010. Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO. Postbus 20064. 3502 LB Utrecht Tel: 030-2843920.

3 10 Fax: 030-2943644. E-mail: Internet: 15 De tekst uit deze publicatie mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopie n of enige andere manier, echter uitsluitend na voorafgaande toestemming van de uitgever. Toestemming voor gebruik van tekst(gedeelten) kunt u schriftelijk of per e-mail en uitsluitend bij de copyrighthouder aanvragen. Adres en emailadres: zie boven. 20. Het Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, gevestigd in Utrecht, heeft tot doel individuele beroepsbeoefenaren, hun beroepsverenigingen en zorginstellingen te ondersteunen bij het verbeteren van de pati ntenzorg. Het CBO biedt via programma's en projecten ondersteuning en begeleiding bij systematisch en gestructureerd meten, verbeteren en borgen van kwaliteit van 25 de pati ntenzorg.

4 De Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) stelt zich ten doel de bevordering van de studie van longziekten en tuberculose in de meest uitgebreide zin, de behartiging van de geneeskundige belangen op dit gebied, alsmede de behartiging van de 30 maatschappelijke belangen van de leden. De vereniging tracht haar doel te bereiken: a. door de gedachtewisseling tussen - en het onderling verkeer van haar leden te bevorderen: b. door het houden van bijeenkomsten;. c. door het in leven roepen van ge igende commissies en werkgroepen;. d. door openbaarheid te geven aan wetenschappelijk onderzoek en aan de uitkomsten der 35 ervaring op het gebied van longziekten en tuberculose;. e. door samenwerking met andere verenigingen en organisaties;. f. door naar buiten te treden ter behartiging van de belangen van de longartsen in het algemeen of van bepaalde groepen van longartsen.

5 G. door al die wettige middelen, die voor het bereiken van haar doel bevorderlijk zijn. 40. Het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is de wetenschappelijke vereniging van huisartsen. Het NHG heeft als doel het bevorderen van de wetenschappelijk onderbouwde beroepsuitoefening. Dit wordt gedaan onder meer door kennis uit onderzoek toepasbaar te maken in de huisartsenpraktijk. Voor dit doel ontwikkelt het NHG onder andere standaarden, standpunten, 45 samenwerkingsafspraken, richtlijnen en pati nteninformatiemateriaal. INHOUDSOPGAVE. Samenstelling van de richtlijncommissie niet medicamenteuze 1 Samenstelling van de richtlijncommissie medicamenteuze 3 5 Samenstelling van de werkgroep herziening Richtlijn .. 4 Algemene inleiding .. 5 Hoofdstuk 1 Opsporing, Diagnostiek en 21 Prevalentie en 21 22 10 Diagnostiek .. 25 Follow up .. 31 Zorgorganisatie en verwijsbeleid.

6 32 Hoofdstuk 2 Pati ntenvoorlichting en 39. Voorlichting- en zelfmanagementprogramma' 41 15 Zorgorganisatie .. 45 Hoofdstuk 3 Stoppen met roken .. 49 Stoppen met roken interventies bij COPD pati 52 Zorgorganisatie .. 68 Hoofdstuk 4 Optimaliseren lichamelijk prestatievermogen .. 73 20 Trainingsvormen .. 74 80 Trainingsfrequentie .. 82 Trainingsduur .. 82 Zuurstof bij training .. 85 25 86 Hoofdstuk 5 Ademhalingsoefeningen .. 92 Verminderen van 92 Verbeteren van de 100 Zorgorganisatie en verwijsbeleid .. 107 30 Hoofdstuk 6 Voeding .. 110 Prevalentie en prognose van verminderde voedingstoestand bij COPD .. 110 Diagnostiek .. 112 Zorgorganisatie .. 114 114 35 Overgewicht bij COPD .. 119 Zorgorganisatie en verwijsbeleid .. 119 Hoofdstuk 7 Psychosociale ondersteuning en 124 Consequenties van COPD op kwaliteit van leven en prevalentie van psychosociale 124 40 Psychosociale ondersteuning en behandeling van COPD pati nten.

7 130 Zorgorganisatie en verwijsbeleid .. 135 Hoofdstuk 8 COPD en 139 COPD en beroepsmatige blootstelling .. 139 Invloed van COPD op arbeidsparticipatie, inkomenspositie en arbeidsongeschiktheid en hiermee gepaard gaande maatschappelijke kosten .. 142 Arbeidsgerelateerde interventies bij COPD .. 145 5 Zorgorganisatie en verwijsbeleid .. 152 Hoofdstuk 9 158. Diagnostiek .. 158 Zuurstoftherapie bij persisterende hypoxemie .. 159 Zuurstoftherapie bij hypoxie tijdens COPD exacerbaties .. 160 10 Zuurstoftherapie bij nachtelijke 161 Zuurstoftherapie bij desaturaties tijdens inspanning .. 162 Zorgorganisatie en verwijsbeleid .. 163 Hoofdstuk 10 Niet-invasieve ademhalingsondersteuning .. 165 Hoofdstuk 11 Longvolume reductie 168 15 Hoofdstuk 12 171 Hoofdstuk 13 173 Zorgorganisatie .. 175 Hoofdstuk 14 Longrevalidatie .. 177. Effectiviteit van multicomponent longrevalidatie.

8 180 20 Welke pati nten komen in aanmerking voor longrevalidatie? .. 183 Diagnostiek voor longrevalidatie .. 187 Setting .. 190 194 Effectparameters .. 197 25 Zorgorganisatie .. 200 Hoofdstuk 15 Medicamenteuze therapie van 214. GOLD-stadium en gezondheidstoestand (health status) .. 214 Kortwerkende luchtwegverwijders vergeleken met 215 Langwerkende luchtwegverwijders vergeleken met 218 30 Kort- en langwerkende luchtwegverwijders monotherapie: onderlinge vergelijkingen 222 Kort- en langwerkende luchtwegverwijders: combinatietherapie .. 228 Bijwerkingen kort- en langwerkende 231 Inhalatiecorticostero den als 234 Osteoporose en inhalatiecorticostero den bij 238 35 Combinatie van ICS en 238 Mucolytica en 242 Theofylline .. 243 Orale corticostero den .. 246 Antibiotica als onderhoudsbehandeling .. 247 40 248 Ademstimulantia .. 250 Hoofdstuk 16 Medicamenteuze behandeling van een exacerbatie.

9 254. Wat wordt verstaan onder een exacerbatie? .. 254 Luchtwegverwijders bij een exacerbatie COPD .. 255 Orale (en parenterale) corticostero den bij een exacerbatie 256 Antibiotica bij een exacerbatie COPD .. 259 Combinatie corticostero den en antibiotica bij een exacerbatie COPD .. 262 Inhalatiecorticostero den bij een exacerbatie 263 5 Theofylline bij een exacerbatie 265 Toedieningsvormen bij een exacerbatie .. 266 Hoofdstuk 17 Farmacologische ondersteuning bij stoppen met 270 Nicotinevervangende middelen (NVM).. 270 275 10 278 Varenicline .. 281 Andere farmacotherapeutische middelen: clonidine .. 283 Alternatieve therapie n .. 283 Rol van apothekers .. 283 15 Voorkeuren van rokers .. 284 Conclusie: kiezen uit farmacologische middelen .. 284 Hoofdstuk 18 Medicatie bij eindstadium 287 Hoofdstuk 19 Alternatieve medicatie .. 291 Hoofdstuk 20 Organisatie van de zorg.

10 292 20 Bijlage 1. Regionale organisatie van Ketenkwaliteit COPD .. 297 Bijlage 2. Doseringen en contra-indicaties van de farmacologische behandeling van tabaksverslaving314 Bijlage 3. Evidencetabellen .. 320 bijlage 4. Gebruikte 362 bijlage 5. Overzicht belangenverklaringen 364 25 bijlage 6. Beschrijving 365 SAMENSTELLING VAN DE RICHTLIJNCOMMISSIE NIET. MEDICAMENTEUZE THERAPIE. Dekhuijzen, longarts Universitair Medisch Centrum Sint Radboud, Nijmegen, 5 voorzitter Dr. Smeele, huisarts Eindhoven, co rdinator CAHAG, voorzitter Mevr. dr. Smorenburg, arts, senior adviseur Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, Utrecht, secretaris Mevr. drs. Verhoeven, projectleider Ketenkwaliteit COPD, Kwaliteitsinstituut voor 10 de Gezondheidszorg CBO, Utrecht Subcommissie 1 (hoofdstuk 1): Kerstjens, longarts, Academisch Ziekenhuis Groningen, Groningen, voorzitter T.