TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI (1) - …

1 129 T RK YE CUMHUR YET ANAYASASI (1) Kanun Numaras : 2709 Kabul Tarihi : 18/10/1982 Yay mland Resm Gazete : Tarih : 9/11/1982 Say : 17863 (M kerrer) Yay mland D stur : Tertip : 5 Cilt : 22 Sayfa : 3 Bu Kanunun y r rl kte olmayan h k mleri i in bak n z: Y r rl kteki Baz Kanunlar n M lga H k mleri K lliyat , Cilt 2 Sayfa : 1345 B A L A N G I (2) T rk Vatan ve Milletinin ebedi varl n ve Y ce T rk Devletinin b l nmez b t nl n belirleyen bu anayasa , T rkiye Cumhuriyetinin kurucusu, l ms z nder ve e siz kahraman Atat rk n belirledi i milliyet ilik anlay ve onun ink lap ve ilkeleri do rultusunda; D nya milletleri ailesinin e it haklara sahip erefli bir yesi olarak, T rkiye Cumhuriyetinin ebedi varl , refah , maddi ve manevi mutlulu u ile a da medeniyet d zeyine ula ma azmi y n nde; Millet iradesinin mutlak st nl , egemenli in kay ts z arts z T rk Milletine ait oldu u ve bunu millet ad na kullanmaya yetkili k l nan hi bir ki i ve kurulu un, bu Anayasada g sterilen h rriyet i demokrasi ve bunun icaplar yla belirlenmi hukuk d zeni d na kamayaca ; (1) a) Bu anayasa , Kurucu Meclis taraf ndan 18/10/1982 de halkoylamas na sunulmak zere kabul edilmi ve 20/10/1982 tarihli ve 17844 say l Resm Gazete de yay mlanm ; 7/11/1982 de halkoylamas na sunulduktan sonra 9/11/1982 tarihli ve 17863 M kerrer say l Resm Gazete de yeniden yay mlanm t r.

2 B) 17/5/1987 tarihli ve 3361 say l Kanunla yap lan anayasa de i iklikleri, 6/9/1987 tarihinde yap lan halkoylamas sonucu kabul edilmi ve buna ili kin 9/9/1987 tarihli ve 398 say l Y ksek Se im Kurulu Karar 12/9/1987 tarihli ve 19572 say l Resm Gazete de yay mlanm t r. c) 7/5/2010 tarihli ve 5982 say l Kanun ile yap lan anayasa de i iklikleri 12/9/2010 tarihinde halkoylamas na sunularak kabul edilmi , buna ili kin 22/9/2010 tarihli ve 846 say l Y ksek Se im Kurulu Karar 23/9/2010 tarihli ve 27708 say l Resm Gazete de yay mlanm t r. ) 21/1/2017 tarihli ve 6771 say l Kanun ile yap lan anayasa de i iklikleri 16/4/2017 tarihinde halkoylamas na sunularak kabul edilmi , buna ili kin 27/4/2017 tarihli ve 663 say l Y ksek Se im Kurulu Karar 27/4/2017 tarihli ve 30050 M kerrer say l Resm Gazete de yay mlanm t r. (2) Anayasan n Ba lang metni 23/7/1995 tarihli ve 4121 say l Kanunun 1 inci maddesi ile de i tirilmi tir.

3 130 Kuvvetler ayr m n n, Devlet organlar aras nda st nl k s ralamas anlam na gelmeyip, belli Devlet yetki ve g revlerinin kullan lmas ndan ibaret ve bununla s n rl medeni bir i b l m ve i birli i oldu u ve st nl n ancak anayasa ve kanunlarda bulundu u; Hi bir faaliyetin T rk milli menfaatlerinin, T rk varl n n, Devleti ve lkesiyle b l nmezli i esas n n, T rkl n tarihi ve manevi de erlerinin, Atat rk milliyet ili i, ilke ve ink laplar ve medeniyet ili inin kar s nda korunma g remeyece i ve laiklik ilkesinin gere i olarak kutsal din duygular n n, Devlet i lerine ve politikaya kesinlikle kar t r lamayaca ; (1) Her T rk vatanda n n bu Anayasadaki temel hak ve h rriyetlerden e itlik ve sosyal adalet gereklerince yararlanarak milli k lt r, medeniyet ve hukuk d zeni i inde onurlu bir hayat s rd rme ve maddi ve manevi varl n bu y nde geli tirme hak ve yetkisine do u tan sahip oldu u; Topluca T rk vatanda lar n n milli gurur ve iftiharlarda, milli sevin ve kederlerde, milli varl a kar hak ve devlerde, nimet ve k lfetlerde ve millet hayat n n her t rl tecellisinde ortak oldu u, birbirinin hak ve h rriyetlerine kesin sayg , kar l kl i ten sevgi ve karde lik duygular yla ve "Yurtta sulh, cihanda sulh" arzu ve inanc i inde, huzurlu bir hayat talebine haklar bulundu u; F K R, NAN VE KARARIYLA anla lmak, s z ne ve ruhuna bu y nde sayg ve mutlak sadakatle yorumlan p uygulanmak zere.

4 T RK M LLET TARAFINDAN, demokrasiye a k T rk evlatlar n n vatan ve millet sevgisine emanet ve tevdi olunur. B R NC KISIM GENEL ESASLAR I. Devletin ekli Madde 1 T rkiye Devleti bir Cumhuriyettir. II. Cumhuriyetin nitelikleri Madde 2 T rkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayan ma ve adalet anlay i inde, insan haklar na sayg l , Atat rk milliyet ili ine ba l , ba lang ta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir. III. Devletin b t nl , Resm dili, bayra , milli mar ve ba kenti Madde 3 T rkiye Devleti, lkesi ve milletiyle b l nmez bir b t nd r. Dili T rk edir. Bayra , ekli kanununda belirtilen, beyaz ay y ld zl al bayrakt r. Milli mar " stiklal Mar "d r. Ba kenti Ankara'd r. IV. De i tirilemeyecek h k mler Madde 4 Anayasan n 1 inci maddesindeki Devletin eklinin Cumhuriyet oldu u hakk ndaki h k m ile, 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 nc maddesi h k mleri de i tirilemez ve de i tirilmesi teklif edilemez.

5 (1) 3/10/2001 tarihli ve 4709 say l Kanunun 1 inci maddesiyle, bu f krada yer alan Hi bir d nce ve m lahazan n ibaresi Hi bir faaliyetin eklinde de i tirilmi tir. 131 V. Devletin temel ama ve g revleri Madde 5 Devletin temel ama ve g revleri, T rk milletinin ba ms zl n ve b t nl n , lkenin b l nmezli ini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, ki ilerin ve toplumun refah, huzur ve mutlulu unu sa lamak; ki inin temel hak ve h rriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle ba da mayacak surette s n rlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kald rmaya, insan n maddi ve manevi varl n n geli mesi i in gerekli artlar haz rlamaya al makt r. VI. Egemenlik Madde 6 Egemenlik, kay ts z arts z Milletindir. T rk Milleti, egemenli ini, Anayasan n koydu u esaslara g re, yetkili organlar eliyle kullan r.

6 Egemenli in kullan lmas , hi bir surette hi bir ki iye, z mreye veya s n fa b rak lamaz. Hi bir kimse veya organ kayna n Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz. VII. Yasama yetkisi Madde 7 Yasama yetkisi T rk Milleti ad na T rkiye B y k Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez. VIII. Y r tme yetkisi ve g revi Madde 8 Y r tme yetkisi ve g revi, Cumhurba kan (..)(1) taraf ndan, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullan l r ve yerine getirilir.(1) IX. Yarg yetkisi (2) Madde 9 Yarg yetkisi, T rk Milleti ad na ba ms z ve tarafs z mahkemelerce kullan l r. X. Kanun n nde e itlik Madde 10 Herkes, dil, rk, renk, cinsiyet, siyasi d nce, felsefi inan , din, mezhep ve benzeri sebeplerle ay r m g zetilmeksizin kanun n nde e ittir. (Ek f kra: 7/5/2004-5170/1 md.) Kad nlar ve erkekler e it haklara sahiptir. Devlet, bu e itli in ya ama ge mesini sa lamakla y k ml d r.

7 (Ek c mle: 7/5/2010-5982/1 md.) Bu maksatla al nacak tedbirler e itlik ilkesine ayk r olarak yorumlanamaz. (Ek f kra: 7/5/2010-5982/1 md.) ocuklar, ya l lar, z rl ler, harp ve vazife ehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler i in al nacak tedbirler e itlik ilkesine ayk r say lmaz. Hi bir ki iye, aileye, z mreye veya s n fa imtiyaz tan namaz. Devlet organlar ve idare makamlar b t n i lemlerinde (..)(3) kanun n nde e itlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundad rlar.(3) (1) 21/1/2017 tarihli ve 6771 say l Kanunun 16 nc maddesiyle, bu f krada yer alan ve Bakanlar Kurulu ibaresi madde metninden kar lm t r. (2) 21/1/2017 tarihli ve 6771 say l Kanunun 1 inci maddesiyle, bu maddede yer alan ba ms z ibaresinden sonra gelmek zere ve tarafs z ibaresi eklenmi tir. (3) 9/2/2008 tarihli ve 5735 say l Kanunun 1 inci maddesiyle, bu f kraya b t n i lemlerinde ibaresinden sonra gelmek zere ve her t rl kamu hizmetlerinden yararlan lmas nda ibaresi eklenmi tir.

8 Daha sonra bu ibare; anayasa Mahkemesinin 5/6/2008 tarihli ve E.: 2008/16, K.: 2008/116 say l Karar ile iptal edilmi tir. 132 XI. Anayasan n ba lay c l ve st nl Madde 11 anayasa h k mleri, yasama, y r tme ve yarg organlar n , idare makamlar n ve di er kurulu ve ki ileri ba layan temel hukuk kurallar d r. Kanunlar Anayasaya ayk r olamaz. K NC KISIM TEMEL HAKLAR VE DEVLER B R NC B L M Genel H k mler I. Temel hak ve h rriyetlerin niteli i Madde 12 Herkes, ki ili ine ba l , dokunulmaz, devredilmez, vazge ilmez temel hak ve h rriyetlere sahiptir. Temel hak ve h rriyetler, ki inin topluma, ailesine ve di er ki ilere kar dev ve sorumluluklar n da ihtiva eder. II. Temel hak ve h rriyetlerin s n rlanmas Madde 13 (De i ik: 3/10/2001-4709/2 md.) Temel hak ve h rriyetler, zlerine dokunulmaks z n yaln zca Anayasan n ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere ba l olarak ve ancak kanunla s n rlanabilir.

9 Bu s n rlamalar, Anayasan n s z ne ve ruhuna, demokratik toplum d zeninin ve l ik Cumhuriyetin gereklerine ve l l l k ilkesine ayk r olamaz. III. Temel hak ve h rriyetlerin k t ye kullan lamamas Madde 14 (De i ik: 3/10/2001-4709/3 md.) Anayasada yer alan hak ve h rriyetlerden hi biri, Devletin lkesi ve milletiyle b l nmez b t nl n bozmay ve insan haklar na dayanan demokratik ve l ik Cumhuriyeti ortadan kald rmay ama layan faaliyetler bi iminde kullan lamaz. anayasa h k mlerinden hi biri, Devlete veya ki ilere, Anayasayla tan nan temel hak ve h rriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geni ekilde s n rland r lmas n ama layan bir faaliyette bulunmay m mk n k lacak ekilde yorumlanamaz. Bu h k mlere ayk r faaliyette bulunanlar hakk nda uygulanacak m eyyideler, kanunla d zenlenir. IV. Temel hak ve h rriyetlerin kullan lmas n n durdurulmas Madde 15 Sava , seferberlik (.)

10 (1) veya ola an st hallerde, milletleraras hukuktan do an y k ml l kler ihlal edilmemek kayd yla, durumun gerektirdi i l de temel hak ve h rriyetlerin kullan lmas k smen veya tamamen durdurulabilir veya bunlar i in Anayasada ng r len g vencelere ayk r tedbirler al nabilir.(1) (1) 21/1/2017 tarihli ve 6771 say l Kanunun 16 nc maddesiyle, bu f krada yer alan , s k y netim ibaresi madde metninden kar lm t r. 133 Birinci f krada belirlenen durumlarda da, sava hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen l mler (..)(1) d nda, ki inin ya ama hakk na, maddi ve manevi varl n n b t nl ne dokunulamaz; kimse din, vicdan, d nce ve kanaatlerini a klamaya zorlanamaz ve bunlardan dolay su lanamaz; su ve cezalar ge mi e y r t lemez; su lulu u mahkeme karar ile saptan ncaya kadar kimse su lu say lamaz.(1) V. Yabanc lar n durumu Madde 16 Temel hak ve h rriyetler, yabanc lar i in, milletleraras hukuka uygun olarak kanunla s n rlanabilir.