Böbrek Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi

1 Birinci Basamakta B brek Fonksiyon Bozuklu u Olan Hastan n De erlendirilmesi ve SevkDr. hsan ERG NUfuk niversitesi T p Fak ltesiAkut B brek Yetmezli i -Tan mGlomer ler filtrasyon h z n n saatler-g nler i erisinde aniden ve beklenmedik ekilde azalmas na ba l kanda nitrojen z ( re, kreatinin) ve non-nitrojen z at k r nlerin art ile karaterize disfonksiyonun ciddiyeti ve s resine ba l olarak ciddi metabolik bozukluklara neden B brek Hastal nemli Bir Halk Sa l Problemidir lkemizde KBH prevalans (CREDIT)% ya st pop B brek Hastas CREDIT, T rkiye de KBH Prevalans al mas Asemptomatik seyirErken saptan rsa nlenebilir yada ilerlemesi geciktirilebilir600 SDBY, leri RRTGFH (ml/ )Kronik B brek Hastal 3090 Kardiyovask ler hastal kHipertansiyonYa am kalitesinde bozulmaAnksiyete MORTAL TE Anemi Kemik mineral metabolizma bozukluklar Kronik B brek Hastal n n Tan mlanmas Glomer ler filtrasyon h z < 60 ml/ m2 YADA*B brek hasar na ait yap sal veya fonksiyonel anormalliklerin varl (GFH normal yada azalm )

2 3 ay yada daha uzun s re*Diyabetik hastada mikroalb min ri* nat protein ri* nat b brek kaynakl hemat ri*USG yada di er g r nt leme y ntemleriyle g sterilen b breklerde yap sal anomali*Biyopsi ile tan konmu kronik b brek hastal n n varl B brek Hastal n n Erken Tan nmas /Taranmas drar analizi (protein ri) Tahmini GFH n n hesaplanmas Diyabetik hastalarda mikroalbumin rinin varl a s ndan taramaB bre in filtrasyon yetene inin belirlenmesi Glomer ler filtrasyon h z n n (GFH) hesaplamas Serum kreatinin d zeyi hasta zelliklerine g re de i kenlik g sterir (ya , cinsiyet, rk, boyut, kas kitlesi, diyet vs) Ya , cinsiyet, rk ve vucut a rl na g re d zeltilmi tahmini GFH l m g venilir bir y ntemdir Normal gen eri kinlerde GFH yakla k olarak; 120-130 ml/ m2 dirS kl kla serum kreatinin d zeyinin l m ne dayal GFH tayini i in ge erlili i g sterilmi 2 y ntem kullan lmaktad rCockcroft-Gault Form l (140-ya ) x V cut A rl (kg)GFH = Kad n ise x x Serum Kreatinini (mg/dl)MDRD form l (Modification of Diet in Renal Diseases Study)GFH = 186 x (SKr ) x (Ya ) (eger kad n) x (eger siyah) x brek Hastal n n Tahmini Glomer ler Filtrasyon H z na (GFH) G re Evrelendirilmesi (K/DOQI)EvreTan mGFH (ml/ )

3 1 Normal yada artm GFH ile birlikte b brek hasar n n varl Normal veya GFH 90 + e lik eden b brek hasar na ait kan tlar n varl *2 Hafif bozukluk60-89 + e lik eden b brek hasar na ait kan tlar n varl *3 Orta d zeyde bozukluk30-59 4 Ciddi bozukluk15-295 Son d nem b brek yetmezli i< 15*Diyabetik hastada mikroalb min ri* nat protein ri* nat b brek kaynakl hemat ri*USG yada di er g r nt leme y ntemleriyle g sterilen b breklerde yap sal anomali*Biyopsi ile tan konmu kronik b brek hastal n n varl Protein ri/ Mikroalbumin rinin De erlendirilmesi Dipstick testi ile idrarda protein varl ara t r lmal d r Protein rinin kantitatif olarak de erlendirilmesi i in 1. basamakta 24 saatlik idrar tahliline gerek yokturProtein ri Tan mlamalar De er (mg/g n)Total Protein At l m Eri kinlerde normal de er< 150 Protein ri> 150 Alb min At l m Normal2-30 Mikroalbumin ri30-300 Makroalbumin ri> 300 Dipstick Test YorumuDipstick Test YorumuNegatif < 10 mg/dLEser10-20 mg/dL1+30 mg/dL2+100 mg/dL3+300 mg/dL4+500-1000 mg/dLProtein ri miktar n n belirlenmesi Renal fonksiyonlar stabil ise protein/kreatinin oran 24 saatlik protein ri ile uyumludur Rastgele rnekten albumin (mg)/kreatinin (gr) oran na bak lmas da idrarda albumin kayb n n tahmin edilmesini sa layabilir Albumin (mg)/Kreatinin (gr) < 30 ise normal 30-300 ise mikroalb min ri > 300 ise makroalb min ri anlam na gelirProtein ri saptand nda nerilerStandart Dipstick Albumine Spesifik Dipstick +1 (30 mg/dl)Negatif/EserNegatifPozitifProtein/ Kreatinin Oran Albumin/Kreatinin Oran 100 mg/mmol(1gr/g n)> 45 mg/mmol( n)

4 < 30 mg/g 30 mg/gGFH dan ba ms z olarak nefrolo a y nlendirTAK P+ Hemat riHemat rinin De erlendirilmesi Hemat ri a s ndan rutin tarama yap lmas nerilmemektedir ncelikle enfeksiyon, travma ve mensturasyon ekarte edilmelidir Orta ak m idrar nda hemat ri varl n de erlendirmek i in mikroskopik analize ihtiya yoktur dipstick testi yeterlidirMakroskopik hemat riProtein ri VAR yada YOK H zl rolojik de erlendirme rolojik problem yokMikroskopik hemat riProtein ri Pro/kre > 45 mg/mmol( gr/g n) Nefroloji b l m ne y nlendirDipstick testinde protein rinin e lik etmedi i mikroskopik hemat rinin varl > 50 Hastan n YA I ?< 50 yada ya > 50 ancak rolojik de erlendirmede rolojik kanser ekarte edilmi GFR < 60 ml/ m2 rologa y nlendirGFR > 60 ml/ m2 Nefrologa y nlendirKBY gibi tedavi et (idrar analizi, kan bas nc l m ve serum kreatinin konsantrasyonunu y ll k takip et)Kimler kronik b brek hastal a s ndan taranmal d r? Hangi bireylerde kronik b brek hastal riski fazlad r?NKF/DOQI Klavuzu, t m bireylerin rutin sa l k taramas s ras nda KBH geli im riski a s ndan de erlendirilmesini neriyorBa lang ta b brek hastal olmayan;1223 Erkek, 1362 Kad nOrtalama y l takipKBH geli imi % (244 kat l mc )Ya Diyabetes MellitusHipertansiyonSigara kullan m ObeziteBazal GFR nin d k olmas YILKBH geli imi ile ili kili durumlarFox CS et al.

5 ,JAMA, 2004 Evrelere g re kronik b brek hastal prevalans (CREDIT)Y zde (%)CREDIT, T rkiye de KBH Prevalans al mas KBH a s ndan risk olu turan komorbid durumlarHipertansiyon % mellitus % % sendrom % kullan m ,435,154,670,270,15Ya gruplar na g re kronik b brek hastal prevalans (CREDIT)Y zde (%)CREDIT, T rkiye de KBH Prevalans al mas 1018,212,632,754,741,38,5B brek Hastal n n Erken Tan nmas /Tarama Y ll k olarak b brek hastal a s ndan taranmas nerilen grup Hipertansiyon Diyabet Kardiyovask ler hastal k Ailesinde b brek hastal yk s n n varl KBH insidans n n y ksek oldu u durumlar nat hemat ri ( rolojik nedenler ekarte edilmi ) Tekrarlayan SE lar , ta hastal yada riner obstr ksiyon B bre i etkileyebilecek sistemik hastal olan bireyler SLE, Hiper risemi, Multiple myeloma, K k damar vask litleri Hepatit B,C, HIV vs. Potansiyel nefrotoksik ila lar ile uzun s re tedavi g ren hastalar NSAII, ACEi, ARB, Lityum, Siklosporin, Takrolimus m EvrelerKBH l n n TedavisiGenel sa l k nerileri-Sigaran n b rak lmas -Kilo kayb -Aerobik egzersiz-Alkol ve Na al m n n k s tlanmas Kardiyovask ler ProflaksiEvre I-III KBY li ve tahmini 10 y ll k KV mortalite riski %20 nin zerinde olan hastalarda statin tedavisini neriyliorLipid d r c tedavi (hedef LDL < 100 mg/dl)Aspirin Kan Bas nc n n Kontrol - drar protein/kreatinin oran < 100 mg/mmolHedef: 130/80 mmHg- drar protein/kreatinin oran > 100 mg/mmolHedef.

6 125/75 mmHg-ACE ve ARB drar protein/kreatinin oran > 100 mg/mmolDiyabetik hastada mikroalbumin ri mevcut iseHasta Diyabetikse yi glisemik kontrol (HbA1C % ) la GrubuEtkiACEi ve ARB ler T m nedenlere ba l mortalitede kan bas nc ndan ba ms z olarak azalmaSDBY geli imi ve kreatinin d zeyinin 2 ye katlanmas nda azalmaACE inhibit rleri ile renal sonu larda sa lanan yarar 500 mg/g n n zerinde protein risi olanlarda belirginKBY si olan diyabetiklerde dahi maksimum tolere edilebilen dozlarda kullan lmad nda t m nedenlere ba l mortalitede ACEi leri yarar sa lam yor Diyabetik hastalarda mikroalbumin riden makroalbumin riye ge i i azalt yorMikroalbumin riden normoalbumin riye gerileme art yorK/DOQI Evre GFH (ml/ )Beklenenler nerilen tedaviIII30-59 HipertansiyonSekonder hiperparatiroidizmKan bas nc kontrol Diyette P k s tlamas P ba lay c larVit D analoguHepatit B ye kar a lamaIV14-29+ AnemiDiyette K k s tlaIl ml protein k s tlamas RRT ni planlaV< 15+ Na ve su retansiyonuAnoreksi, bulant Elektif olarak diyalize ba lamay d nPreemptif transplantasyonV ( remik acil)< 5+ Pulmoner demKoma, HiperkalemiMetabolik asidoz l mDiyalize ba la600 SDBY, leri RRTGFH (ml/ )Kronik B brek Hastal Nefrologa Y nlendirme3090 Hastal k progresyonunda azalmaT m nedenlere ba l ve kardiyovask ler mortalitede azalma yi kan bas nc kontrol Ya am kalitesinde art Daha fazla ACEi, ARB ve statin kullan m Evre I ve II Hastalar n ge irdi i s re benzerSa kal m fark yokDiyabetik mikroalbumin rik grupta y nlendirmenin etkisi belirginEvre IIIGe irilen s re daha uzunEvrelere g re kronik b brek hastal prevalans (CREDIT)Y zde (%)

7 CREDIT, T rkiye de KBH Prevalans al mas KBH a s ndan risk olu turan komorbid durumlarHipertansiyon % mellitus % % sendrom % kullan m ,435,154,670,270,15K/DOQIY nlendirme nerileriYeni tan konmu b brek yetmezli indeB brek yetmezli inin etyolojisinin ara t r lmas B brek yetmezli ini nleyecek yada progresyonunu yava latacak tedavilerin d zenlenmesiGFR <60 ml/ m2 nin alt na indi indeKomplikasyonlar n tedavisi i inGFR <30 ml/ m2 nin alt na indi indeRenal replasman tedavisine haz rl k i in e itim ve planlamaGe Y nlendirme RRT den 1,6,12 ay nceNefrolo a erken y nlendirmenin potansiyel yararlar Diyaliz modalitesinin bilgili ekilde se imi Vask ler giri yolunun uygun ve zaman nda olu turulmas Diyalize acil olmayan ko ullarda ba lang imkan Preemptif transplantMorbiditede azalma, Sa kal mda art Hastanede yat s re ve s kl nda azalmaMaliyetlerde azalmaDi er Y nlendirme nerileriHiperkalemi > 7 meq/LTedavi alt nda yada yeni ortaya km protein riye , hemat ri ve renal fonksiyonlarda h zl azalma e lik ediyorsa (1 y lda 5ml/ , 5 y lda 10ml/ m2 lik azalma)D rtl antihipertansif tedaviye ra men iyi kontrol edilememi hipertansiyonKBY nin nadir yada genetik k kenli olabilece i d n l yorsaRenal arter stenozu phesi mevcut iseKBY ve idrar ak nda problem s z konusu olan durumlarBirinci Basamakta B brek Fonksiyon Bozuklu u Olan Hastan n De erlendirilmesi ve SevkDr.

8 Hsan ERG NUfuk niversitesi T p Fak ltesi