POLİSOMNOGRAFİ DIŞI TANI YÖNTEMLERİ-ANKETLER

1 Obstr ktif Uyku Apne Sendromu (OSAS) tan s nda alt n standart y ntem PSG dir. Bir ok hastal kta oldu u gibi OSAS i in de klinik ve laboratuar bulgular ile bunlara dayal anketler yol g sterici olabilir. Standart anketler PSG i in do ru hasta se iminin yan s ra bilimsel al ma-larda ortak dil kullan m a s ndan da yarar sa ile ilgili anketlerde, uyku kalitesi, uyku bozuklu- u semptomlar , uyku bozuklu u risk fakt rleri ve uyku sorunlar na ba l olas komplikasyonlar sorgulanmakta-d r. Uyku merkezlerinin kendi geli tirdi i anketlerin yan n-da kabul g rm uluslararas anketler de bulunmaktad Uykululuk l e iG nd z uyku halini g stermekte kullan lan bir testtir. Toplam 8 sorudan olu ur. Her soru hastan n kendisi tara-f ndan 0-3 puan verilecek ekilde doldurulur. Bu ankette hastan n a r yorgun olmad s radan bir g nde, belli durumlarda uykuya dalma olas l sorgulan r.

2 T m soru-larda puanlama y ntemi ayn olup, uykuya dalma olas l hi yoksa 0, uykuya dalmas d k olas l kl ise 1, orta olas l kl ise 2 ve y ksek olas l kl ise 3 puan al r. Toplam puan 10 ve zerinde ise g nd z a r uyku halinin varl -na i aret eder [1]. Epworth Uykululuk l e i Sorular A r yorgun olmad n z bir g nde a a daki durum-larda uykuya dalma olas l n z nedir? 1. Oturur durumda gazete veya kitap okurken2. Televizyon seyrederken3. Pasif olarak toplum i inde otururken (tiyatro, toplan-t ,..)4. Aral ks z 1 saatlik ara yolculu u yaparken 5. leden sonra uzan nca6. Alkols z bir le yeme inden sonra otururken7. Birisi ile konu urken8. Ara kullan rken birka dakika trafik durdu unda (k rm z k, kalabal k ) Epworth uykululuk testinin T rk e validasyon al ma-s yap lm ve T rk e versiyonunun g nd z uyku halini g stermede etkin oldu u bildirilmi Uykululuk l e iStanford uykululuk l e i ise g nd z uyku halinin d zeyini saptamada kullan lan subjektif bir ankettir.

3 G nd z uyku hali en hafif 1 ve en a r 7 olmak zere derecelendirilmi tir [2].1. Aktif ve s rekli uyan k hissetmek2. Fonksiyonlar y ksek d zeyde ama maksimum de il, i e konsantre olabiliyor3. Uyan k durumda fakat relaks, yan t veriyor ama tam alert de il4. Bazen dalg n5. Dalg n ve hareketleri yava lam 6. Belirgin uyku hali var, s rekli yatmay tercih ediyor7. Uyan k kalam yor, k sa s rede uykuya ge iyor, hep r yada gibiPitsburg Uyku Kalitesi l e iPitsburg Sleep Quality Index (PSQI), subjektif uyku kalitesi, uyku latans , uyku s resi, habit el uyku etkinli i, uyku bozukluklar , uyku ilac kullan m ve g nd z fonksi-yonlar olmak zere 7 ana ba l kta sorulan sorular ile uyku kalitesini de erlendiren bir ankettir [3]. Pitsburg Uyku Kalitesi l e i Sorular :A a daki sorular son 1 ay i erisindeki uyku al kan-l klar n z dikkate alarak yan tlay n Genellikle saat ka ta uyku i in yata a gidersiniz?

4 2. Yata a yatman z ile uykuya dalman z aras nda ge en s re ortalama ka dakikad r?3. Genellikle sabah saat ka ta uyan rs n z?4. Geceleri ortalama uyku s reniz ne kadard r (yatakta ge irilen s re de il uyku s resi)?5. Ge en ay i erisinde Hi Haftada Haftada Haftada k t uyudum yok 1 den az 1-2 kere 3 veya nk .. (0) (1) (2) daha fazla (3)a. 30 dak i erisinde uykuya dalamad mb. Uykunun ortas nda ya da sabah ok erken uyand mc. Banyoyu kullanmak zorunda kald m d. Rahat nefes alamad m e. iddetli horlad m veya ks rd m f. So uk hissettim g. S cak hissettim h. K t r ya g rd m POL SOMNOGRAF DI I TANI Y NTEMLER -ANKETLER30i. A r m oldu j. Di er nedenler 6. Ge en ay i erisinde uykuya yard m i in ne kadar s kl kla ila kullanmak zorunda kald n z? 7. Ge en ay i erisinde ne kadar s kl kla uyan kken ara kullanma, yemek yeme veya sosyal aktivitelerde uykululuk nedeni ile zorluk ektiniz?

5 8. Ge en ay i erisinde ne kadar s kl kla isteksizlik hissettiniz? ok Olduk a Olduk a ok iyi (0) iyi (1) k t (2) k t (3)9) Ge en ay i erisinde genel olarak uyku kaliteniz i in ne yorum Pitsburg Uyku Kalitesi l e inin De erlendirilmesi Soru ve sorunun puan kar l PuanKomponent 1 9. soru puan (0-1-2-3)(subjektif uyku kalitesi) Komponent 2 2. soru: 15 dak=0, 16-30 dak=1,(uyku latans ) 31-60 dak=2, >60 dak=3 ve 5. soru a kk puan n n (0-1-2-3) toplam 0=0, 1-2=1, 3-4=2, 5-6=3 Komponent 3 : >7 saat=0, 6-7 saat=1, 5-6(uyku s resi) saat=2, <5 saat=3 Komponent 4 (uykuda ge en s re/yatakta kalma(uyku etkinli i) s resi)x100 >%85=0, %75-84=1, %65-74=2, <%65=3 Komponent 5 5b, 5c, 5d, 5e, 5f, 5g, 5h, 5i ve(uyku 5j nin toplam skorubozuklu u) 0=0, 1-9= 1, 10-18=2, 19-27=3 Komponent 6 puan (0-1-2-3)(ila kullan m ) Komponent 7 puan (0-1-2-3) ve (g nd z puan (0-1-2-3) toplam fonksiyonlar ) 0=0, 1-2=1, 3-4=2, 5-6=3 Toplam SkorSorulara 0-3 aras puan verilir, y ksek puanlar k t uyku kalitesini yans t r.

6 Yedi ana ba l ktan her birisi nce kendi i inde de erlendirilir. Sonrada 7 komponentin puanlar toplan r. Toplam puan 5 ve zerinde ise k t uyku kalitesi olarak de AnketiObstr ktif Uyku Apne Sendromu toplum taramalar i in d zenlenmi bir ankettir. Toplam 3 kategoride 10 soru bulunmaktad r. Her kategori kendi i erisinde de erlendiril-mekte, 2 veya daha fazla kategori pozitif sonu lan rsa Berlin anketine g re OSAS riski y ksek kabul edilmektedir [4]. Berlin Anketi Sorular ve De erlendirmesiKategori 11. Horlaman z var m ?a. Evet (1 puan)b. Hay rc. Bilmiyorum2. Horlaman z n iddeti ne kadard r?a. Nefes alma sesinden biraz fazlad rb. Konu ma sesi gibidirc. Konu ma sesinden daha iddetlidir (1 puan)d. ok iddetlidir, yan odadan duyulabilir (1 puan)3. Horlama s kl n z nedir?a. Hemen her gece (1 puan)b. Haftada 3-4 gece (1 puan)c.

7 Haftada 1-2 geced. Ayda 1-2 gecee. Hemen hemen hi bir zaman4. Horlaman zdan di er insanlar rahats z olur mu?a. Evet (1 puan)b. Hay rc. Bilmiyorum5. Uyku s ras nda nefesinizin durdu unu s yleyen oldu mu?a. Hemen her gece (1 puan)b. Haftada 3-4 gece (1 puan)c. Haftada 1-2 geced. Ayda 1-2 gecee. Hemen hemen hi bir zamanKategori 26. Uykudan uyand n zda kendinizi ne kadar s kl kla yorgun ve halsiz hissedersiniz?a. Hemen her sabah (1 puan)b. Haftada 3-4 sabah (1 puan)c. Haftada 1-2 sabahd. Ayda 1-2 sabahe. Hemen hemen hi bir zaman7. G nd z saatlerinde kendinizi ne kadar s kl kla yor-gun ve halsiz hissedersiniz?a. Hemen her g n (1 puan)b. Haftada 3-4 g n (1 puan)c. Haftada 1-2 g nd. Ayda 1-2 g ne. Hemen hemen hi bir zaman8. Hi ara kullan rken uyuyakald n z veya uyumak zere iken fark etti iniz oldu mu?

8 A. Evet (1 puan)b. Hay rc. Bilmiyorum9. Ara kullan rken a r uykululuk veya uyuyakalma ne kadar s kl kla olur?a. Hemen her g n (1 puan)b. Haftada 3-4 g n (1 puan)c. Haftada 1-2 g nd. Ayda 1-2 g ne. Hemen hemen hi bir zaman T RK TORAKS DERNE OBSTR KT F UYKU APNE SENDROMU TANI VE TEDAV UZLA I RAPORU31 Kategori 310. Hipertansiyon veya obezite (beden kitle indeksi>30 kg/m2)a. Evet (1 puan)b. Hay rSTOP ve STOP-BANG AnketleriPreoperatif de erlendirmede OSAS ara t r lmas i in s kl kla anestezistler taraf ndan kullan lan bir ankettir. ok basit 4 soruyu i erir. OSAS n major semptomu ile beraber hipertansiyon varl sorgulan r (5).STOP Anketi sorular ve de erlendirilmesiS-Snore: Y ksek sesle horlaman z var m ?T-Tired: G nd zleri yorgun ve uykulu musunuz?O-Observed: Uykuda nefesinizin durdu unu s yleyen oldu mu?P-Pressure: Kan bas nc y ksekli i nedeni ile ila kul-land n z m D rt soruda 2 veya daha fazla evet yan t anlaml (y ksek riskli) olarak kabul edilir.

9 STOP-BANG anketi ise STOP anketine 4 soru daha eklenerek elde edilen ve yine preoperatif de erlendirme-de kullan lmas nerilen bir ankettir. B-BK : Beden kitle indeksi >35 kg/m2A-Age: Ya >50N-Neck: Boyun evresi > 40 cmG-Gender: Erkek cinsiyetSTOP-BANG anketinde toplam 8 sorudan 3 n n yan t evet ise y ksek riskli kabul edilir. KAYNAKLAR1. Izci B, Ardic S, Firat H, et al. Reliability and validity studies of the Turkish version of the Epworth Sleepiness Scale. Sleep Breath 2008;12:161-8. [CrossRef]2. MacLean AW, Fekken GC, Saskin P, Knowles JB. Psychometric evaluation of the Stanford Sleepiness Scale. J Sleep Res 1992;1:35-9. [CrossRef]3. Buysse DJ, Hall ML, Strollo PJ, et al. Relationships between the Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI), Epworth Sleepiness Scale (ESS), and clinical/polysomnographic measures in a community sample.

10 J Clin Sleep Med 2008;4 Abrishami A, Khajehdehi A, Chung F. A systematic review of screening questionnaires for obstructive sleep apnea. Can J Anaesth 2010;57:423-38. [CrossRef]5. Senthilvel E, Auckley D, Dasarathy J. Evaluation of sleep disorders in the primary care setting: history taking compa-red to questionnaires. J Clin Sleep Med 2011;7 RK TORAKS DERNE OBSTR KT F UYKU APNE SENDROMU TANI VE TEDAV UZLA I RAPORU32 Berlin Anketi puanlama y ntemi Anlaml puan Sonu Kategori 1 2 3 kategoriden 2 veya Kategori 2 2 daha fazlas (+) ise Kategori 3 1 y ksek riskToplam 2 Y ksek risk 1 D k risk