SEREBROVASKULER HASTALIKLAR …

1 SEREBROVASKULER HASTALIKLAR Yrd. Do . Dr. Sefer VAROL N roloji Anabilim Dal SEREBROVASK LER HASTALIKLAR : Tan m:Serebrovask ler hastal klar beyin damarlar nda ve/veya bu damarlardan ge mekte olan kan n zelliklerinde geli en bozukluklar sonucu damarlar n t kanmas ya da kanamas yla ortaya kan merkezi sinir sistemi bozukluklar d r. SIKLIK: Serebrovask ler hastal klar l m nedeni olarak d nyada 3. s ray al rken, sakatl k olu turma y n nden birinci s rada yer almaktad r. Serebrovask ler hastal k s kl toplumlar ve cinsiyetler aras nda farkl l k g stermektedir. Bu farkl l kta genetik fakt rler kadar, ya am tarz farkl l klar da rol oynamaktad r.

2 Bu hastal k de i ik lkelerde y z binde 120-200 s kl kta ortaya kmaktad r. Bu istatistik de erlerini lkemize uygulayacak olursak, her y l yakla k olarak 60000 ki inin T rkiye de bu hastal a yakaland sonucu ortaya kar. Serebrovask ler hastal klar n ilk g nlerindeki l m oran , olduk a y ksektir. Bu oran ilk g n i in o/o 7, ilk haftan n sonunda ise, /o 30 dur. Hayatta kalabilen hastalar n ise ancak k k bir b l m kendine yetecek d zeyde bir canl l a sahip olabilmektedir. BEL RT LER: Serebrovask ler hastal k belirtileri beynin etkilenen b lgesine g re de i iklik g stermektedir.

3 Bu belirtilerden nce uyar c belirtiler olabilir. Bunlar birka saat s ren gelip ge ici ba d nmeleri, g rme kay plar , konu ma bozukluklar , haf za problemleri, v cudun bir yar s nda olu an uyu ma, kar ncalanma, kuvvet kayb durumlar beyin kan ak m nda ge ici azalmalar nedeniyle olu abilir. Bu durumda yap lan incelemelerde serebrovask ler sistemde hastal k d n l rse hasta ikinci bir ata nlemek i in koruyucu tedaviye al nabilir. Hastal k belirtileri Aynen gelip ge ici belirtilerde oldu u gibi: Bilin bozukluklar (hastan n sorulanlara cevap verememesi, etraf ndakileri tan yamamas , bulundu u yeri bilememesi, uykuya e ilim g stermesi gibi.)

4 Konu ma bozukluklar (sorulanlara cevap verememesi veya sorulanlar anlayamamas ) G rme kay plar ( zellikle bir taraf g rememe eklinde) v cudun bir taraf nda duyu kayb veya g kayb , denge kayb eklinde ortaya kabilir ve birka saatte duraklayabildi i gibi ilerleme de g sterebilir. Bu belirtilere zaman zaman bulant kusma, ba a r s , ajitasyon e lik edebilir. SEREBROVASK LER HASTALIK TANISI Anamnez:Hastal k belirtileri ile ba vuran bir hastada serebrovask ler hastal k tan s n koymakta hasta ve hasta yak nlar n n verece i bilgi ok de erlidir. Bu nedenle hastan n yan nda olay n geli imini en iyi bilen ki ilerin olmas tan n n daha abuk konmas na yard m eder.

5 Hastan n muayenesini takiben yap lacak g r nt leme tetkikleri gereklilik s ras na g re d zenlenir. Kranial tomografi en s k kullan lan ve tan ya olduk a yard mc bir inceleme metodur. Baz hastalarda duruma g re kranial MRI ve anjiografi de gerekebilir. Hastal n nedenini bulmaya y nelik kan tahlilleri ve kardiak tetkikler de ba vuru s ras nda tamamlan r. SEREBROVASKULER HASTALIKLAR 1- SKEM K 2- HEMORAJ K ntraserebral Hemoraji Subaraknoid Hemoraji Anevrizmalar AVM Anterior ve Posterior Sirkulasyon SSS KANLANMASI ASA Aco A AK PCoA ASM ASP SSA BA A CA Karotis Angiogram AP ve Lateral STROK- NME Strok , ictus , SEREBROVASKULER aksidan , apopleksi serebral gibi s zc klerin bize g re T rk e kar l inme dir.

6 Nme; SSS indeki infarkt ve hemorajileri kapsayan klinik bir tablodur. Serebrovask ler hastal k(SVH)lar n major bir sonucudur. STROK- NME Akut ba lang l , Vask ler k kenli, 24 saat veya daha uzun s ren, N rolojik bulgu ve belirtilerin olu tu u veya l mle sonu land klinik bir sendromdur. EP DEM YOLOJ Genel olarak inmelerin %80-90 n iskemik %10-15 hemorajiktir. nmede akut d nem denilen ilk bir aydaki l m oranlar %17- 34 R SK FAKT RLER - Modifiye Edilemeyen Ya Cins ( ) Irk Etnik K ken Hereditedir. Modifiye edilebilen HT Kalp Hastal klar DM Sigara ve alkol al kanl , G A ve Ge irilmi strok Sessiz infarktlar Hiperkolesterolemi Hematokrit (Htc) y ksekli i Hipertansiyon (HT) 140/90 mmHg dan yukar olmas HT olarak kabul edilmektedir.

7 Nmede %75 e oran nda risk fakt r d r. Aterosklerozu h zland r r, b y k arter t kanmas veya embolizmi kolayla t r r. Do rudan t kay c ateroskleroza neden olarak lak ner infarktlara yol a ar. Hipertansiyon -2 Arterioler mikroanevrizma olu turmas sonucu spontan SK lar ortaya kar. Hipertansif kalp hastal yap p AF a neden olmaktad r. HT kontrol inme insidans ve mortalitesinde d meyi sa lamaktad r. Diabetes Mellitus B y k damar hastal na ba l iskemik inmede risk fakt r d r. Kalp Hastal klar Romatizmal kalp hastal klar , Koroner arter hastal , Aritmiler ( zellikle atrial fibrilasyon) iskemik inmede ayr ayr birer RF d r.

8 BEY N SKEM S NDE F ZYOPATOLOJ 1 Serebral kan ak m ortalama 50-55ml/100gr/dak d r. Gri cevherde 70-80 ml/100gr/dak Beyaz cevherde 30ml/100gr/dak 30 ml/100gr/dak n alt nda n rolojik semptomlar kar. 20 ml/100gr/dak alt nda EEG ve uyar lm potansiyeller bozulur. 10 ml/100gr/dak alt nda membran permeabilitesi bozularak geriye d n ms z iskemiler geli ir. skemik alan n etraf nda fonksiyonu bozulan penumbra alan vard r. Tedavinin amac bu penumbra alan n 4-6 saat i inde kurtarmakt r. BEY N SKEM S NDE F ZYOPATOLOJ 2 Fokal Serebral kanlanman n azalmas sonucu o b lgedeki n ron ve glia h crelerinde irreversbl fonksiyon yitimi olur.

9 Bu b lge yumu ar bu s rece infarction lezyona da infarkt denilir. B y k damarlara ba l geli en infarktlar n sonucu beyin demi olu ur. BEY N SKEM S NDE F ZYOPATOLOJ 3 Embolik infarktlarda embolinin organizasyonu (lizis) takiben yeniden kanlanmas sonucu, infarkt alan nda y k lm arteriol ve kapillerden eritrositlerin s zmas sonucu hemorjik infarkt geli ir S zmalar ok olursa hematom da olu abilir. NMEDE S RE Ge ici skemik atak (G A) Tamamlanm inme Progresif (ilerleyen) inme NME T PLER skemik inme Serebral infarkt Hemorajik inme ntraserebral Kanama (hemoraji) ( SK= SH) Subaraknoid kanama(SAK) Ge ici skemik Atak (G A) Akut ba lang l d r, Dakikalar i inde geli ir, genelde 5- 15 dak bazen 24 saate kadar s rebilir N rolojik defisit b rakmaz.

10 2-24 saat s renlerde %30 BBT de k k infarktlar saptanm t r. B lgesel Serebral Kan Ak m 15-20 ml/ 100gr/dak n n alt na d m t r G A Nedenleri -Aterosklerotik plaklardan kopan emboli -Kardiyak k kenli emboliler (2 saatten daha uzun s rerler) -Kan hastal klar -Hemodinamik kriz ( nceden var olan damar patolojisi nedeniyle b lgesel kan ak m n n kritik d zeyin alt na inmesidir. -Bilinmeyenler (%25) G A Klini i Karotis sisteminde -Motor defekt (mono-hemiparezi) -Duyu defekti (hemiparestezi-hipo-hiperestezi) -Afazi- anozognozi -Amarozis fugax -Homonim hemianopi Vertebrobaziller sistemde G A -Motor defekt (hemiparezi, quadriparezi) -Duyu defekti -G rme bozuklu u -Ataksi, denge bozuklu u -Bulant kusmal ve/veya vertiogo epizodu, Diplopi, Disfaji, Dizartri Ge ici global amnezi Ay r c tan : Migren auras Fokal epileptik n betler Senkop Vestibuler bozukluklar Hipoglisemi G A n TEDAV S NEML D R!)