TÜRK TORAKS DERNEĞİ ASTIM TANI VE TEDAVİ

1 T RK TORAKS DERNE ASTIM TANI VE TEDAV REHBER 66B L M OCUKLARDA ASTIM LA LARI VE TEDAV S ocukluk a ast m nda tedavinin amac ; semptomla-r n kontrol ve kontrol n devam n n sa lanmas , ataklar n nlenmesi, ya am kalitesinin bozulmas n n LA LARI nhaler tedaviler t m ya lardaki ocuklarda ast m tedavisinin temel ta d r. T m ocuklara inhaler tedaviyi etkin bir ekilde uygulamalar retilebilir. nhalasyon y ntemi se ilirken etkinli i, maliyeti, g venli i, kullan m kolayl , uygunlu u ve hastan n ya dikkate al nmal d r (1-3).

2 L l doz inhalerin ( D ) arac t p ile kullan m daha kolay, ilac n akci ere ula m daha fazla, yan etkileri ve maliyeti daha d k oldu u i in neb lizasyon tedavisi-ne tercih edilmelidir. ocuklarda inhaler se imi i in genel yakla m Tablo de verilmi tir. Arac t pler normalde orofarenksde birikecek parti-k lleri tutarak oral ve GIS emilimini azaltarak ilac n isten-meyen sistemik etkilerini engellemektedir. Ticari olarak retilen ve ila k zellikleri iyi tan mlanm arac t pler kullan lmal d r.

3 Temin edilemedi i durumlarda ev yap m , rn. 500 ml lik plastik bir i ecek i esinden yap lan bir arac t p kullan labilir (4). Arac t p ayda bir deterjanla y kanarak temizlenmeli ve kendili inden kurumaya b ra-k lmal d r. Nebulizerlerin iletti i doz ok de i ken olabilmekte-dir. Ayr ca hem ila hem de cihaz fiyat y ksektir ve kulla-n m zaman al c d r. Esas olarak di er inhaler cihazlar kullanamayan ocuklar i in uygundur. Hafif-orta atakta arac t p ile D kullan m neb lizer kullan m na e de er etkinlikte iken a r ataklarda neb lizer kullan m tercih edilmelidir (5).

4 Kontrol edici ila lar ocuklarda kullan lan kontrol edici ila lar, inhaler ve sistemik steroidler, l kotrien modifiye edici ila lar, uzun etkili inhaler 2-agonistler, teofilin, kromonlar ve yava sal n ml oral 2-agonistlerdir. nhaler steroidler: Tedavideki yeri: nhaler steroidler en etkili kontrol sa lay c ila lard r, bu nedenle her ya taki ast ml da ilk tercih edilmesi nerilen tedavidir. Farkl inhalasyon cihaz-lar arac l yla uygulanan e itli inhaler steroidlerin yakla- k e de er dozlar Tablo te g sterilmi tir.

5 Nhaler steroid tedavisi, hastalarda ast m semptomlar -n kontrol eder, atak s kl n ve acil ba vurular n azalt r, ya am kalitesini, solunum fonksiyon testlerini, bron a r -duyarl l n d zeltir (7,8). Semptom kontrol ve solunum fonksiyonlar ndaki d zelme 1-2 haftada k sa s rede g r -l rken, havayolu a r duyarl l n n azalt labilmesi i in aylar gerekebilir (8). Tedavi kesildi inde haftalar, aylar i inde ast m kontrol bozulabilir (8). Hastalar n o u d k doz-larla kontrol alt na al nabilmektedir (7).

6 Baz hastalar ast m kontrol ve etkin koruma i in 400 mcg gibi daha y ksek dozlar gerekir. Hastalar n ok az nda y ksek doz inhaler steroide gereksinim duyulur (9,10). Be ya alt ndaki ocuklardaki klinik yan t daha b y k ocuklardakine ben-zerdir, ancak doz-yan t ili kisi iyi al lmam t r. nhaler steroidlere yan t, se ilen inhalere ve ocu un inhaleri do ru kullanmas na ba l olarak de i mektedir. Viral infeksiyonlarla tetiklenen wheezingi olan ocuk-larda atak d neminde verilen sistemik veya inhaler steroid-lerin klinik yararl l konusunda eli kili veriler vard r (11).

7 Ge ici erken wheezingin nlenmesinde d k doz inhaler steroid kullan m n destekleyecek bir kan t yoktur (11,12).Yan etkileri: nhaler steroidlerin sistemik etkilerini de erlendiren al malar n o unlu u 5 ya ndan b y k ocuklarda yap lm t y me: Inhaler steroidlerin ast ml ocuklarda b y -me zerine etkilerini de erlendirirken baz zellikler g z n nde tutulmal d r. rne in, ast ml ocuklar n o unda ilk dekad n sonunda b y me h z nda azalma g r lmektedir (13). B y me h z ndaki bu azalma ergenli- in ortalar na kadar devam etmekte ve ergenli in ba la-mas ndaki gecikmeyle ili kili g r lmektedir.

8 Ergenlik ncesi b y me h z ndaki azalma b y me gerili ini taklit eder. Ancak, pubertedeki gecikme iskelet geli imiyle uyumlu oldu u i in ocu un kemik ya boyuyla uyumlu olmaktad r (13,14). Sonunda eri kin boyu azalmamakta, ancak normalden daha ge bu boya ula lmaktad r. Ast m kontrol etmek i in g nde 400 mcg inhaler bude-sonid kullan m n n boy zerindeki etkisi d k sosyoeko-nomik durumdan daha azd r (14). Ayr ca kontrol alt nda olmayan ast m n b y meyi olumsuz etkiledi i de unutul-mamal d r.

9 G nl k olarak 100-200 mcg inhaler steroidle b y me zerine olumsuz etki bildirilmemi tir. B y me gerili i doza ba ml olup, e itli inhalerler aras nda fark-l l klar bulunmaktad r. Adolesanlara g re 4-10 ya grubu ocuklar b y me gerili ine daha yatk n olup, tedavinin birinci y l ndaki etkiler genellikle ge : nhaler steroidlerin ocuklar zerindeki potansiyel yan etkileri osteoporoz ve k r klard r (7,8,15-17). Uzun d nem al malar nda inhaler steroid tedavisi-nin kemik dansitesine genel olarak olumsuz etkisi bulun-mam t r ve k r k riskini artt rd g sterilememi tir.

10 Ancak en az 4 kez oral steroid k r kullan lan hastalarda k r k riski % 32 artmaktad r. Hipotalamo-hipofizo-adrenal (HPA) aks: nhalerler aras nda farkl l k olmakla beraber 200 mcg ve daha Tablo Ast ml ocuklarda ya a g re nerilen inha-lasyon y ntemiYa 1. tercih 2. Tercih0-3 D +Y z maskeli arac T p Neb lizer4-6 D +Arac t p Neb lizer6-12 D +Arac t p veya yapabiliyorsa KT Neb lizer>12 Kuru toz inhaler (KT ) D +Arac t pTablo ocuklarda inhaler steroidlerin tahmini e de er dozlar (6) la D k g nl k Orta g nl k Y ksek g nl k doz (mcg) doz (mcg) doz (mcg)