TÜRKİYE DENETİM STANDARTLARI RİSKİN ERKEN …

1 R SK N ERKEN SAPTANMASI S STEM VE KOM TES HAKKINDA DENET RAPORUNA L K N ESASLARA Y NEL K LKE KARARI T RK YE DENET M STANDARTLARI 2 18 Mart 2014 SALI Resm Gazete Say : 28945 KURUL KARARI Kamu G zetimi, Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumundan: Karar No: [04/19 ] Toplant Tarihi: 13/03/2014 6102 say l T rk Ticaret Kanununun 398 inci maddesinin d rd nc f kras ile ve 660 say l Kamu G zetimi, Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumunun Te kilat ve G revleri Hakk nda Kanun H km nde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci f kras n n (c) bendine dayan larak haz rlanan Riskin ERKEN Saptanmas Sistemi ve Komitesi Hakk nda Denet i Raporuna li kin Esaslar n ekte yer alan ekliyle kabul edilmesine karar verilmi tir.

2 3 EK: R SK N ERKEN SAPTANMASI S STEM VE KOM TES HAKKINDA DENET RAPORUNA L K N ESASLAR B R NC B L M Ama , Dayanak, Kapsam ve Tan mlar Ama MADDE 1 - (1) Bu Esaslar n amac ; y netim kurulunun irketi tehdit eden veya edebilecek nitelikteki riskleri zaman nda te his edebilmek ve risk y netimini ger ekle tirebilmek i in 6102 say l T rk Ticaret Kanununun (TTK) 378 inci maddesinde ng r len sistemi ve yetkili komiteyi kurup kurmad n , b yle bir sistem varsa bunun yap s ile komitenin uygulamalar n a klayan ve de erlendiren denet i raporunun esaslar n belirlemektir. Dayanak MADDE 2 - (1) Bu Esaslar, TTK n n 398 inci maddesinin d rd nc f kras ile 26/9/2011 tarihli ve 660 say l Kamu G zetimi, Muhasebe ve Denetim Standartlar Kurumunun Te kilat ve G revleri Hakk nda Kanun H km nde Kararnamenin 9 uncu maddesinin birinci f kras n n (c) bendine dayan larak haz rlanm t r.

3 Kapsam MADDE 3 - (1) Bu Esaslar; TTK n n 378 inci maddesi uyar nca kurulmas gereken riskin ERKEN saptanmas ve y netimi sistemi ve ilgili komiteye ili kin olarak denet inin, TTK n n 398 inci maddesi er evesindeki sorumluluklar n d zenler. (2) Riskin ERKEN saptanmas komitesi taraf ndan risklere kar g sterilen arelerin yerindeli i ve riskler kar s nda y netim taraf ndan yap lan uygulamalar denetimin kapsam nda de ildir. Tan mlar MADDE 4 - (1) Bu Esaslarda ge en; a) Komite: TTK n n 378 inci maddesi uyar nca y netim kurulu taraf ndan kurulan riskin ERKEN saptanmas komitesidir. b) Risk: irketin varl n , geli mesini ve s reklili ini tehdit edebilecek geli melerin ortaya kma ihtimalidir. c) Risk saptama faaliyetleri: TTK n n 378 inci maddesi kapsam nda, riskin te hisi, analiz edilmesi, bildirilmesi ve riskin ERKEN saptanmas sistemi er evesinde gerekli g rev ve sorumluluklar n da t lmas ve riskin ERKEN saptanmas komitesinin raporlama faaliyetleridir.

4 Sistem: TTK n n 378 inci maddesi uyar nca y netim kurulu taraf ndan kurulan riskin ERKEN saptanmas ve y netimi sistemidir. Bu Esaslarda ge en denetim ibaresi, TTK kapsam nda riskin ERKEN saptanmas sistemi ve komitesinin denetimini ifade eder. 4 K NC B L M Denet inin Amac ve Denetimin Planlanmas Denet inin Amac MADDE 5 (1) Bu Esaslar kapsam nda denet inin amac , TTK n n 378 inci maddesi uyar nca riskin ERKEN saptanmas sistemi ve komitesini kurmas gereken irketlerde, s z konusu sistem ve komitenin an lan madde er evesinde i leyip i lemedi i hakk nda denetim yapmakt r. (2) Riskin ERKEN saptanmas ve y netimi sistemine y nelik bir de erlendirmenin do as ndan kaynaklanan k s tlamalar sebebiyle denet inin, yapt denetim er evesinde, sistem taraf ndan b t n risklerin do ru bir ekilde tespit edilip edilmedi ini ortaya koyma imk n bulunmamaktad r.

5 (3) Denet i denetimini, TTK ya, Kurum taraf ndan yay mlanan bu Esaslara ve Ba ms z Denet iler i in Etik Kurallara uygun olarak y r t r. Denetimin Planlanmas 1 MADDE 6 (1) Denet i, denetimi etkin olarak y r tecek ekilde planlar. Plan, denetimin kapsam na, zamanlamas na ve y r t lmesine y nelik genel bir strateji geli tirilmesini ve uygulanacak kan t toplama prosed rlerinin yap s , zamanlamas ve kapsam na ili kin detayl bir yakla m olu turulmas n i erir. (2) Denetimin planlanmas kapsam nda, i kontrol de d hil olmak zere denetlenen irket ile irketin yasal ve ekonomik evresi hakk nda denet i taraf ndan edinilen bilgiler2, y netim taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerinin de erlendirilmesi a s ndan b y k nem ta r ve denetimin planlanmas a amas nda n art niteli indedir.

6 (3) Denetimin planlanmas n n n artlar ndan bir di eri, denetlenen irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerinin denet i taraf ndan yeterli ekilde anla lmas d r. Bu n art, y netimin riski kontrol etmek i in geli tirdi i temel yakla m ile y netim ve ilgili personelin risk fark ndal hakk nda denet i taraf ndan genel bir bak a s edinilmesini gerektirir. Personelin sistem kapsam ndaki g revlerini anlamas na yard mc olmak ve t m yetki seviyelerindeki riski te his etmenin, analiz etmenin ve bu konuda ileti im kurman n nemini a a kavu turmak i in y netim taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetleri de erlendirilir. Risk fark ndal n de erlendirmek i in denet i, irketin i kontrol n incelerken edindi i bulgular da dikkate alabilir.

7 (4) Denet i, denetlenen irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerini belgelendiren kay tlar n mevcut olup olmad n ve s z konusu kay tlar n denetimin ama lar a s ndan uygun olup olmad n de erlendirir. Kay tlar n bulunmamas veya yetersiz olmas durumunda denet i, denetim prosed rlerini uygulamaya ba lamadan nce s z konusu kay tlar haz rlamas i in irkete s re tan r. 1 BDS 300 Finansal Tablolar n Ba ms z Denetiminin Planlanmas denetimin planlanmas konusunda denet iye rehberlik sa layabilir. 2 S z konusu bilgiler genellikle irketin finansal tablolar n n ba ms z denetimi s ras nda b y k l de edinilmektedir. Bu ba lamda, BDS 315 letme ve evresini Tan mak Suretiyle nemli Yanl l k Risklerinin Belirlenmesi konuyla ilgili rehberlik sa layabilir.

8 5 NC B L M Denetimin Y r t lmesi Denetlenen irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerinin belirlenmesi MADDE 7 (1) Denetimin y r t lmesi kapsam nda denet i ilk olarak, a k bir bi imde yanl olmad k a, TTK n n 378 inci maddesi uyar nca ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerine ili kin irket taraf ndan haz rlanan kay tlara dayanarak, s z konusu faaliyetleri belirler. (2) Denetim prosed rlerinin ba lang c nda yeterli belgelendirmenin bulunmad n n belirlenmesi durumunda denet i, irket taraf ndan ger ekle tirilen faaliyetleri g zlem ve sorgulama gibi prosed rler yoluyla kaydeder. Denetlenen irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerinin yeterlili inin de erlendirilmesi MADDE 8 (1) Denet i, irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerinin TTK n n 378 inci maddesindeki gereklilikleri kar lamak i in yeterli olup olmad n de erlendirir.

9 Bu kapsamda, irketin varl n , geli mesini ve s reklili ini tehdit edebilecek muhtemel risklerin zaman nda te hisi, analizi ve ilgili birimlere bildirimlerin (komite taraf ndan y netim kuruluna yap lan raporlamalar d hil), y netimin bu risklere uygun bir kar l k vermesine imk n sa layacak ekilde zaman nda yap l p yap lmad belirlenir. Ayr ca denet i; komitenin, risk saptama faaliyetlerine uygunlu u sa lamaya y nelik izleme fonksiyonunu icra edip etmedi ini de de erlendirir. (2) Denet i bu de erlendirme er evesinde ncelikle, finansal tablolar n ba ms z denetimi ve yapt bu denetim s ras nda edindi i bilgilere dayanarak fark na vard nemli risklerin sistem taraf ndan te his edilip edilmedi ini dikkate al r. De erlendirme ayn zamanda, te his edilmi risklerle bunlara kar l k olarak nerilen arelerin komite taraf ndan zaman nda raporlan p raporlanmad n da i erir.

10 (3) irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetleri, denetlenen y l boyunca s rekli olarak uygulan p uygulanmad klar a s ndan incelenir. (4) irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerinin yeterlili inin belirlenmesinde; tetkik ( rne in, irket kontrollerinin incelenmesi) prosed r n n yan s ra sorgulama ve g zlem prosed rleri kullan labilir. (5) Denet i, irket taraf ndan ger ekle tirilen risk saptama faaliyetlerinin yeterlili ine y nelik de erlendirme yaparken bir uzmandan Bu durumda denet i, uzman taraf ndan yap lan al man n denetimin ama lar kapsam nda uygun olup olmad n de erlendirir. 3 BDS 620 Uzman al malar n n Kullan lmas , uzman al malar n n kullan lmas konusunda rehberlik sa layabilir.